Η υπνική παράλυση αποτελεί ένα φαινόμενο που δεν είναι ακόμα τόσο ανεπτυγμένο βιβλιογραφικά καθώς δεν είναι συχνά θέμα αναφοράς, ωστόσο είναι αρκετά ενδιαφέρον πως το βιώνει ο κάθε άνθρωπος και τι θεωρίες αναπτύσσει γύρω από αυτό. Σε κάθε άνθρωπο μπορεί να εμφανιστεί με ποικίλους τρόπους. Όπως δυσφορία κατά την διάρκεια της νύχτας, μια αίσθηση πανικού όταν φτάσει η στιγμή για τον βραδινό ύπνο, η σιγουριά ότι υπάρχει κάτι μεταφυσικό ίσως μια φιγούρα από πάνω μας, αίσθηση πνιγμού, ότι δεν μπορούμε να πάρουμε ανάσα και να κουνήσουμε τα άκρα μας, ο φόβος πως αν κοιμηθούμε θα πεθάνουμε.
Ουσιαστικά είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από προσωρινή παράλυση του σώματος και συμβαίνει μετά το ξύπνημα ή στα αρχικά στάδια του ύπνου. Συχνά υπάρχει η εντύπωση ότι το άτομο βλέπει όνειρο, το σώμα πέφτει σε υπνική καταστολή χωρίς να μπορέσει να κινηθεί, να αντιδράσει, όμως ο εγκέφαλος παραμένει σε εγρήγορση. Σαν να παρακολουθούμε το σώμα μας ως θεατές χωρίς να μπορούμε να κάνουμε κάτι. Έτσι ξεκινάει ο πανικός, δεν υπάρχει ο έλεγχος και αυτό βάζει τις πρώτες αρνητικές σκέψεις ότι κάτι κακό θα συμβεί. Οι ψευδαισθήσεις εμφανίζονται πολύ συχνότερα από ό,τι πιστεύουμε, όπως και στην συγκεκριμένη περίπτωση, έχουν να κάνουν με τον ύπνο είναι υπναγωγικές. Το άτομο που βιώνει αυτή την κατάσταση μπορεί να βλέπει, να ακούει ή να νιώθει πράγματα που δεν υπάρχουν. Ίσως επίσης να νομίζει ότι υπάρχει και άλλο άτομο μαζί του στο δωμάτιο. Η υπνική παράλυση για αρκετό κόσμο είναι γνωστή και ως Μόρα. Ξεκίνησε σε παραδοσιακές κοινωνίες αφού το απέδιδαν σε πνεύματα που κάθονται στο στήθος αυτού που κοιμάται μέχρι να του προκαλέσουν ασφυξία, έτσι βγήκε και η φράση <<με πλάκωσε η Μόρα>>. Από βιολογική άποψη, είναι ακίνδυνη. Η παράλυση των μυών συμβαίνει όταν ο εγκέφαλος πλημμυρίζεται με το νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη, η οποία καταστέλλει τον μυϊκό τόνο σε όλες τις μεγάλες μυϊκές ομάδες που δεν είναι αυτόνομες. Ως εμπειρία χαρακτηρίζεται τρομακτική και συστήνεται στα άτομα που την βιώνουν να προσπαθούν να κινούν τους μύες καθώς κάτι τέτοιο μειώνει την διάρκεια της παράλυσης. Κάποιες ομάδες ανθρώπων έχουν αυξημένο κίνδυνο να ζήσουν ένα τέτοιο επεισόδιο παράλυσης. Μερικές από τις καταστάσεις που την προκαλούν είναι η αυπνία, μετατραυματικό στρες, άγχος, κατάθλιψη, κατάχρηση ουσιών. Χωρίς βέβαια να σημαίνει πως κάποιος άνθρωπος που έχει κάτι απ’ αυτά θα το πάθει, πιθανό να μην το ζήσει και ποτέ.
Επιστημονικά έχει δοθεί ο όρος <<ψυχική ασθένεια>> εφόσον δημιουργεί προβλήματα στη σκέψη, στα συναισθήματα, στην κοινωνική ζωή. Υπάρχει το ενδεχόμενο να αλλάξει η συμπεριφορά τους, να έχουν μια αρνητική προδιάθεση ότι δεν μπορούν να αντιληφθούν οι άλλοι την κατάσταση τους. Αρκετοί ενώ βιώνουν την υπνική παράλυση με διάφορες μορφές την θεωρούν επιστημονικά εξηγήσιμο συμβάν και όχι μεταφυσικό φαινόμενο. Δεν έχει γίνει ακόμα σαφές αν η είναι κληρονομική ούτε αν κάποια στάση του σώματος κατά την διάρκεια του ύπνου αυξάνουν τις πιθανότητες για κάποιο επεισόδιο. Σίγουρα όμως αποτελεί ένα φαινόμενο ιδιαίτερα ενδιαφέρον που μπορεί επιστημονικά να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Λειβαδίτης, Δ. Μ. (2003). Πολιτισμός και Ψυχιατρική: ανθρωπολογικές και κοινωνικές διαστάσεις των ψυχοπαθολογικών φαινομένων, Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση
Χαρίτση, Μ. (2007). Αναπαράσταση της ψυχικής ασθένειας στα ΜΜΕ και στίγμα, Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Αθήνα
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ
Hurd, R. (2010). Sleep Paralysis: A Dreamer’s Guide
