Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΒΙΚΤΟΡ Ε. ΦΡΑΝΚΛ
Σε περιόδους πολέμου οι ψυχικές και σωματικές αντοχές του ατόμου δοκιμάζονται. Πολλοί είναι εκείνοι που νοιώθουν στεναχώρια, ματαιοδοξία και ανημπόρια να αντιμετωπίσουν την κατάσταση που καλούνται να διαχειριστούν.
Ο Βίκτορ Ε. Φρανκλ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους διανοητές του 20ου αιώνα. Διετέλεσε για αρκετά χρόνια καθηγητής Νευρολογία και Ψυχιατρικής και ίδρυσε την λεγόμενη «Τρίτη Σχολή Ψυχοθεραπείας» στην Βιέννη.
Κατά την διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου ο Εβραίος ψυχοθεραπευτής Φρανκλ και η οικογένεια του αιχμαλωτίστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κατά την διάρκεια της παραμονής του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης αποφάσισε να γράψει κάποιες από τις εμπειρίες του αλλά και να αναπτύξει εν τέλει την δική του θεωρία σχετικά με την επιβίωση και ψυχική κατάσταση του ίδιου και όσων ζούσαν μαζί του.
Η Θεωρία του Φρανκλ τονίζει την ανάγκη για αλλαγή στον τρόπο που κάποιος αντιλαμβάνεται και βλέπει τα πράγματα. Προτρέπει και ενθαρρύνει ένα τρόπο σκέψεις λιγότερο ατομικιστικό και περισσότερο εστιασμένο στην διαδικασία κάποιου να βρει το πραγματικό νόημα της ζωής το οποίο θα το βοηθήσει να ανθίσει πνευματικά(Wong, 1996).
Ωστόσο η θεωρία που ανέπτυξε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, βασίστηκε στη αναζήτηση του νοήματος στην ζωή. Κατέληγε στο συμπέρασμα ότι για να μπορέσει ένας άνθρωπος να επιβιώσει σε δύσκολες και δυσβάστακτες καταστάσεις, όπως είναι οι συνθήκες πολέμου, έπρεπε να κατακτήσει τρεις βασικές πηγές νοηματοδότησης:
- Εργασία (Εργασία γεμάτης εργασίας σημασία)
- Αγάπη (Να νοιάζεται κάποιος για έναν άλλον άνθρωπο)
- Ψυχικό Σθένος (Να μένει κάποιος γενναίος, ανιδιοτελείς και αξιοπρεπείς ακόμα και σε συνθήκες πολέμου)
Ο Φρανκλ υποστήριζε ότι επηρεασμένος κάποιος από το αίσθημα της αυτοσυντήρησης είναι πιθανό να ξεχάσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια του και να λειτουργεί καθαρά βάση ενστίκτων, όπως τα ζώα. Επίσης πρέσβευε ότι ακόμα και εάν έχουν πάρει όλα τα υπάρχοντα κάποιου δεν πρέπει να νοιώθει ότι έχει χάσει τα πάντα, γιατί πάντα θα έχει κάτι που δεν μπορούν να του το πάρουν, δηλαδή την ελευθερία του να επιλέξει πως αντιδράσει σε μια κατάσταση. Δεν γίνεται πάντα να ελέγχει κάποιος τι συμβαίνει στην ζωή του αλλά μπορεί πάντα να ελέγχει τι θα αισθανθεί και πως θα αντιδράσει σε αυτό που του συμβαίνει. Έτσι δεν πρόκειται να μείνει κανείς χωρίς να έχει κάτι μιας και θα έχει πάντα την δυνατότητα να επιλέξει πως θα αντιδράσει.
Για να μπορέσει να επιβιώσει ο Φρανκλ στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά την διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου συχνά έκανε τα εξής:
- Είχε έμφυτη οπτιμιστική τάση
- Χιούμορ
- Ψυχολογική αποστασιοποίηση
- Σύντομες στιγμές μοναξιάς
- Κρυφή, βαθιά ελευθερία
- Ισχυρή και βαθιά απόφαση να μην τα παρατήσει και να μην αυτοκτονήσει.
- Φευγαλέες στιγμές κάλλους στη φύση και την τέχνη
- Βαθιά συνειδητοποίηση ότι ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στο γύρω του, διατήρησε την ελευθερία να επιλέξει πως θα αντιδράσει στο πάσχειν του.
Το βιβλίο Βίκτορ Ε. Φρανκλ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ψυχογιός με τον τίτλο «Το Νόημα της Ζωής». Μάλιστα έχει καταγραψεί πάνω από 12 εκατ. Αντίτυπα παγκοσμίως και έχει χαρακτηριστεί 1 από τα 10 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών.
Βιβλιογραφία
- Wong, P. T. P. (in press). Viktor Frankl’s meaning seeking model and positive psychology. In A. Batthyany & P. RussoNetzer (Eds.), Meaning in existential and positive psychology. New York, NY: Springer.
- Φρανκλ, Β.(2010). Το Νόημα της Ζωής. Αθήνα: Ψυχογιός.
