Όσοι έχουν ακολουθήσει οικονομικές σπουδές ξέρουν την τεράστια συμβολή του Vilfredo Pareto στην οικονομική επιστήμη. Μέσα στις πολλές θεωρίες και μοντέλα που ανέπτυξε, ανήκει και η Αρχή του Pareto, γνωστή και ως κανόνας 80/20. Τι σχέση μπορεί να έχει όμως, μια αρχή της Οικονομίας με την ψυχολογία και πως μπορούμε εμείς να την εφαρμόσουμε στην καθημερινότητά μας;
Πριν απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα, ας δούμε πως προήλθε η θεωρία και για ποια είναι η εφαρμογή της. Ο Pareto, πέραν των οικονομικών, ασχολήθηκε με διάφορους άλλους τομείς, όπως η κοινωνιολογία, οι πολιτικές επιστήμες και η φιλοσοφία. Η ιστορία μας ξεκινάει έναν αιώνα (και κάτι ψιλά) πριν, το 1896, όταν ο Pareto θέλησε να ερευνήσει ποια είναι η κατανομή του πλούτου στην Ιταλία. Αυτό που ανακάλυψε ήταν πως το 80% του πλούτου της Ιταλίας βρισκόταν στην κατοχή του 20% του πληθυσμού της. Μάλιστα εφάρμοσε την έρευνά του και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, βρίσκοντας πως και σε εκείνες ίσχυε η ίδια κατανομή (απ’ ότι φαίνεται, δεν έχουν αλλάξει και πολλά).
Πάνω σε αυτήν την έρευνα βασίστηκε ο σύμβουλος επιχειρήσεων Joseph M. Juran, επινοώντας τον κανόνα 80/20, στον οποίο έδωσε το όνομα του Ιταλού επιστήμονα. Ο Juran εντόπισε πως εκτός της μακροοικονομίας, ο κανόνας του 80/20, είχε εφαρμογή και στις επιχειρήσεις. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι πως το 80% των πωλήσεων μιας επιχείρησης, πραγματοποιείται από το 20% των πελατών της. Επίσης, το 80% των παραπόνων, προέρχεται από το 20% των πελατών.
Καθώς η Αρχή του Pareto αποκτούσε αναγνωρισιμότητα, πολλοί μελετητές ξεκίνησαν να την εφαρμόζουν και σε άλλους τομείς, και προς έκπληξη πολλών το μοτίβο συνέχιζε να κάνει την εμφάνισή του. Στην πληροφορική για παράδειγμα, η Google εντόπισε πως επιλύοντας το 20% των σφαλμάτων (bugs) ενός κώδικα, κατάφερε να εξαλείψει το 80% των προβλημάτων που εμφάνιζε. Στον κλάδο της υγείας, παρατηρήθηκε ότι το 20% των ασθενών ενός νοσοκομείου, απασχολούν το 80% των πόρων του. Η Αρχή του Pareto εφαρμόστηκε και σε άλλους τομείς, μεταξύ άλλων, στον αθλητισμό, εργασιακή ασφάλεια, μέχρι και στην εγκληματολογία.
Έτσι, προέκυψε ένας σπουδαίος κανόνας, όχι τόσο για την ακρίβειά του, αλλά περισσότερο για την ουσία του: “Το 80% των προβλημάτων προκαλείται από το 20% των αιτιών”. Αφού είδαμε μερικές εφαρμογές της Αρχής του Pareto, ας δούμε με ποιο τρόπο θα μπορούσαμε να την εφαρμόσουμε εμείς, οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι, και σε τι θα μας ωφελήσει.
