Η παιδική κακοποίηση επιφέρει προβλήματα στη λειτουργία του εγκεφάλου και στην ψυχική υγεία των ενηλίκων.
Είναι τεκμηριωμένο ότι οι τραυματικές εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία, προκαλούν επιπτώσεις οι οποίες σχετίζονται τόσο με την συνολική σωματική υγεία όσο και με την εμφάνιση συγκεκριμένων ασθενειών και παθολογικών καταστάσεων κατά την ενήλικη ζωή. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται μέσα από διάφορες έρευνες που έχουν διεξαχθεί, κατά τις οποίες μελετώνται άτομα με αναδυόμενες ψυχιατρικές διαταραχές προερχόμενα από ενδοοικογενειακά κακοποιητικά περιβάλλοντα. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί, ότι τα άτομα αυτά παρουσιάζουν μία διαφοροποίηση ως προς την δομή και την λειτουργία του εγκεφάλου τους, σε σύγκριση με εκείνους που δεν έχουν ιστορικό κακοποίησης.
Συγκεκριμένα, ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται από διάφορες περιοχές κάθε μία από τις οποίες είναι υπεύθυνη για την ρύθμιση και τον έλεγχο συγκεκριμένων γνωστικών και συναισθηματικών λειτουργιών. Αυτό σημαίνει πως όταν υποστεί βλάβη μία συγκεκριμένη περιοχή, θα επηρεάσει και μια συγκεκριμένη λειτουργία. Ο ιππόκαμπος, για παράδειγμα, αποτελεί την εγκεφαλική δομή η οποία είναι υπεύθυνη για τη μνήμη, τη μάθηση και το συναίσθημα. Η αμυγδαλή αποτελεί, επίσης, μία εγκεφαλική δομή, η οποία συμβάλλει σημαντικά στην ρύθμιση του συναισθήματος. Επομένως σε περίπτωση βλάβης αυτών των δύο εγκεφαλικών δομών, όπως συμβαίνει κατά την κακοποίηση, τα άτομα μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές της διάθεσης (πχ κατάθλιψη) και όχι μόνο. Ωστόσο, οι βλάβες που μπορεί να υποστεί ο εγκέφαλος ενδέχεται να είναι μόνιμες και καθοριστικές για την ενήλικη ζωή του ατόμου.
Αναφερόμενοι, λοιπόν, στις επιπτώσεις της παιδικής κακοποίησης, τα αποτελέσματα των ερευνών που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, συγκλονίζουν, καθώς αποδεικνύουν, ότι ακολουθούν το άτομα εφόρου ζωής. Ακόμη κι όταν τα σωματικά σημάδια έχουν ”σβηστεί”, τα ψυχικά παραμένουν και διαταράσσουν τον εσωτερικό κόσμο των ατόμων. Δηλαδή, οι ενήλικες που έχουν παραμεληθεί και κακοποιηθεί (σωματικά, σεξουαλικά, συναισθηματικά) στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, καλούνται να αντιμετωπίσουν προβλήματα συναισθηματικού – ψυχολογικού περιεχομένου όπως η κατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές, οι απόπειρες αυτοκτονίας, η αυτοκτονία και το μετατραυματικό στρες ενώ είναι δυνατόν να οδηγηθούν και στην κατάχρηση ουσιών.
Κατ’ επέκταση, οι παραπάνω συναισθηματικές – ψυχιατρικές διαταραχές οδηγούν στην έκπτωση της λειτουργικότητας και της επίδοσης του ατόμου σε διάφορους τομείς της καθημερινής του ζωής. Αναλυτικότερα, παρουσιάζει δυσκολίες ως προς την κοινωνική του ένταξη, τον επαγγελματικό και σεξουαλικό του προσανατολισμό ακόμη και την σύναψη και διατήρηση διαπροσωπικών σχέσεων. Συναισθηματικά, παρουσιάζει, κυρίως, χαμηλά επίπεδα αυτοεκτίμησης, αυτοπεποίθησης, ασφάλειας και υψηλά επίπεδα άγχους. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψιν τον βαθμό επιρροής όλων αυτών στην σωματική υγεία του ατόμου (πχ παθήσεις καρδιάς), παρατηρούνται, επίσης, υψηλά επίπεδα θνητότητας. Επιπρόσθετα, ένας ενήλικας που έχει κακοποιηθεί στο παρελθόν, μπορεί αργότερα να προβεί σε αντίστοιχες κακοποιητικές συμπεριφορές απέναντι στο παιδί του.
Εν κατακλείδι, γνωρίζοντας ότι οι αντιξοότητες στη παιδική ηλικία οδηγούν στο κίνδυνο εμφάνισης κάποιας ψύχωσης, έχουμε ελπίδες για την πρόληψη και τη θεραπεία των ψυχολογικών και ψυχιατρικών προβλημάτων των θυμάτων κακοποίησης. Ωστόσο, τα οφέλη αυτά δεν αφορούν μόνο τις θεραπευτικές πρακτικές των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, αλλά και όλους τους ανθρώπους είτε είναι γονείς είτε όχι, προκειμένου να μην προβούν ποτέ σε τέτοιου είδους κακομεταχείριση των δικών τους παιδιών και να προσφέρουν την βοήθειά τους σε εκείνα που βιώνουν δύσκολες συνθήκες ενδοοικογενειακής βίας.
Βιβλιογραφία
Casey Paquola, Maxwell R. Bennett, Sean N. Hatton, Daniel F. Hermens, Inge Groote, Jim Lagopoulos, Hippocampal development in youth with a history of childhood maltreatment,
Journal of Psychiatric Research, Volume 91, 2017, Pages 149-155,
Οι εικόνες ανακτήθηκαν από: pixabay.com
Σε περίπτωση αυτοκτονικού ιδεασμού καλέστε στο: 1018 -24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία.
