Η Νεύρωση των Social Media
Εδώ και αρκετά χρόνια η επιστήμη έχει καταστήσει σαφές, ότι η διατροφή σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή είναι υπεύθυνες για την εμφάνιση διάφορων παθήσεων. Τα τελευταία χρόνια έχει κάνει την εμφάνιση της μια νέα διαταραχή διατροφικής συμπεριφοράς κάπως διαφορετική από εκείνες που ήδη γνωρίζουμε.
Tι είναι Νευρική ορθορεξία;
Ο όρος Ορθορεξία αποτελείται από δυο λέξεις. Το πρώτο συνθετικό της λέξης προέρχεται από την Ελληνική λέξη ¨ορθός¨ που σημαίνει σωστό και το δεύτερο συνθετικό από την Ελληνική λέξη ¨όρεξης¨ που σημαίνει πείνα(Donini,2004).
Η Νευρική Ορθορεξία είναι η εμμονική τάση του ατόμου να επιλέγει υγιεινά τρόφιμα. Αυτή η εμμονή δεν σχετίζεται με την ποσότητα, όπως συμβαίνει με την νευρική ανορεξία και βουλιμία, αλλά με την «ποιότητα» της τροφής. Ο πάσχοντας έχει μια παθολογική εμμονή να ακολουθεί μια βιολογικά καθαρή διατροφή γεμάτη περιορισμούς (Kinzl, 2006). Στόχος του είναι η επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος και συχνά ερμηνεύει την τάση του αυτή ως αρετή. Πρόκειται για μια συμπεριφορά μακροχρόνια που φαίνεται να επιμένει με το πέρασμα του χρόνου. Αν και δεν έχει αναγνωριστεί επίσημα από το DSM IV, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η συγκεκριμένη διατροφική συμπεριφορά κρύβει αρκετούς κινδύνους για το άτομο αλλά και την ποιότητα ζωής του. Έχουν καταγραφεί περιστατικά, όπου τα άτομα επιλέγουν να λιμοκτονήσουν, παρά να καταναλώσουν τρόφιμα, τα οποία θεωρούσαν ¨ακάθαρτα¨ και επιβλαβή για την υγεία τους. Κάτω από το πρίσμα αυτών των δεδομένων η Νευρική Ορθορεξία μπορεί να θεωρηθείς ως μια δυνητικά απειλητική για την ζωή διαταραχή προσωπικότητας ή συμπεριφοράς η οποία δεν σχετίζεται με θρησκευτικά ή φιλοσοφικά έθιμα(Domini,2005).
Ποια είναι τα συμπτώματα της Νευρικής Ορθορεξίας;
Τα συμπτώματα του ατόμου που πάσχει από νευρική ορθορεξία ποικίλουν και είναι τις περισσότερες φορές ευδιάκριτα.
- Τα άτομα εστιάζουν στην προετοιμασία του φαγητού και στα τελετουργικά πρότυπα διατροφής.
Για τους ορθοτοξικούς πέρα από την τροφή, εξίσου σημαντικό ρόλο φαίνεται να έχει και η διαδικασία προετοιμασίας ενός γεύματος. Δίνουν έμφαση στα υλικά και στον τρόπο μαγειρέματος των γευμάτων.
- Τα άτομα εστιάζουν στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα της τροφής.
Αφιερώνουν αρκετό χρόνο στην επιλογή των τροφών που θα επιλέξουν να καταναλώσουν αλλά και στην προέλευση αυτών πχ εάν τα λαχανικά έχουν εκτεθεί σε φυτοφάρμακα, αν τα γαλακτοκομικά προϊόντα προέρχονται από ζώα που έχουν υποστεί ορμόνες, εάν οι τροφές εμπεριέχουν συντηρητικά, τεχνητά αρώματα και πρόσθετα καρυκεύματα, εάν η συσκευασία του προϊόντος εμπεριέχει καρκινογόνες ουσίες ή πλαστικό και εάν οι ετικέτα παρέχει όλες τις πληροφορίες, ώστε να τους επιβεβαιώσει την θρεπτικότητα του.
- Εστιάζουν στους σωστούς συνδυασμούς τροφών που θα τους δώσουν τα βέλτιστα θεραπευτικά οφέλη.
Με τον συνδυασμό τροφών στοχεύουν στην μεγαλύτερη διατροφική απόδοση που μπορεί να τους δώσει η τροφή. Επιλέγουν τροφές με γνώμονα την ημέρα και την ώρα και κάνουν συνδυασμούς που μπορεί να τους επιφέρουν την βέλτιστη απορρόφηση βιταμινών, πρωτεϊνών, ιχνοστοιχείων από τον οργανισμό.(Koven,2015).
Η σχέση ανάμεσα στη Νευρική ορθορεξία και τα Social Media
Έχει φανεί ότι η Νευρική Ορθορεξία σχετίζεται άμεσα με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Φαίνεται, ότι κατά καιρούς ο άνθρωπος έχει έρθει σε επαφή, σε έντονο βαθμό, με έναν υπερβολικό συναγερμό (Νόσος Τρελών Αγελάδων, Μολυσμένα Κοτόπουλα, Μόλυνση από Υδράργυρο στα ψάρια κλπ) από την πλευρά των ΜΜΕ, ο οποίος κατά ένα μέρος φαίνεται να επηρεάζει τις διατροφικές επιλογές του καταναλωτή. Μελέτες δείχνουν ότι το άτομο, μετά από αυτή την επιρροή, ξεκίνησε να επιλέγει καταναγκαστικά τροφές με μοναδικό γνώμονα την υγεία του. Αυτό είναι δυνατόν, να οδηγήσει τον καταναλωτή, να αποκλείσει από ένα τρόφιμο, εως και μια ολόκληρη κατηγορία τροφίμων από την διατροφή του, κάτι το οποίο ενέχει πολλούς κινδύνους.(Donini,2004).
