_______________________________________________________________________________
Καθώς περνούν τα χρόνια όλο και πιο συχνά ακούμε ή είμαστε μάρτυρες μεγάλων φυσικών καταστροφών που συμβαίνουν παγκοσμίως. Κύριο αίτιο; Η κλιματική αλλαγή. Υπεύθυνος αυτής της σοβαρής συνέπειας; Ο άνθρωπος και οι ενέργειες του. Έχοντας αναλύσει στα δύο προηγούμενα μέρη τις επιπτώσεις της γρήγορης μόδας και της παραγωγής του πλαστικού στο περιβάλλον, θα γίνει εκτενής αναφορά στην βιομηχανία της εργοστασιακής κτηνοτροφίας που είναι με διαφορά η πιο καταστροφική για την χλωρίδα και πανίδα του πλανήτη μας.
Η εργοστασιακή κτηνοτροφία εμφανίστηκε μετά την μοντερνοποίηση και την εφαρμογή νέων οικονομικών και εμπορικών σχέσεων στις αστικές περιοχές μετά την βιομηχανική επανάσταση. Αυτή είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί και να εγκαταλειφθεί η κτηνοτροφία (Mac Donald. Et al, 2000; Strijker, 2005), καθώς πλέον οι νέες γενιές δεν επιθυμούν την ασχολία με τις αγροτικές εργασίες (Bernues et al., 2005). Οι τοπικές αγροτικές φάρμες εκλήφθηκαν, τα εργατικά χέρια ήταν πολύ λιγότερα από το ποσό ανάγκης παραγωγής και κατ’ επέκταση, οι τιμές των οργανικών προϊόντων αυξήθηκαν. Ταυτόχρονα όμως, υπήρξε δημογραφική αύξηση του πληθυσμού και κατ’ επέκταση η ανάγκη παραγωγής κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων για να τραφεί αυτός. Η γρήγορη και φθηνή λύση είναι η εργοστασιακή κτηνοτροφία.
Ποιο είναι όμως το τίμημα;
- H εκτροφή ζώων σε τέτοιου είδους φάρμες έχει 18% περισσότερη εκπομπή αερίου του θερμοκηπίου από ότι αφήνουν όλα τα μέσα μεταφοράς μαζί
- Η διατροφή των ζωντανών, περιλαμβάνει τροφές με υψηλό ποσοστό πρωτεϊνών (καλαμπόκι και σόγια) που έχει ως επίπτωση:
α) παραγωγή περισσότερου μεθανίου (Gill et al., 2010)
β) μείωση βιοποικιλότητας, αποψίλωση δασών, αύξηση διοξειδίου (Kaimowitz and Smith, 2001)
- Η παραγωγή σε εργοστασιακές φάρμες ισούται με 50% περισσότερο μεθάνιο απ’ τα κοπάδια σε τοπικές φάρμες (US EDA, 1998)
- Αυτού του είδους η παραγωγή είναι 35- 40% υπεύθυνη για την παγκόσμια εκπομπή μεθανίου (FAO, 2006b, p. 112)
- Στους εσωτερικούς χώρους εκτροφής απαιτούνται πολύ υψηλά ποσοστά ενέργειας για θέρμανση, δροσιά, αερισμό καθώς και για την παραγωγή και μεταφορά της απαιτούμενης τροφής (FAO 2006b, pp. 88- 89)
- Απαιτείται κατανάλωση τεράστιων ποσοτήτων νερού για την κτηνοτροφία και παραγωγή κρέατος (Gallonway et al., 2007)
- Αυξάνεται η μόλυνση του νερού εξαιτίας της κακής διαχείρισης των περιττωμάτων, των αντιβιοτικών και χημικών που χρησιμοποιούν και καταλήγουν στις θάλασσες.
- Είναι υπεύθυνο για το συνολικό ποσοστό 64% εκπομπής αμμωνίας, η οποία προκαλεί τοξικές βροχές και όξυνση του οικοσυστήματος (LEAD, 2006)
- Το 70% της κτηνοτροφικής γης και το 30% της συνολικής έκτασης της γης χρησιμοποιείται από τις εργοστασιακές φάρμες εκτροφής ζώων (FAO 2006b, p. 23)
Στο βωμό του κέρδους θυσιάζεται η πανίδα και η χλωρίδα του πλανήτη μας. Η βιομηχανία αυτή παραβιάζει τους δεοντολογικούς κώδικες που αφορούν την περιβαλλοντική μέριμνα και μπορεί να συνεχίζει την μαζική παραγωγή κρέατος χωρίς προβλήματα, χάρη στην χρηματική εξουσία που κατέχει. Φυσικά, δεν διακινδυνεύεται μόνο η χλωρίδα και η πανίδα του περιβάλλοντός μας αλλά και το ανθρώπινο είδος.
