Πατρική μεταγεννητική κατάθλιψη είναι η κατάθλιψη που εμφανίζεται στους άνδρες κατά την περίοδο της κύησης ή το πρώτο διάστημα μετά τον τοκετό. Αν και απαντάται στο 4-25% των νέων γονέων συχνά παραμελείται, με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζεται εγκαίρως. Εμφανίζεται συνήθως μέσα σε διάστημα 12 μηνών με κυρίαρχους του πρώτους 3-6 μήνες της ζωής του βρέφους. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι είναι οι άνθρωποι που αποκτούν το πρώτο τους παιδί καθώς καλούνται να προσαρμοστούν σε μία πραγματικότητα που μέχρι πρότινος δεν γνώριζαν. Ενδεχομένως τα ποσοστά διαγνώσεων να ήταν πιο αυξημένα, όμως, επειδή η ψυχική υγεία των ανδρών -ιδιαίτερα σε μία τόσο ευαίσθητη περίοδο όπως η λοχεία, τείνει να παραμελείται, πολλές περιπτώσεις παραμένουν αδιάγνωστες.
Ας δούμε παρακάτω ορισμένους από τους παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της πατρικής κατάθλιψης:
Παράγοντες επικινδυνότητας
- Επιλόχεια κατάθλιψη συντρόφου
- Ιστορικό κατάθλιψης
- Άγχος, στρες
- Δυσκολίες στην σχέση του ζευγαριού
- Έλλειψη ψυχοκοινωνικής και συναισθηματικής υποστήριξης
- Δυσκολία προσαρμογής στην γονεϊκότητα
- Αίσθημα ανεπάρκειας για τον ρόλο του γονέα
- Τραυματική ή αρνητική εμπειρία τοκετού
- Πρόωρο βρέφος- προβλήματα υγείας βρέφους
- Ανήσυχο βρέφος
Ας δούμε και κάποια από τα συμπτώματα που εμφανίζονται συχνά σε άτομα αντιμέτωπα με την κατάθλιψη. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να καταστήσουμε σαφές ότι τα παρακάτω δεν αναγράφονται με σκοπό να γίνει αυτοδιάγνωση από έναν αναγνώστη. Χρειάζεται να απευθυνόμαστε σε ειδικούς αν αντιμετωπίζουμε πολλά από αυτά με κυρίαρχο φυσικά το αίσθημα της δυσφορίας και της έκπτωσης της λειτουργικότητας:
Σημεία και συμπτώματα
- Κόπωση, έλλειψη ενέργειας
- Ευερεθιστότητα, ξεσπάσματα θυμού
- Απώλεια όρεξης, καταθλιπτική διάθεση, άγχος
- Μείωση στην λίμπιντο
- Αλλαγές στην όρεξη (υπερβολική ή μειωμένη κατανάλωση φαγητού)
- Αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου (Το άτομο κοιμάται ασυνήθιστα πολλές ή λίγες ώρες)
- Κοινωνική απόσυρση
- Ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση
- Αυτοκτονικός ιδεασμός ή απόπειρες αυτοκτονίας
Η πατρική κατάθλιψη είναι σημαντικό να λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν καθότι ενέχει επιπτώσεις τόσο για τον γονέα όσο και για το βρέφος. Έρευνες κάνουν λόγο για συμπεριφορές κατάχρησης εξαρτησιογόνων ουσιών και αλκοόλ από τον πατέρα. Η συναισθηματική και ψυχολογική σύνδεση με το βρέφος παραμελείται, γεγονός που επιδρά αρνητικά στα αναπτυξιακά στάδια του τελευταίου. Στατιστικές αναλύσεις πολυάριθμων μελετών κάνουν λόγο για παιδιά που καθυστέρησαν να μιλήσουν, να περπατήσουν ενώ παρουσίαζαν και αμφιθυμική διάθεση. Τα συγκεκριμένα παιδιά έχουν αυξημένες πιθανότητες στην σχολική τους ηλικία να έχουν χαμηλές επιδόσεις, παραβατική συμπεριφορά και να απομονώνονται κοινωνικά.
Η περίοδος της κύησης, ο τοκετός και οι απαιτήσεις που ακολουθούν την ανατροφή ενός παιδιού, συχνά δεν αφήνουν τον χώρο για την φροντίδα της ψυχικής υγείας του γονέα. Η κοινωνία είναι διαμορφωμένη κατά τέτοιον τρόπο που οι συναισθηματικές ανάγκες των ανδρών παραμελούνται. Είναι καιρός να αναγνωρίζουμε τα σημάδια και να προτρέπουμε όποιον το χρειάζεται να αναζητήσει βοήθεια είτε μέσω ειδικών ψυχικής υγείας, είτε μέσω υποστηρικτικών ομάδων. Δευτερεύοντος, θα προτείναμε σε όποιον καλείται να αντιμετωπίσει μία αντίστοιχη πρόκληση, να κάνει πράγματα που τον ευχαριστούν, όπως κάποιο χόμπι ή δραστηριότητα και να επιτρέψει στον εαυτό του να δεχτεί την υποστήριξη και την φροντίδα των οικείων του. Ας μην ξεχνάμε ότι εκτός από τον ρόλο του γονέα ένας άνθρωπος είναι και επαγγελματίας, σύντροφος, αδερφός, γιος, φίλος. Ας μην γινόμαστε επικριτικοί και ας δώσουμε τον χώρο και τον χρόνο σε κάποιον να ισορροπήσει στις νέες προκλήσεις που καλείται να ενσωματώσει στην νέα του ταυτότητα.
Βιβλιογραφία
- Brown, C. A. (2018). Be concerned about depression in dads. National Fatherhood Initiative.
- Fleming, L. (2023). We can’t ignore our dad’s mental health, even if they try to. Very well mind.
- Swami, V. (2012). Mental health literacy of depression: gender differences and attitudinal antecedents in a representative British sample. Plos one.
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη
