Επτά ψυχικές διαταραχές οι οποίες μπορούν να βελτιωθούν με την διατροφή
Η τροφή και το νερό αποτελούν πολύτιμα αγαθά στην ζωή και καθημερινότητα του ανθρώπου. Μέσα από τα θρεπτικά συστατικά που εμπεριέχουν, ο άνθρωπος λαμβάνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία, τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και την επιβίωση του. Όταν κάποιος τρέφεται σωστά διατηρεί ενεργό τον μεταβολισμό του, ενισχύει το ανοσοποιητικό του σύστημα και είναι ικανός να διατηρεί σε καλά επίπεδα την υγεία και το σωματικό του βάρος.
Όπως είναι γνωστό οι τροφές που καταναλώνουμε είναι ικανές να επηρεάσουν την διάθεση μας, είτε βελτιώνοντας, είτε χειροτερεύοντας την(Bremmer,2020). Η εξάρτηση αυτή δεν περιορίζεται μόνο στην διάθεση αλλά έχει αποδειχτεί ότι οι τροφές που καταναλώνουμε επιδρούν είτε αρνητικά είτε θετικά στη ψυχική μας υγεία. Η σωστή διατροφή συνδυαστικά με την άσκηση πολλές φορές είναι ικανές να αποτρέψουν ή να καθυστερήσουν την έναρξη διαφόρων ψυχικών διαταραχών, αλλά και να έχουν σημαντικά θεραπευτικά οφέλη όταν χρησιμοποιούνται, είτε μόνες είτε συνδυαστικά, στη ψυχική νόσο(Lange,2018).
Στον επιστημονικό χώρο έχουν γίνει αρκετές αναφορές σχετικά με την επίδραση της διατροφής στις ψυχικές διαταραχές. Ορισμένες ψυχικές διαταραχές που αναφέρονται στην διεθνή βιβλιογραφία είναι:
- Διάφοροι τύποι κατάθλιψης
- Αγχώδης διαταραχή
- Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής
- Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
- Άνοια
- Διπολική διαταραχή
- Σχιζοφρένεια
Κατάθλιψη και Αγχώδης διαταραχή
Η κατάθλιψη είναι μια σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας σε παγκόσμιο επίπεδο. Έχει παρατηρηθεί ότι η κατάθλιψη αποτελεί την κυριότερη επιπλέον επιβάρυνση διάφορων ασθενειών στις αναπτυγμένες χώρες.(Lange,2018)
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που τρέφονται με φρούτα, λαχανικά, βόειο κρέας, αρνί, ψάρι και προϊόντα ολικής άλεσης είχαν χαμηλότερη πιθανότητα εμφάνισης διαταραχών άγχους και κατάθλιψης από ότι εκείνοι που καταναλώνουν χαμηλής ποιότητας τροφές(Jacka,2010) και τροφές με προσθήκη γλυκαντικών ουσιών, όπως είναι τα γλυκά και τα αναψυκτικά(Guo,2014). Στοιχεία όπως ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο, το λίθιο, o σίδηρος, το ασβέστιο, το χρώμιο φαίνεται να έχουν αντικαταθλιπτικές και αγχολυτικές δράσεις (Młyniec,2015).Αυτό που χρειάζεται να γνωρίζουμε είναι ότι η κατάθλιψη οφείλεται σε πολλούς παράγοντες οδηγώντας σε φλεγμονώδεις διεργασίες οι οποίες είναι υπεύθυνες στην έναρξη και διατήρηση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων και με την σειρά τους μπορούν να επιβαρύνουν επιπλέον το άτομο με τη εμφάνιση κάποιων παθήσεων. Για αυτό το λόγο η υιοθέτηση μιας μεσογειακής διατροφής πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, ψάρια, ελαιόλαδο και γαλακτοκομικά με χαμηλή ποσότητα σε λιπαρά, βοηθούν στην μείωση των επιπέδων των φλεγμονών αυτών(Jacka,2010).
Τέλος έχει αναφερθεί ότι τα 3-ωμέγα και 6-ωμέγα λιπαρά οξέα, τα οποία βρίσκονται στα ψάρια, σκουμπρί, σαρδέλα ενδέχεται να λειτουργούν ως μέσα πρόληψης και θεραπείας της κατάθλιψης(Αγγελόπουλος,2014)
Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ)
Η Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής αποτελεί την πιο συχνή ψυχική διαταραχή που ανιχνεύεται στην παιδική και εφηβική ηλικία. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η βελτίωση της διατροφής είναι ικανή να βοηθήσει στην πρόληψη και την θεραπεία της ΔΕΠΥ. Ορισμένες από αυτές τις τροφές, που μπορούν να έχουν θεραπευτικά αποτελέσματα, περιλαμβάνουν πολυακόρεστα λιπαρά(PUFAs), βιταμίνες και μέταλλα(Lange,2018). Μια μετά-ανασκόπιση η οποία εξέταζε τις επιπτώσεις των τροφών σε παιδιά με ΔΕΠΥ έδειξε ότι η ομάδα των παιδιών εκείνων που είχαν βγάλει από τις διατροφές τους τροφές με γλυκαντικά συστατικά, εμφάνισαν μείωση των συμπτωμάτων της διαταραχής που είχαν(Firth,2020).
Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή
Η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι μια διαταραχή άγχους η οποία προκαλεί στο πάσχοντα επαναλαμβανόμενες αγχωτικές σκέψεις ή εμμονές, οι οποίες ακολουθούνται από εξαναγκασμούς που επαναλαμβάνονται με ανεξέλεγκτο τρόπο ως μέσω καταστολής της αγχωτικής σκέψης.
Πολλά είναι εκείνα από τα θεραπευτικά σκευάσματα, τα οποία δίνονται για την αντιμετώπιση της Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, που εμπεριέχουν εκχύλισμα από βαλσαμόχορτο(Lakhan,2008).
Άνοια
Η κοινότερη μορφή άνοιας είναι η νόσος Alzheimer. H Alzheimer είναι μια νευροεκφυλιστική νόσος η οποίος επηρεάζει συνήθως άτομα άνω των 65 ετών. Χαρακτηρίζεται από αντιληπτές διαταραχές στην μνήμη, τον λόγο και την συμπεριφορά.
Αρκετές μελέτες αναφέρουν ευεργετικά αποτελέσματα συνδυασμένων βιταμινών και 3-ωμέγα λιπαρών οξέων όταν χορηγούνται στα πρώϊμα στάδια της νόσου. Σχετικά με την πρόληψη της νόσου έχουν γίνει πολλές αναφορές σχετικά με την προστατευτική δράση του φυλλικού οξέος, των φλαβονοειδών, της βιταμίνης D, ορισμένων λιπιδίων και στις θαλασσινών τροφών, τα φρούτα, τα λαχανικά και την μέτρια κατανάλωση καφεΐνης. Τέλος έχουν γίνει πολλές αναφορές στην θετική επίδραση της μεσογειακής διατροφής στην πρόληψη της γνωστικής έκπτωσης(Lange,2018)
Διπολική Διαταραχή
Στην διπολική διαταραχή ο ασθενής, ο οποίος έχει διαγνωστεί με μείζονα κατάθλιψη, μπορεί να παρουσιάσει κατά επανάληψη συμπτώματα εξουθενωτικής κατάθλιψης, εναλλαγές είτε ανεξέλεγκτης μανία και υπομανίας είτε μια μικτή κατάσταση των δυο (πχ ένα μανιακό και ένα καταθλιπτικό επεισόδιο).
