_______________________________________________________________________________
Κυκλοθυμική Διαταραχή
Η κυκλοθυμική διαταραχή, επίσης γνωστή ως κυκλοθυμία, είναι μια χρόνια συναισθηματική διαταραχή κατά την οποία το άτομο εμφανίζει συχνά αλλά ήπια συμπτώματα κατάθλιψης, τα οποία εναλλάσσονται με ήπια συμπτώματα μανίας. Αν και τα συμπτώματα δεν μοιάζουν σε ένταση με αυτά ενός καταθλιπτικού ή μανιακού επεισοδίου, συχνά τα άτομα που βρίσκονται στο στενό κύκλο του ασθενή αντιλαμβάνονται τις εναλλαγές στη διάθεση.
Κατά τη διάρκεια των ήπιων καταθλιπτικών συμπτωμάτων το άτομο μπορεί να αισθάνεται λυπημένο, ανεπαρκές, να αποσύρεται από συγγενείς και φίλους και να κοιμάται πολλές ώρες τη νύχτα. Όταν το άτομο βρίσκεται στον αντίθετο συναισθηματικό πόλο μπορεί να μοιάζει ζωηρό, θορυβώδες, γεμάτο αυτοπεποίθηση, χωρίς κοινωνικές αναστολές και να χρειάζεται λίγες ώρες ύπνου.
Η κυκλοθυμική διαταραχή μπορεί να είναι αποτέλεσμα κληρονομικότητας ή αλλαγών στη βιοχημεία του εγκεφάλου. Μπορεί επίσης να οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως σε ψυχικό τραύμα ή σε παρατεταμένης διάρκειας στρες. Συνήθως εμφανίζεται στην εφηβεία ή κατά τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης και επηρεάζει περίπου τον ίδιο αριθμό γυναικών και ανδρών (0,4 με 1% του πληθυσμού).
Συμπτώματα και Διάγνωση
Σύμφωνα με το διαγνωστικό εγχειρίδιο DSM-V, η διάγνωση της κυκλοθυμικής διαταραχής δίνεται όταν το άτομο βιώνει για τουλάχιστον 2 χρόνια (τουλάχιστον 1 χρόνο για παιδιά και εφήβους) πολυάριθμες περιόδους με υπομανιακά συμπτώματα τα οποία δεν πληρούν τα κριτήρια ενός υπομανιακού επεισοδίου και πολυάριθμες περιόδους καταθλιπτικών συμπτωμάτων τα οποία δεν πληρούν τα κριτήρια ενός μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου. Το άτομο πρέπει να βιώνει καταθλιπτικά ή υπομανιακά συμπτώματα τουλάχιστον το μισό διάστημα των δύο ετών και να μην είναι ελεύθερο συμπτωμάτων για διάστημα μεγαλύτερο των 2 μηνών. Τα συμπτώματα δεν είναι αποτέλεσμα χρήσης ουσιών ή κάποιου άλλου προβλήματος υγείας και δεν πληρούν τα κριτήρια της διπολικής διαταραχής, της μείζονος κατάθλιψης ή άλλης ψυχικής ασθένειας. Τέλος τα συμπτώματα πρέπει να προκαλούν σημαντική ενόχληση και έκπτωση της λειτουργικότητας σε κοινωνικό, επαγγελματικό ή άλλο σημαντικό τομέα της ζωής του ατόμου.
Τα μανιακά συμπτώματα στην κυκλοθυμική διαταραχή μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Υπερβολική ή γρήγορη ομιλία
- Υπέρμετρη αυτοπεποίθηση
- Απερίσκεπτη και/ή παρορμητική συμπεριφορά
- Δυσκολία στη συγκέντρωση
- Βομβαρδισμό σκέψεων
- Ελάχιστο ή καθόλου ύπνο (χωρίς το αίσθημα κούρασης)
- Υπερσεξουαλικότητα
- Έντονη ανησυχία
- Υπερκινητικότητα και νευρικότητα
Τα καταθλιπτικά συμπτώματα στην κυκλοθυμική διαταραχή μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Ευερεθιστότητα και επιθετικότητα
- Υπερβολικό ύπνο ή αυπνία
- Αλλαγές στην όρεξη
- Αύξηση ή μείωση βάρους
- Έλλειψη ενέργειας και αίσθημα κόπωσης
- Χαμηλά επίπεδα σεξουαλικής επιθυμίας
- Αίσθημα αβοηθητότητας, απελπισίας, ενοχών
- Προβλήματα στη μνήμη
- Δυσκολία συγκέντρωσης
Τι να κάνω αν εμφανίζω τα παραπάνω συμπτώματα;
Εάν πιστεύετε πως εμφανίζετε συμπτώματα της εν λόγω διαταραχής είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε έναν γιατρό ή ειδικό ψυχικής υγείας. Είναι αυτός που θα καθορίσει εάν πάσχετε από αυτή τη διαταραχή ή κάποια άλλη ιατρική πάθηση. Στην περίπτωση που σας δοθεί η διάγνωση της κυκλοθυμικής διαταραχής, δύο είναι οι πιθανές θεραπευτικές οδοί: η φαρμακοθεραπεία και η ψυχοθεραπεία.
