Πόσοι άνθρωποι φαντάζεστε ότι φαίνονται χαρούμενοι, αλλά παλεύουν με καταθλιπτικές σκέψεις σε καθημερινή βάση;
Τα τυπικά καταθλιπτικά άτομα απεικονίζονται ως καθηλωμένα στο κρεβάτι και ανίκανα να λειτουργήσουν. Δεν βιώνουν όλοι την κατάθλιψη με τον ίδιο τρόπο. Μερικοί μπορεί να μην συνειδητοποιούν καν ότι έχουν κατάθλιψη, ειδικά αν φαίνεται ότι διαχειρίζονται την καθημερινότητά τους. Δεν φαίνεται πιθανό κάποιος να είναι χαμογελαστός και λειτουργικός και ταυτόχρονα σε κατάθλιψη.
Χαρακτηριστικά της «κατάθλιψης του χαμόγελου»
Ζωή με αντικρουόμενους χαρακτήρες
Από τη μία πλευρά έχουμε ένα άτομο που προσποιείται ότι αισθάνεται καλά και ότι όλα γύρω του λειτουργούν κανονικά. Εξωτερικεύει την πιο ιδανική εκδοχή του εαυτού του, ελπίζοντας να δείχνει πάντα δυνατός, είτε πρόκειται για να καλύψει αισθήματα κενού και ανικανότητας προς τον εαυτό του, είτε προς τους άλλους ή την κοινωνία.
Από την άλλη πλευρά έχουμε ένα άτομο που είναι γεμάτο από εσωτερική απογοήτευση, θλίψη, συναισθηματικό χάσμα, καταπιεσμένες ανάγκες, μεγαλώνει ως θύμα του «πρέπει» και «δεν πρέπει», του εσωτερικού φόβου της απόρριψης και της κριτικής, είναι γνωστό ως «δείχνοντας δυνατός/σκληρός εαυτός», δηλαδή ο ρόλος του ευτυχισμένου ανθρώπου.
Τάσεις τελειομανίας για απόκρυψη ενοχών
Οι περισσότεροι έχουν ως πιστεύω το «θα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ», αλλά στην τρέχουσα κατάσταση, υπάρχει μια νοοτροπία «όλα ή τίποτα», σαν μια σιωπηλή φωνή βαθιά μέσα μας να είναι παρορμητική και μας ωθεί να είμαστε πάντα οι πρώτοι.
Τα άτομα με άτυπη κατάθλιψη δεν επιτρέπουν στους εαυτούς τους να κάνουν λάθος, δεν επιτρέπουν στον εαυτό τους να είναι ατελής σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Γι’ αυτόν τον λόγο καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια σε όλα.
Συγκεκριμένα, εάν ορισμένες δραστηριότητες έχουν νόημα για αυτούς ή πρόκειται να αξιολογηθούν από άλλους, τότε ένας τρόπος είναι ο καλύτερος. Ενδίδουν συνεχώς στην παρόρμηση να αυτοαξιολογήσουν την κατάστασή τους και αν συνειδητοποιήσουν ότι δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους, αυξάνουν την πίεση στον εαυτό τους.
Ουσιαστικά, αυτοί που χειραγωγούν τις επιλογές είναι οι φωνές της ντροπής και της ενοχής. Παρουσιάζοντας μια τέλεια εικόνα, δεν κινδυνεύουν να δεχτούν κριτική από άλλους, αποφεύγουν να αισθάνονται ευάλωτοι στα μάτια των άλλων και διατηρούν μια αίσθηση υπερηφάνειας που θα μπορούσε να τους κάνει ευάλωτους ψυχικά, σωματικά και κοινωνικά.
Στοιχεία ερευνών
Η «κατάθλιψη του χαμόγελου» φαίνεται να είναι πιο συχνή σε άτομα με συγκεκριμένη ιδιοσυγκρασία. Συγκεκριμένα, έχει συσχετιστεί με άτομα που είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν αρνητικές καταστάσεις, έχουν προβλήματα σχέσεων ή έχουν βιώσει τραυματικές συναισθηματικές εμπειρίες, ειδικά στην πρώιμη ενήλικη ζωή. Όλα αυτά τα γεγονότα, αν δεν αντιμετωπιστούν σωστά, υπονομεύουν το νόημα της ζωής. Άλλες φορές, η έντονη συναισθηματική απογοήτευση με τις σχέσεις μπορεί να αλλάξει τον σκοπό της ζωής, οδηγώντας τους ανθρώπους να αναζητούν μόνο υλικά αγαθά και θέσεις εργασίας, μειώνοντας έτσι τη χαρά και την ικανοποίηση της ζωής.