Όσον αφορά τα μανιακά συμπτώματα έχει αποδειχτεί ότι η βιταμίνη C φαίνεται να τα μειώνει. Επίσης έχει βρεθεί ότι λήψη βασικών βιταμινών σε συνδυασμό με το λίθιο που παράγει ο οργανισμός μας είναι ικανές να μειώσουν τα έντονα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει ένας άνθρωπος που πάσχει από διπολική διαταραχή. Πολλές δοκιμές έχουν δείξει ότι τα 3-ωμέγα λιπαρά μπορούν να βοηθήσουν και εκείνα στη μείωση των μανιακών και καταθλιπτικών συμπτωμάτων(Lakhan,2008)
Σχιζοφρένεια
Η σχιζοφρένεια ανήκει στις πιο δαπανηρές αναπηρίες και με μεγαλύτερη διάρκεια αναπηρίες παγκοσμίως. Σε άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια βρέθηκαν χαμηλά επίπεδα φυλλικού οξέος και B12. Έτσι οι επιστήμονες διαπίστωσαν, ότι η συμπλήρωση των B βιταμινών δύναται να μειώσει σημαντικά τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας. Μάλιστα έχει αποδειχτεί ότι ορισμένες βιταμίνες και μέταλλα μπορούν να συμβάλλουν στην δυνητικά στην βελτίωση της νόσου σε συνδυασμό με τα αντιψυχωτικά φάρμακα(Lange,2018)
Η διατροφή όπως και στις περισσότερες ανθρώπινες παθήσεις φαίνεται να είναι το κλειδί στην βελτίωση των συμπτωμάτων και σε ορισμένες περιπτώσεις στην θεραπεία της νόσου. Η αλλαγή τρόπου ζωής και η συμμόρφωση του ασθενή στο θεραπευτικό πλάνο, έχουν βρεθεί ότι παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των νοσημάτων αλλά και στην ποιότητα ζωής του ασθενή. Ωστόσο θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο ρόλος τους θεράποντα γιατρού, όσον αφορά τις συγκεκριμένες παθήσεις, είναι σημαντικός. Για αυτό τον λόγο οποιαδήποτε απόφαση θα πρέπει να λαμβάνεται από τον γιατρό που παρακολουθεί τον πάσχοντα με στόχο την βελτίωση της καθημερινότητας του ασθενή.
Βιβλιογραφία
- Lange KW. Diet, exercise, and mental disorders − public health challenges of the future. Mov Nutr Heal Dis. 2018;2:39-59. doi:10.5283/mnhd.12
- Jacka FN, Pasco JA, Mykletun A, et al. Association of western and traditional diets with depression and anxiety in women. Am J Psychiatry. 2010;167(3):305-311. doi:10.1176/appi.ajp.2009.09060881
- Guo X, Park Y, Freedman ND, et al. Sweetened beverages, coffee, and tea and depression risk among older US adults. PLoS One. 2014;9(4):1-7. doi:10.1371/journal.pone.0094715
- Młyniec K, Gaweł M, Doboszewska U, et al. Essential elements in depression and anxiety. Part II. Pharmacol Reports. 2015;67(2):187-194. doi:10.1016/j.pharep.2014.09.009
- Firth J, Solmi M, Wootton RE, et al. A meta-review of “lifestyle psychiatry”: the role of exercise, smoking, diet and sleep in the prevention and treatment of mental disorders. World Psychiatry. 2020;19(3):360-380. doi:10.1002/wps.20773
- Αγγελόπουλος, Ν. (2014). Ιατρική ψυχολογία και ψυχοπαθολογία: Μια σύγχρονη Ψυχιατρική.Αθήνα:ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις ΜΕΠΕ
- Lakhan SE, Vieira KF. Nutritional therapies for mental disorders. Nutr J. 2008;7(1):1-8. doi:10.1186/1475-2891-7-2
- Bremner JD, Moazzami K, Wittbrodt MT, et al. Diet, stress and mental health. Nutrients. 2020;12(8):1-27. doi:10.3390/nu12082428