Το 80% των προβλημάτων προκαλείται από το 20% των αιτιών
Με απλά λόγια, ένα μικρό μέρος της ζωής μας, είναι υπεύθυνο για ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων μας σε αυτήν. Ας δούμε ένα παράδειγμα. Έστω ότι ο Α έχει 10 κοντινούς ανθρώπους στη ζωή του. Πολλές φορές αισθάνεται πως δεν τον καταλαβαίνουν, πως οι προσωπικές του σχέσεις του ρουφούν την ενέργεια και αντιμετωπίζει αρκετές εντάσεις. Εφαρμόζοντας τον κανόνα του 80/20 λοιπόν, τα προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις του Α προέρχονται από 2 άτομα (όπως ξανά αναφέραμε και παραπάνω, τα νούμερα είναι ενδεικτικά). Οπότε αν ο Α εστιάσει στη σχέση του με αυτά τα δύο άτομα, καταλάβει πως η συμπεριφορά τους έχει αρνητικό αντίκτυπο στη ζωή του και ελαττώσει τη συναναστροφή του μαζί τους, θα δει τεράστια βελτίωση στην προσωπική του ζωή.
Ένα τέτοιο παράδειγμα δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Αν ανατρέξετε στις προσωπικές σας εμπειρίες, ίσως να έχετε βρεθεί σε κάποιο εργασιακό περιβάλλον, όπου ένας-δύο άνθρωποι δημιουργούσαν αρνητικό κλίμα για τους υπόλοιπους, ή ακόμη και σε κάποια κοινή παρέα, η έλευση ενός μόνο ατόμου μπορούσε να χαλάσει τη βραδιά για τους υπόλοιπους. Η ουσία λοιπόν πίσω από αυτό, είναι πως μερικές φορές το μόνο που αρκεί είναι μια μικρή αλλαγή για να επιφέρει μεγάλη βελτίωση. Πατώντας πάνω σε αυτό, πάμε να δούμε την δεύτερη εφαρμογή που μπορεί να έχει η αρχή του Pareto στην καθημερινότητά μας.
Το 20% των ενεργειών αποφέρει το 80% των ωφελειών
Όλοι θέλουμε να βελτιωθεί η ζωή μας, είτε σε οικονομικό, είτε σε συναισθηματικό επίπεδο. Η πρώτη μας σκέψη είναι να κάνουμε ριζικές αλλαγές και να αντιμετωπίσουμε όλα τα μέτωπα ταυτόχρονα, αν θέλουμε να έχουμε μεγάλα αποτελέσματα. Η Αρχή του Pareto μας δείχνει πως αυτό που έχει σημασία είναι να εστιάσεις στα λίγα και όχι στα πολλά. Αν για παράδειγμα, θέλεις να βελτιωθείς στην εργασία σου, εντόπισε τα στοιχεία που είσαι πολύ καλός και ενίσχυσε τα. Ναι πολύ καλά διάβασες.Βρες τα δύο τρία πράγματα που μπορείς να κάνεις καλύτερα από κάθε άλλον και επένδυσε σε αυτά. Αυτό είναι το “20%” σου που σου αποφέρει το “80%” των “κερδών” σου. Ρίξε το βάρος σου εκεί.
Με έναν πιο αυθαίρετο τρόπο μπορούμε να σκεφτούμε και για την ευτυχία μας. Το 20% των πραγμάτων στη ζωή μας μας αποφέρουν το 80% της ευτυχίας που νιώθουμε. Η υγεία μας, οι άνθρωποι που αγαπάμε, οι μικρές στιγμές, είναι υπεύθυνα για το μεγαλύτερο μέρος της ευτυχίας μας.Όλα τα υπόλοιπα είναι συμπληρωματικά. Εκτίμησε λοιπόν αυτό το “20%”, δώσ’ του λίγη μεγαλύτερη σημασία και αξία και θα δεις πως η ανταμοιβή που θα λάβεις θα είναι πολύ μεγαλύτερη από όσο πιστεύεις. Αξίζει μια δοκιμή!
https://en.wikipedia.org/wiki/Vilfredo_Pareto
https://en.wikipedia.org/wiki/Pareto_principle
Sanders, R. (1987). THE PARETO PRINCIPLE: ITS USE AND ABUSE. Journal of Services Marketing, 1(2), 37–40.
Craft, R. C., & Leake, C. (2002). The Pareto principle in organizational decision making. Management Decision, 40(8), 729–733.