Σύμφωνα με έρευνες που έχουν διεξαχθεί, οι επιπτώσεις της εργοστασιακής παραγωγής κρεάτων στον άνθρωπο ποικίλει και χρήζει αντιμετώπισης:
- Οι κλιματικές αλλαγές που έχουν προκληθεί λόγω των παραπάνω,πρόκειται να οδηγήσουν στην έλλειψη τροφής για 130 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ασία μέχρι το 2050 (Casey, 2007)
- Ο εργάτες που δουλεύουν στις εντατικές φάρμες και όσοι μένουν κοντά σε αυτές αναπτύσσουν υψηλά επίπεδα αναπνευστικών προβλημάτων, όπως μη αλλεργικό άσθμα, λόγω των αερίων που αναδύονται από τις φάρμες (PEW 2008)
- Εργάτες στη Μινεσότα που δούλευαν σε περιοχές που κόβονταν τα κεφάλια γουρουνιών και πετάγονταν, παρουσίασαν νευρολογικά προβλήματα, αρκετά σοβαρά ώστε να μειωθεί η απόδοση τους σε καθημερινές δραστηριότητες (Samson, 2008)
- Οι μυρωδιές από τις φάρμες αυξάνουν τα επίπεδα ψυχικής έντασης, κατάθλιψης, θυμού των ενηλίκων καθώς και τους πονοκεφάλους (Barret 2006)
- Προκύπτει μείωση της τοπικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης κυρίως σε φτωχές αγροτικές κοινότητες (APHA 2003)
Και πως συνδέεται όλο αυτό με την ψυχολογία;
Οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα. Αναζητούμε την αποδοχή και μέσα από την συμβίωση την επιβίωση, γι’ αυτό και αιώνες τώρα ζούμε σε αγέλες. Το αίσθημα του ανήκειν είναι υψίστης σημασίας για το ευ ζην και την ζωή μας. Όλες αυτές οι επιπτώσεις των μεγάλων εταιριών στο περιβάλλον, όπου οι κοινωνίες μας δομούνται, προκαλούν έντονο αίσθημα τρόμου και στρες στα μέλη της –οικολογικό άγχος-. Αυτό, σχετίζεται πολύ και με το υπαρξιακό άγχος που μας διακατέχει όλους. Η φύση είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από τον άνθρωπο, και δεν είναι λίγες οι φορές που άνθρωποι έχουν τραυματιστεί ή ακόμη χάσει την ζωή τους από φυσικές καταστροφές. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα φυσικά φαινόμενα, και η γνώση πως είμαστε υπαίτιοι για πολλές παρελθοντικές και επερχόμενες φυσικές καταστροφές, κάνει την ανάγκη για περιβαλλοντική μέριμνα επιτακτική καθώς σχετίζεται με την ίδια την επιβίωση του είδους.
Ο άνθρωπος μπορεί και υφίσταται λόγω της οικοδόμησης της κοινωνίας. Με τα χρόνια έχουν διαμορφωθεί διάφορα συστήματα, στα οποία υπάρχουν κοινωνικo-πολιτικο-οικονομικές διαβαθμίσεις. Τέτοιες διαβαθμίσεις συναντάμε και στις μεγάλες εταιρίες παραγωγής, όπως αυτή της εργοστασιακής κτηνοτροφίας, αλλά και σε χώρους καλλιέργειας, όπως τσάι, καφέ, κακάο. Συνήθως οι παραγωγές αυτές λαμβάνουν τόπο σε αναπτυσσόμενες, φτωχές χώρες. Αυτό συμβαίνει διότι σε αυτές τις χώρες το εργατικό δυναμικό είναι πολύ πιο οικονομικό. Λόγω της βιοποριστικής ανάγκης των κατοίκων, μπορούν να χρησιμοποιούν εργάτες σε πολύ κακές συνθήκες εργασίας, χωρίς ασφάλεια υγείας και χωρίς ασφάλεια προστασίας εργασιακού περιβάλλοντος, γλιτώνοντας έτσι κόστος.
