Τί σημαίνει να ζει κανείς με Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας;
Η Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας ανήκει στην Ομάδα Β’ των Διαταραχών Προσωπικότητας του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας (DSM–V). H εν λόγω ομάδα περιλαμβάνει διαταραχές που σχετίζονται με έντονη δραματική, ασταθή και παρορμητική συμπεριφορά και με σοβαρή δυσκολία διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων. Ο παράγοντας της Προσωπικότητας είναι ουσιώδης, καθώς, όταν μιλάμε για διαταραχές Προσωπικότητας, αναφερόμαστε σε διάχυτα μοτίβα αντίληψης και ερμηνείας της πραγματικότητας, και κατ’ επέκταση, συμπεριφοράς, που αποκλίνουν σημαντικά από αυτά που η κάθε κοινωνία ορίζει ως φυσιολογικά, και παρεμποδίζουν τη λειτουργικότητα του ατόμου σε όλους τους τομείς της ζωής του( κοινωνικός, εργασιακός, ερωτικός κοκ). Η έναρξή τους τοποθετείται στην παιδική/εφηβική ηλικία, ενώ είναι πιθανό να εμφανίζουν συννοσηρότητα και με άλλες διαταραχές(πχ σχιζοφρένεια).
Οι άνθρωποι με Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας χαρακτηρίζονται από σοβαρή αστάθεια στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, χαοτική εικόνα εαυτού και παρορμητική, έως και επικίνδυνη, συμπεριφορά. Ο φόβος εγκατάλειψης(πραγματικής ή φαντασιακής) από τους άλλους διαποτίζει τις σχέσεις τους, από τις οποίες εξαρτώνται πολύ συναισθηματικά, ενώ ταυτόχρονα δυσκολεύονται να τις διατηρήσουν. Η αντίληψη για τους άλλους ανθρώπους είναι μονοδιάστατη και ακραία και κινείται ανάμεσα στην εξιδανίκευση και την υποτίμηση, καθώς από την μία τείνουν να προσκολλώνται στην κάθε σχέση τους θεωρώντας πως είναι ο, τι καλύτερο τους έχει συμβεί, αλλά από την άλλη, με το παραμικρό συναίσθημα ματαίωσης ή/και απογοήτευσης που θα αισθανθούν για αυτήν, την τοποθετούν στο άλλο άκρο, υποτιμώντας την πλήρως. Ωστόσο, επειδή όπως προαναφέραμε, διακατέχονται πάντα από το φόβο της εγκατάλειψης, είναι πιθανό να εκδηλώσουν και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές ( πχ απόπειρα αυτοκτονίας) ,προκειμένου να μην χάσουν κάποιον/α σύντροφο.
Η αυτοεικόνα τους μεταβάλλεται συχνά και ξαφνικά. Το αξιακό τους σύστημα, οι αρχές, ο ηθικός κώδικας, οι στόχοι , η σεξουαλική ταυτότητα και οι επαγγελματικές προσδοκίες ενδέχεται να αμφισβητούνται από το άτομο και κατά καιρούς να αλλάζουν, έπειτα από έντονες συναισθηματικές και συμπεριφορικές διακυμάνσεις. Επίσης, είναι σύνηθες να αντιμετωπίζουν προβλήματα ευερεθιστότητας και διαχείρισης θυμού και να περνούν περιόδους καταχρήσεων ( αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες) και ακραίων συμπεριφορών ( πχ ανεξέλεγκτη υπερφαγία, αυτοτραυματισμοί κλπ). Το άγχος και τα καταθλιπτικά επεισόδια αποτελούν και αυτά μέρος της ζωής των ανθρώπων με Οριακή Διαταραχή.
Η αιτιολογία της δεν μας είναι πλήρως γνωστή μέχρι σήμερα, αν και οι περισσότερες θεωρίες τονίζουν την επίδραση της κληρονομικότητας και των βιωμάτων της πρώιμης παιδικής ηλικίας. Η κλινική εικόνα των Οριακών τις περισσότερες φορές ποικίλει και δεν περιλαμβάνει πάντοτε όλα τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά, καθιστώντας την ως μια από τις δυσκολότερες και πιο ενδιαφέρουσες προς διάγνωση διαταραχές, που απαιτούν εξειδίκευση και πολυετή κλινική εμπειρία από την πλευρά του ειδικού ψυχικής υγείας.
Η αντιμετώπισή της, μετά την ενδελεχή αξιολόγηση της εκάστοτε περίπτωσης από τους ειδικούς, γίνεται με συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας ( ενδείκνυται η Γνωσιακή-Συμπεριφορική), με τις οποίες οι Οριακοί μπορούν να ανακτήσουν τη λειτουργικότητά τους σε ικανοποιητικά επίπεδα σε αρκετούς από τους τομείς της ζωής τους που προηγουμένως πλήττονταν και να συνάπτουν υγιέστερες διαπροσωπικές σχέσεις, καταρρίπτονας έτσι το στίγμα της ψυχικής ασθένειας που συνήθως συνοδεύει μια διάγνωση διαταραχής.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ευσταθίου, Γ., Ευθυμίου, Κ., & Χαρίλα, Ν. (2014). Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία Διαταραχών Προσωπικότητας. Αθήνα:ΙΕΘΣ
Χριστοπούλου, Α. (2008). Εισαγωγή στην Ψυχοπαθολογία του Ενήλικα. Αθήνα:Tόπος