Ένας άλλο μέσω που φαίνεται να ασκεί μεγάλη επιρροή στις επιλογές διατροφής των ανθρώπων είναι τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Είναι σημαντικό οι άνθρωποι να κατανοήσουν την επίδραση των ΜΚΔ στην ψυχική τους υγεία. Εδώ και αρκετά χρόνια αρκετές μελέτες κρούουν τον κώδωνα για τα προβλήματα ψυχικής υγείας που ευθύνονται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η χρήση τους έχει συσχετιστεί με κατάθλιψη σε νεαρούς ενήλικες αλλά και διαταραχές συμπεριφοράς.
Επίσης έχουν γίνει αναφορές σχετικά με την πρόκληση διατροφικών διαταραχών σε νέους. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από Carrotte et al το 2015 έδειξε ότι οι νέοι που παρακολουθούσαν περιεχόμενα, τα οποία σχετίζονταν με την φυσική κατάσταση και υγεία, παρουσίαζαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διατροφικών διαταραχών από εκείνους που δεν συμμετείχαν σε ΜΚΔ.
Πολλά είναι τα κοινωνικά δίκτυα, που προωθούν την καθολική κατανάλωση φρούτων και λαχανικών δίνοντας την λανθασμένη εντύπωση στο μέλος της ομάδας, ότι πρόκειται για έναν υγιεινό τρόπο διατροφής με ευεργετικά αποτελέσματα για τον οργανισμό. Πολλοί είναι εκείνοι που μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Instagram,Facebook,Tumblr, Twitter κλπ) είτε αναζητούν φωτογραφίες και βίντεο με υγιεινές διατροφικές συμβουλές, είτε αναρτούν δικές τους διατροφικές δημοσιεύσεις προωθώντας ένα διατροφικό πρότυπο χωρίς να έχουν γνώσεις διατροφολογίας.
Μια ανάλυση του περιεχομένου φωτογραφιών του Instagram έδειξε ότι μια από τις οκτώ δημοφιλής κατηγορίες (πορτρέτα (selfies), φίλους, λεζάντες, δραστηριότητες, κατοικίδια, μόδα, gadget) είναι και η κοινοποίηση περιεχομένων που σχετίζονται με την διατροφή. Μάλιστα μελέτες που έχουν γίνει κατά καιρούς έδειξαν, ότι οι εικόνες που προβάλλονται με την ετικέτα #fitspiration στον ιστότοπο του Instagram είναι ικανές να αυξήσουν τα επίπεδα αρνητικής κοινωνικής σύγκρισης να οδηγήσουν στην κατάθλιψη, απομόνωση, μοναξιά, αλλά και αρνητική επίδραση στην αυτοεκτίμηση του ατόμου(Turner,2015).
Τα Social Media γενικότερα αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι μέσα στην ζωή μας. Ωστόσο καλό είναι πριν ενστερνιστούμε μια άποψη να ελέγχουμε κατά πόσο εκείνη είναι έγκυρή, εάν ενέχει κινδύνους, τους οποίους εμείς δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε. Γενικότερα τα Social Media είχαν, έχουν και θα έχουν την τάση να ωραιοποιούν τα πράγματα και να περνάνε μια διαστρεβλωμένη εικόνα της πραγματικότητας, η οποία πολλές φορές μπερδεύει τον ανθρώπινο ψυχισμό και τον αναγκάζει να προσπαθεί να τις μιμηθεί. Όλοι έχουμε δικαίωμα στην υγεία και στην ευεξία, όμως κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Για οτιδήποτε αποφασίσουμε είναι καλό να συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας, ο οποίος θα μας βοηθήσει, με ασφάλεια, να κατακτήσουμε το όνειρο μας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Kinzl JF, Hauer K, Traweger C, Kiefer I. Orthorexia nervosa in dieticians [1]. Psychother Psychosom. 2006;75(6):395-396. doi:10.1159/000095447
- Donini LM, Marsili D, Graziani MP, Imbriale M, Cannella C. Orthorexia nervosa: Validation of a diagnosis questionnaire. Eat Weight Disord. 2005;10(2). doi:10.1007/BF03327537
- Koven NS, Wabry A. The clinical basis of orthorexia nervosa: Emerging perspectives. Neuropsychiatr Dis Treat. 2015;11:385-394. doi:10.2147/NDT.S61665
- Donini LM, Marsili D, Graziani MP, Imbriale M, Cannella C. Orthorexia nervosa: A preliminary study with a proposal for diagnosis and an attempt to measure the dimension of the phenomenon. Eat Weight Disord. 2004;9(2):151-157. doi:10.1007/BF03325060
- . Carrotte ER, Vella AM, Lim MS (2015) Predictors of “liking” three types of health and fitness-related content on social
- media: a cross-sectional study. J Med Internet Res 17(8)
- Turner PG, Lefevre CE. Instagram use is linked to increased symptoms of orthorexia nervosa. Eat Weight Disord. 2017;22(2):277-284. doi:10.1007/s40519-017-0364-2