Η φαρμακοθεραπεία θα σας βοηθήσει να μειώσετε την ένταση και τη συχνότητα των συμπτωμάτων και τον κίνδυνο να αναπτύξετε διπολική διαταραχή. Θα σας βοηθήσει επίσης να αποτρέψετε την επανεμφάνιση καταθλιπτικών ή υπομανιακών συμπτωμάτων. Η ψυχοθεραπεία, η οποία μπορεί να πάρει τη μορφή συμβουλευτικής, είναι σημαντικό κομμάτι στη θεραπεία της κυκλοθυμικής διαταραχής και μπορεί να περιλαμβάνει ατομικές, οικογενειακές ή ομαδικές συνεδρίες.
Η Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία αποτελεί μια από τις πλέον κατάλληλες ψυχολογικές θεραπευτικές παρεμβάσεις για την κυκλοθυμία. Με τη συγκεκριμένη μορφή ψυχοθεραπείας το άτομο μαθαίνει να αναγνωρίζει μη βοηθητικές, αρνητικές σκέψεις και συμπεριφορές και να τις αντικαθιστά με υγιείς, προσαρμοστικές. Βοηθά επίσης το άτομο να αντιλαμβάνεται τι είναι αυτό που πυροδοτεί τα συμπτώματα και τρόπους να τα διαχειρίζεται. Τέλος, μέσω της ΓΣΨ, το άτομο μαθαίνει στρατηγικές που το βοηθούν να διαχειρίζεται το άγχος, τις ενοχλητικές/λυπητερές καταστάσεις και να καθησυχάζει τον εαυτό του.
Πως μπορώ να βοηθήσω έναν οικείο που πάσχει από κυκλοθυμική διαταραχή;
Αν είστε συγγενείς, σύντροφος ή φίλος ενός ατόμου που πάσχει από κυκλοθυμική διαταραχή, είναι καλό να γνωρίζετε πως δεν είστε μόνοι. Σημαντική μερίδα συνανθρώπων εμφανίζει ψυχικές διαταραχές και πολυάριθμοι είναι οι άνθρωποι που τους φροντίζουν και νοιάζονται γι’ αυτούς.
Συχνά συνεδρίες ψυχοθεραπείας/ συμβουλευτικής μπορεί να είναι εξαιρετικά βοηθητικές. Πιο συγκεκριμένα οικογενειακές συνεδρίες ή συνεδρίες ζεύγους μπορούν να σας βοηθήσουν να μάθετε περισσότερα για την συγκεκριμένη συναισθηματική διαταραχή καθώς και να διαχειρίζεστε προβλήματα που μπορεί να προκύπτουν.
Ως άτομο που νοιάζεται και φροντίζει κάποιον με κυκλοθυμία είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως ο ασθενής συχνά διακόπτει τη θεραπεία σε περιόδους που τα συμπτώματα υποχωρούν. Καλό θα ήταν να είστε σε επαφή με τον θεράποντα ιατρό και να ενθαρρύνετε τον αγαπημένο σας να κάνει το ίδιο. Συζητήσεις σχετικά με τη σημαντικότητα της τήρησης ενός υγειούς τρόπου ζωής (αρκετός ύπνος, άσκηση, υγιεινή διατροφή) είναι εξίσου σημαντικές, όπως και της τήρησης μιας καθημερινής ρουτίνας, η οποία μπορεί να βοηθήσει στη σταθερότητα της διάθεσης. Τέλος, καλό θα ήταν να αποτρέψετε το αγαπημένο σας πρόσωπο να καταναλώνει υπερβολική καφεΐνη ή να κάνει χρήση αλκοόλ και απαγορευμένων ουσιών.
Βιβλιογραφία
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical manual of mental disorders: DSM-5 (5th ed.). Washington, DC: American Psychiatric Publishing
Mayo Clinic Staff. (2018, May 10). Cyclothymia (Cyclothymic Disorder). The Mayo Clinic. Retrieved from: https://www.mayoclinic.org/diseasesconditions/cyclothymia/diagnosis-treatment/drc-20371281