Περίπου ένας στους δέκα ανθρώπους πάσχει από κατάθλιψη. Ωστόσο, το 15 με 40 τοις εκατό πάσχει από μια άτυπη μορφή, παρόμοια με την «κατάθλιψη του χαμόγελου». Αυτός ο τύπος κατάθλιψης συνήθως ξεκινά νωρίς στη ζωή και μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα με τη κατάλληλη μέθοδο.
Δυστυχώς, οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη ή έχουν συμπτώματα κατάθλιψης, συχνά δεν αναζητούν βοήθεια και θεραπεία, γιατί τις περισσότερες φορές δεν πιστεύουν ότι έχουν τόσο σοβαρό πρόβλημα, εφόσον φαίνεται να συνεχίζουν τα καθήκοντα και τις ρουτίνες τους όπως πριν. Μπορεί επίσης να αισθάνονται ένοχοι και να εκλογικεύουν τα συναισθήματά τους λέγοντας ότι δεν έχουν τίποτα για το οποίο να λυπούνται. Με αποτέλεσμα, να μην επικοινωνούν σε κανέναν τα προβλήματά τους και καταλήγουν να ντρέπονται για τις δυσκολίες και τα βαριά συναισθήματά τους.
Πώς μπορούμε να σπάσουμε αυτόν τον κύκλο;
Μίλησε με κάποιον που εμπιστεύεσαι.
Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε ψυχολογικής δυσκολίας είναι η παραδοχή ότι υπάρχει.
Για μερικούς ανθρώπους, αυτή η επίγνωση μπορεί να είναι αρκετή για να αλλάξει την εσωτερική κατάσταση του εαυτού τους και των πραγμάτων γύρω τους, καθώς τους βάζει σε ένα μονοπάτι να αναζητήσουν βοήθεια, ώστε να απελευθερωθούν από τα δεσμά της κατάθλιψης που τους κρατούν πίσω.
Μια άλλη δυσκολία για όποιον έχει αυτά τα συμπτώματα είναι η συνήθεια να τα κρύβει. Αυτό σημαίνει ότι εάν πονάς, μπορεί να ανησυχείς ότι οι φίλοι ή η οικογένειά σου δεν θα καταλάβουν πώς νιώθεις ή ότι θα κυριευτούν από τον πόνο σου και δεν θα ξέρουν πώς να σε βοηθήσουν να τον διαχειριστείς.
Κανείς δεν μπορεί να σου αφαιρέσει τα συναισθήματα πέρα από τον ίδιο σου τον εαυτό. Μερικές φορές, ωστόσο, το να εκφράσεις απλώς τα συναισθήματά σου σε ένα άλλο άτομο, σε κάποιον που εμπιστεύεσαι και νιώθεις άνετα μαζί του, είναι ένα δυνατό πρώτο βήμα. Στην πραγματικότητα, όταν επικοινωνούμε το πρόβλημα μας, μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα.
Κάνε ένα μικρό βήμα. Διάλεξε κάποιον που εμπιστεύεσαι, φίλο, σύντροφο, συγγενή, επαγγελματία ψυχικής υγείας και πες του πώς νιώθεις. Η επιλογή βρίσκεται στο χέρι σου.
Η κατάθλιψη συχνά συνοδεύεται από μη ρεαλιστικές απαιτήσεις από τον εαυτό σου. Προσπάθησε λοιπόν να απαλύνεις τις απαιτήσεις σου και υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι είσαι άνθρωπος. Πράγμα που σημαίνει ότι έχεις καλές και κακές ιδιότητες, δυνατά και αδύναμα σημεία. Κανείς δεν είναι άτρωτος, όλοι έχουμε ανάγκη από μία αγκαλιά κατανόησης.
Βιβλιογραφία
Agassiz T. (2020). Smiling Depression. Kindle Edition
Dunn E. (2019). Smiling Depression: Smiling on the Outside While Crying on the Inside. Kindle Edition
Wax R. (2018). Αντίο Κατάθλιψη!. Ενάλιος
Εγκρίνεται από την Ψυχολόγο Λυδία Μούρτου