Η παραβίαση του ηθικού κώδικα που αφορά το ανθρώπινο δυναμικό, από τις πολυεθνικές ή μη εταιρείες, κατέστησε απαραίτητη την ύπαρξη του Κινήματος της Δίκαιης Συναλλαγής. Σύμφωνα με αυτό όλες οι εταιρείες είναι νομικά υποχρεωμένες να:
- Ενθαρρύνουν την κοινωνική ανάπτυξη και την ενδυνάμωση των καλλιεργητών
- Παρέχουν εγγυημένα τουλάχιστον τον κατώτατο μισθό (Brown, 1993)
- Εφαρμόζουν και να διατηρούν συμφωνία για δίκαιη συναλλαγή των προϊόντων και της εξαγωγής τους (Brown, 1993)
- Να λειτουργούν με βάση το ανθρώπινο δίκαιο: προστασία των δικαιωμάτων (McIntosh et al., 1998)
Βλέπουμε λοιπόν, πως ο τρόπος παραγωγής και διοίκησης των εταιρειών είναι κάτι που μας αφορά όλους, τόσο συλλογικά όσο και ατομικά. Είναι σημαντικό να αναλάβουμε ατομική ευθύνη μέσω της ενημέρωσης και του ακτιβισμού, πιέζοντας τις μεγάλες αυτές εταιρείες να χρησιμοποιούν βιώσιμες τεχνικές παραγωγής, σεβόμενοι το περιβάλλον και με κύριο κίνητρο την οικολογική ευημερία. Μπορούμε να λάβουμε δράση γνωρίζοντας που διαθέτουμε τα χρήματά μας και ποιες εταιρείες υποστηρίζουμε.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ
American Public Health Association. (2003). Precautionary moratorium on new concentrated animal feed operations. Retrieved October 2008, from http://www.apha.org/advocacy/policy/policysearch/ default.htm?id=1243.
Barrett, J. (2006). Hogging the air CAFO emissions reach into schools. Environmental Health Perspectives, 114(.4), A241–A241.
Bernués, A., Riedel, J.L., Asensio, M.A., Blanco, M., Sanz, A., Revilla, R., Casasús, I., 2005. An integrated approach to studying the role of grazing livestock systems in the conservation of rangelands in a protected natural park (Sierra de Guara, Spain). Livest. Prod. Sci. 96, 75–85.
Brown, M. B.: 1993, Fair Trade (Zed Books Ltd, London).
Casey, M. (2007). Millions face hunger from climate change. New York: The Associated Press, April 10.
Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (2006a). Livestock’s long shadow
Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (2006b). Livestock a major threat to environment. Retrieved June 2008, from http://www.fao.org/newsroom/en/news/2006/1000448/index. html.
Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (n.d.). FAO Statistical Database. Retrieved January 2008, from http://faostat.fao.org.
Galloway, J.N., Burke, M., Bradford, G.E., Naylor, R., Falcon, W., Chapagain, A.K., Gaskell, J.C., McCullough, E., Mooney, H.A., Oleson, K.L.L., Steinfeld, H., Wassenaar, T., Smil, V., 2007. International trade in meat: the tip of the pork chop. Ambio 36, 622–629.
Gill, M., Smith, P., Wilkinson, J.M., 2010. Mitigating climate change: the role of domestic livestock. Animal 4, 323–333.
Kaimowitz, D., Mertens, B., Wunder, S., & Pacheco, P. (2004). Hamburger connection fuels amazon destruction: Cattle ranching and deforestation in Brazil’s Amazon. Center for International Forestry Research. Retrieved July 2008, from http://www.cifor.cgiar.org/publications/pdf_files/media/Amazon. pdf.
Livestock, Environment, and Development Virtual Centre (LEAD). (2006). LEAD digital library: Live- stock’s long shadow—environmental issues and options. Retrieved January 2008, from http:// www.virtualcentre.org/en/library/key_pub/longshad/A0701E00.htm.
McIntosh, M., D. Leipziger, K. Jones and G.Coleman: 1998, Corporate Citizenship: Successful Strategies for Responsible Companies (FT Pitman, London).
Pew Commission on Industrial Farm Animal Production (PEW). (2008). Putting meat on the table: Industrial farm animal production in America executive summary. Retrieved June 2008, from http://www.ncifap.org/_images/PCIFAPSmry.pdf.
Samson, K. (2008). Alert to neurologists—help needed to help solve mysterious neurological illness at Minnesota Pork Plant. Neurology Today, 7, 3–4. February.
Strijker, D., 2005. Marginal lands in Europe—causes of decline. Basic Appl. Ecol. 6, 99–106.
MacDonald, D., Crabtree, J.R., Wiesinger, G., Dax, T., Stamou, N., Fleury, P., Lazpita, J.G., Gibon, A., 2000. Agricultural abandonment in mountain areas of Europe: environmental consequences and policy response. J. Environ. Manage. 59, 47–69.
United States Environmental Protection Agency (US EPA). (1998). Inventory of U.S. Greenhouse Gas Emissions and Sinks: 1990–1996 (p. 5). Retrieved January 2008, from http://www.epa.gov/climate change/emissions/downloads06/98CR.pdf.
