Τι είναι η οριακή διαταραχή προσωπικότητας;
Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας είναι μια από της διαταραχές της δεύτερης ομάδας διαταραχών προσωπικότητας, μαζί με την αντικοινωνική, την ναρκισσιστική και την ιστριονική διαταραχή προσωπικότητας. Πρόκειται για μια διαταραχή που έχει μελετηθεί αρκετά ενώ τα τελευταία χρόνια διαγιγνώσκεται όλο και συχνότερα. Μερικά από τα χαρακτηριστικά των ατόμων με οριακή διαταραχή προσωπικότητας είναι:
- Η παρορμητικότητα
- Οι ακραίες συμπεριφορές
- Αστάθεια στις διαπροσωπικές σχέσεις
- Σύγχυση γύρω από την εικόνα εαυτού
- Ο θυμός και η έκφραση άλλων συναισθημάτων
- Κατάχρηση ουσιών ή αλκοόλ
- Το δίπολο εξιδανίκευσης και υποτίμησης των άλλων
Τι δεν είναι η οριακή διαταραχή προσωπικότητας;
Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας δεν είναι:
- Τρόπος του ασθενή να ελκύει την προσοχή χωρίς λόγο
- «καπρίτσιο» κάποιου έφηβου
- Εύκολη λύση στην διάγνωσή της
- Θέατρο του ασθενή
Τι βιώνει κάποιος με οριακή διαταραχή προσωπικότητας ;
Το άτομο με οριακή διαταραχή προσωπικότητας βιώνει έντονο φόβο μήπως εγκαταλειφθεί. Ταυτόχρονα, το άτομο φαίνεται ανώτερο σαν να μην έχει ανάγκη την κοινωνικότητα. Αυτές οι δύο λοιπόν αντιλήψεις έρχονται συνεχώς σε σύγκρουση και έτσι το άτομο βρίσκει τον εαυτό του ανάμεσα στις δύο αυτές πολώσεις προσεγγίζοντας μία την μια και μια την άλλη. Η αιτία της ακραίας συμπεριφοράς βρίσκεται ακριβώς σε αυτή την ρήξη και την δυσκολία του ατόμου να διαπιστώσει τις πραγματικές του ανάγκες και να τις αποδεχτεί. Προσπαθεί απεγνωσμένα να αποφύγει είτε την πραγματική είτε και την φαντασιακή εγκατάλειψη. Εξαιτίας της οριακότητας, συχνά περιθωριοποιείται, δεν είναι σε θέση να διατηρήσει μια σταθερή συμπεριφορά στις διαπροσωπικές σχέσεις με τους άλλους. Συχνά είτε θαυμάζει είτε καταρρίπτει τον άλλον αναλόγως των εκάστοτε συνθηκών. Αυτές οι εναλλαγές ανάμεσα στην εξιδανίκευση και την υποτίμηση του άλλου φέρουν δυσάρεστο συναισθηματικό τόνο για το άτομο. Κάτι ακόμα που βιώνουν τα άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας είναι οι εκνευρισμοί, η νευρικότητα και ο θυμός ακριβώς εξαιτίας της σύγκρουσης που λαμβάνει χώρα σε επίπεδο ψυχισμού και αντιλήψεων. Συνήθως, οι οριακοί επιδίδονται σε ακραίες συμπεριφορές όπως η κατάχρηση ουσιών, το αγοραίο σεξ και η βία παντός τύπου. Τα αισθήματα απογοήτευσης και ματαιότητας, έρχονται και φεύγουν με τρόπο ανεξέλεγκτο για το άτομο. Η διαταραχή είναι επίπονη και βίαια μιας και ακόμα και η ιδέα του εαυτού και της ταυτότητας καθημερινά ενδέχεται να κλονίζεται.
Πώς μπορώ να βοηθηθώ ή να βοηθήσω κάποιον που πάσχει από οριακή διαταραχή προσωπικότητας;
Για την αιτιολογία της οριακής διαταραχής φαίνεται να ευθύνονται γενετικοί και κληρονομικοί παράγοντες για την βιολογική ανάπτυξη του οργανισμού. Από ψυχολογικής πλευράς, οι πρώτες εμπειρίες στη ζωή του ατόμου και ενδεχόμενα ψυχοπιεστικά γεγονότα που λειτούργησαν ως τραύματα για το άτομο, όσο και η αντιμετώπιση τους είναι κρίσιμοι παράγοντες για την ανάπτυξη της διαταραχής. Σε επίπεδο θεραπείας, συνήθως χρησιμοποιείται η ψυχοθεραπεία για το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων. Η γνωσιοσυμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία έχει ασχοληθεί σε βάθος με την αντιμετώπιση των δυσκολιών που εμφανίζονται στην ζωή των ατόμων με οριακή διαταραχή προσωπικότητας. Σε περιπτώσεις που κρίνεται σημαντικό, η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να έχει σημαντικά αποτελέσματα συνδυαστικά πάντα με κάποια μορφή ψυχοθεραπευτικής αγωγής. Όταν οι ασθενείς βρίσκονται σε κρίσιμες καταστάσεις ενδέχεται να χρειάζονται νοσηλεία, αν αυτό κριθεί απαραίτητο από τους ειδικούς ψυχικής υγείας. Στόχος της αγωγής τίθεται η βελτίωση των συνθηκών και της ποιότητας ζωής του ατόμου. Επιπλέον, είναι σημαντικό να τροποποιηθούν οι αντιλήψεις που φέρουν πόνο για το άτομο και να υποστηρίζεται ψυχολογικά ανά πάση στιγμή θεωρηθεί σημαντικό. Είναι μια διαταραχή της οποίας η αγωγή συνήθως είναι χρόνια και βελτιώνει σημαντικά τρόπο με τον οποίο το άτομο σχετίζεται αλλά και ζει συνολικά την ζωή του.
Βιβλιογραφία:
APA (2013). Διαγνωστικά Κριτήρια από DSM-5, Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας.
Ευσταθίου, Γ., Ευθυμίου, Κ., & Χαρίλα, Ν. (2014). Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία Διαταραχών Προσωπικότητας. Αθήνα:ΙΕΘΣ
Ουλής Π. (2010). Εγχειρίδιο Κλινικής Ψυχοπαθολογίας, Εκδόσεις Βήτα.
