Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στις 6 Ιουνίου του 2019, αποφάσισε να διαγράψει τη δυσφορία ταυτότητας του φύλου από την αποδεκτή διεθνώς «Λίστα των Ψυχικών Διαταραχών». Γεγονός που καθιστά πλέον και επίσημα σαφές, ότι οι «διεμφυλικοί» δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ψυχικά ασθενείς, αλλά ως άτομα που υποφέρουν από μια έμφυλη διαταραχή, η οποία δεν πρέπει να επιφέρει κανέναν κοινωνικό στιγματισμό και αποκλεισμό.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Με τον όρο «ταυτότητα» αναφερόμαστε στην αίσθηση ομοιότητας που έχει ένα άτομο με άλλους ως προς ένα συγκεκριμένο θέμα. Κάθε άτομο έχει περισσότερες από μία σημαντικές ταυτότητες (εθνική, θρησκευτική, και φύλου).
Ταυτότητα φύλου ονομάζεται το ιδιαίτερο συναίσθημα που αποκτά ένας άνθρωπος ως παιδί, όταν συνειδητοποιεί ότι ανήκει στο ένα ή στο άλλο φύλο και διαμορφώνεται μέσω των επιρροών από την οικογένεια, την κοινωνία και τα υπόλοιπα. Η ταυτότητα φύλου ξεκινά να διαμορφώνεται νωρίς στη ζωή του παιδιού και συνεχίζεται καθ’ όλη την διάρκεια της. Βασίζεται τόσο στα ανατομικά χαρακτηριστικά του φύλου (βιολογικό), όσο και στα κοινωνικά χαρακτηριστικά (κοινωνικό), τα οποία αποδίδονται σε άνδρες και γυναίκες από το εκάστοτε κοινωνικό περιβάλλον.
Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις η αναγνώριση από το άτομο ότι ανήκει σε ένα από τα δυο φύλα δεν σημαίνει και την ταυτόχρονη αποδοχή του. Στις περιπτώσεις αυτές το άτομο αυτό αισθάνεται δυσφορία με το γεγονός ότι ανήκει στο φύλο αυτό και εκφράζει, τόσο λεκτικά όσο και με την συμπεριφορά του, την επιθυμία να ανήκει στο άλλο φύλο. Όταν η δυσφορία αυτή είναι έντονη, επίμονη στο χρόνο και εκδηλώνεται με γενικευμένο τρόπο στη συμπεριφορά του παιδιού, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για την διάγνωση της δυσφορίας του φύλου (Κάκουρος, Μανιαδάκη, 2004).
Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-V) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρίας, για την διάγνωση αυτή απαιτούνται τουλάχιστον 2 από τα ακόλουθα κριτήρια, τα οποία πρέπει να βιώνονται για τουλάχιστον έξι μήνες σε εφήβους ή ενήλικες:
- Έντονη επιθυμία το άτομο να υπάγεται στο αντίθετο φύλο,
- Έντονη επιθυμία το άτομο να αντιμετωπίζεται ως φύλο διαφορετικό από το εκχωρημένο φύλο,
- Σημαντική ασυμφωνία μεταξύ του βιωμένου ή εκπεφρασμένου φύλου και των σεξουαλικών χαρακτηριστικών κάποιου,
- Έντονη επιθυμία για τα σεξουαλικά χαρακτηριστικά ενός φύλου εκτός από το εκχωρημένο φύλο,
- Έντονη επιθυμία απαλλαγής από τα σεξουαλικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου λόγω της ασυμφωνίας με το βιωμένο ή εκπεφρασμένο φύλο του ατόμου,
- Μια ισχυρή πεποίθηση ότι κάποιος έχει τις τυπικές αντιδράσεις και τα συναισθήματα ενός φύλου διαφορετικού από το εκχωρημένο φύλο.
Η διάγνωση δεν μπορεί να τεθεί εάν το άτομο δεν έχει φθάσει στην ήβη (ICD-10). Δεν πρέπει να συνυπάρχει οποιαδήποτε ερμαφροδιτική, γενετική, ή φυλοχρωμοσωματική ανωμαλία (ICD-10).
Η δυσφορία του φύλου διαφέρει από την διαταραχή της σεξουαλικής ωρίμανσης (F66.0 κατά ICD-10), κατά την οποία το άτομο, συνήθως έφηβος, υποφέρει από αβεβαιότητα για την ταυτότητα φύλου του, ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό του. Δεν θα πρέπει να συγχέεται επίσης με φυσιολογικές συμπεριφορές που αποκλίνουν από το συνηθισμένο, όπως π.χ. δραστήρια κορίτσια «αγοροκόριτσα», ή ευαίσθητα αγόρια που αποφεύγουν το επιθετικό και τραχύ παιχνίδι.
Επομένως, σύμφωνα με όλα αυτά μπορούμε να καταλήξουμε στο ότι μάλλον ήρθε πλέον η στιγμή να γίνει μια «απενοχοποίηση» των ατόμων αυτών.
Μάλλον ήρθε η στιγμή να ενημερωθούμε σωστά για τέτοια πράγματα.
Μάλλον ήρθε η στιγμή να αφήσουμε πλέον στην άκρη τις «λανθασμένες» απόψεις που μπορεί να έχουμε και να δούμε τα πράγματα με μια διαφορετική ματιά.
Γιατί είναι πολύ δύσκολο να είσαι παγιδευμένος στο ίδιο σου το σώμα και να μην έχεις ένα άνθρωπο να σε νιώσει και να σε βοηθήσει.
Βιβλιογραφία:
- American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.), Washington, DC: Author.
- Κάκουρος, Ευθ, Μανιαδάκη Κατ., (2004), Ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων, Τυποθήτω – Γιώργος Δάρδανος.
- World Health Organization (1992) The ICD-10 classification of mental and behavioural disorders: clinical descriptions and diagnostic guidelines.