Στην κοινωνία του σήμερα, μας προβάλλονται αδιάκοπα πρότυπα που ενισχύουν την αντίληψη της «παραμυθένιας και υπέροχης σχέσης». Τραγούδια, διαφημίσεις, βιβλία, σειρές, ταινίες, και πολλά άλλα μέσα, ασυνείδητα μας επιβάλλουν την εικόνα της ηρωικής και αψεγάδιαστης σχέσης, που βασίζεται στην εξωτερική εμφάνιση. Συνήθως κυριαρχούν ο κεραυνοβόλος έρωτας με την πρώτη ματιά, και ο πανέμορφος πρίγκηπας της ιστορίας που έρχεται ως δια μαγείας για να σώσει την κατάσταση. Από την παιδική μας ηλικία, τα περισσότερα παραμύθια που βλέπουν κυρίως τα μικρά κοριτσάκια, έχουν τον πρίγκηπα να σώζει την πριγκίπισσα. Η Ωραία κοιμωμένη ξύπνησε όταν την φίλησε ο πρίγκηπας, η Χιονάτη θα πέθαινε αν δεν την έσωζε ο πρίγκηπας με ένα φιλί, η Άριελ αντάλλαξε την φωνή της της για να γίνει αποδεκτή στον κόσμο του πρίγκηπα και η Πεντάμορφη παράτησε όλη την ζωή της της για να ζήσει αποκλεισμένη με το Τέρας.
Γιατί όμως ενώ πολλές φορές αναγνωρίζουμε πόσο ψεύτικα είναι αυτά τα πρότυπα, επικεντρωνόμαστε και ζούμε βάσει αυτών;
Πολλά άτομα μεγαλώνουν σε οικογένειες στις οποίες γίνονται μάρτυρες δυσλειτουργικών, μέχρι και κακοποιητικών προτύπων. Αυτά σχεδόν πάντα χαρακτηρίζονται από απουσία αληθινής συναισθηματικής σύνδεσης μεταξύ των μελών. Τα τραυματικά αυτά μοτίβα ενδοβάλλονται από τα άτομα, και ασυνείδητα τα εφαρμόζουν και τα προσαρμόζουν στους περισσότερους τομείς της ζωής τους. Έχουν μάθει, δηλαδή, να βρίσκονται μέσα σε δυσλειτουργικές σχέσεις, να είναι «αντικείμενα» υποτίμησης και να μην εκφράζουν την γνώμη και τα θέλω τους.
Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργείται η κατάλληλη κατάσταση, ώστε να προσελκυόμαστε και να «μαγευόμαστε» από σειρές, ταινίες και τραγούδια, που ρομαντικοποιούν την τοξική αλληλεξάρτηση. Μας ενθουσιάζει ιδέα ότι θα έρθει κάποιος να μας «σώσει» από το παρελθόν μας και όσα έχουμε ζήσει, και θα μας συμπεριφέρεται με τον τρόπο που μας αξίζει και διαφορετικά από όλους.
Στα πρώτα στάδια της σχέσης, μέσα στην δίνη του ενθουσιασμού, υπάρχει η αίσθηση ότι έχουμε βρει τον «τέλειο» έρωτα. Στην συνέχεια, όμως, αρχίζει να ξεθωριάζει και σιγά σιγά να κατεδαφίζεται η αψεγάδιαστη αυτή εικόνα που έχουμε χτίσει. Αρχικά, δεν υπάρχει αυθεντική επικοινωνία, ουσιαστική κατανόηση των συναισθημάτων του άλλου και επιθυμία εμβάθυνσης. Το κυριότερο είναι ότι απουσιάζει η διάθεση και η δυνατότητα για ευαλωτότητα μεταξύ των συντρόφων, ώστε να περάσουν μαζί τις δυσκολίες που εμφανίζονται σε κάθε ώριμη σχέση.
Τις περισσότερες φορές, σε αυτό το σημείο τα άτομα ψάχνουν αυτήν την φαντασίωση της τέλειας σχέσης σε κάποιον άλλον άνθρωπο, αφού αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν ότι οι δυσκολίες έρχονται αναπόφευκτα. Και οι επόμενες σχέσεις λήγουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, αφού εφαρμόζεται αυτό το μη αποτελεσματικό μοτίβο. Αυτό συμβαίνει επειδή σε αυτές τις περιπτώσεις, τα άτομα αναζητούν κάποιον να τους «σώσει», ενώ αντιθέτως στις λειτουργικές σχέσεις βασίζονται στην αμοιβαία ελευθερία και ανάπτυξη.
Τέλος, με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται μέσα στην σχέση δυναμικές γονέα – παιδιού και ασυνείδητες προσπάθειες να ελέγξει ο ένας τον άλλον. Ο ένας γίνεται ο γονιός του άλλου που νιώθει την ανάγκη να σωθεί από τον εαυτό του. Ξανά ξυπνάνε τα άλυτα παιδικά τραύματα, που το άτομο παλεύει να ξεπεράσει. Όμως, αυτόν τον τρόπο, δεν λύνονται, απλά τα συναισθήματα μεταβιβάζονται από το πρόσωπο του γονέα, στο πρόσωπο του συντρόφου. Συνεπώς, εκφράζονται συμπεριφορές απέναντί του, οι οποίες απευθύνονται στην πραγματικότητα σε άλλα άτομα, και «φορτώνεται» υπερβολικές προσδοκίες, που επίσης δεν είναι καθαρά για τον ίδιο. Οι σχέσεις αυτές οδηγούν σε αδιέξοδο, γιατί όλοι οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε πως η κάθε ώριμη αγάπη και σχέση χτίζεται με τον χρόνο. Διαφέρει πολύ από τον κεραυνοβόλο έρωτα, που τις περισσότερες φορές είναι η προβολή του οικείου, ή ακόμα και του τραύματος, σε ένα ξένο άτομο, με την ελπίδα ότι θα μας σώσει.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
LePera, N. (2021). How to Do the Work: Recognize Your Patterns, Heal from Your Past, and Create Your Self. New York: Harper Wave
