ΙΔΨ: Γιατί φοβάμαι να χάσω τον έλεγχο;
ΙΔΨ: Γιατί φοβάμαι να χάσω τον έλεγχο;

ΙΔΨ: Γιατί φοβάμαι να χάσω τον έλεγχο;


ΙΔΨ: Γιατί φοβάμαι να χάσω τον έλεγχο; 

Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΔΨ/OCD) ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές, αναπτύσσεται συνήθως από την εφηβεία και την αρχή της ενήλικης ζωής και εμφανίζεται τόσο συχνά σε άνδρες, όσο και σε γυναίκες (περ.2-3%). Η διαταραχή αυτή αποτελείται από ιδεοληψίες και καταναγκασμούς.

Οι ιδεοληψίες αφορούν επίμονες και επαναλαμβανόμενες σκέψεις/επιθυμίες, οι οποίες είναι ανεπιθύμητες και τις οποίες το άτομο δεν θέλει να πραγματοποιήσει αλλά δεν μπορεί επίσης και να τις εξαλείψει. Μπορεί να αφορούν σκέψεις σεξουαλικού ή θρησκευτικού περιεχομένου, σκέψεις μόλυνσης ή τελειοθηρίας. Για παράδειγμα, μπορεί να σκεφτεί κανείς «σκέφτομαι ερωτικά την μικρή μου αδερφή», «μήπως έχω κολλήσει το ιό του AIDS;»  και άλλες τέτοιου είδους σκέψεις.

Οι καταναγκασμοί επιβεβαιώνουν την σκέψη, δηλαδή είναι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές που το άτομο κάνει για να διώξει τις σκέψεις. Το άτομο με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή νιώθει αναγκασμένο ή υπεύθυνο να προβεί σε καταναγκασμούς. Καταναγκασμοί μπορεί να είναι το μέτρημα, το πλύσιμο των χεριών, η συμμετρία/τάξη. Επιπλέον, επανάληψη πράξεων που το άτομο θεωρεί ότι το προστατεύουν, καθαριότητα και τάξη μέσα από τελετουργίες και συνεχής έλεγχος.

Ιδεοληψίες μπορεί να έχουμε όλοι μας, όπως επίσης και κάθε ρουτίνα μας σχετίζεται με έναν ψυχαναγκασμό μας. Όταν ,όμως, γίνεται λόγος για ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή σημαίνει ότι αυτές οι σκέψεις και συμπεριφορές εμφανίζονται σε υπερβολικό βαθμό και επηρεάζουν την λειτουργικότητα του ατόμου στην καθημερινή του ζωή.

Πώς νιώθουν τα άτομα με ΙΔΨ;

Η ΙΔΨ αφορά έναν κύκλο άγχους, σχετίζεται με την τελειοθηρία και τα άτομα διακατέχονται πάντα από τα «πρέπει». Για παράδειγμα, ένα άτομο με ΙΔΨ μπορεί να έχει την σκέψη «κλείδωσα; Κι αν δεν κλείδωσα; πρέπει να γυρίσω  σπίτι να επιβεβαιώσω ότι κλείδωσα γιατί αλλιώς θα με κλέψουν», είναι φανερό ότι τα άτομα αυτά έχουν και αμφιβολίες. Άλλα παραδείγματα «δεν πρέπει να πατήσω τις γραμμές στα πλακάκια καθώς περπατάω γιατί θα συμβεί κάτι κακό στην μητέρα μου», «δεν πρέπει να κάνω λάθος», «δεν πρέπει να ζηλεύω».

Γίνεται αντιληπτό πως τα άτομα που παρουσιάζουν την διαταραχή αυτή βιώνουν φόβο και πιο συγκεκριμένα βιώνουν τον φόβο απώλειας ελέγχου. Γιατί φοβούνται μη χάσουν τον έλεγχο; Θέλουν να έχουν πάντα τον έλεγχο και για τον λόγο αυτό προβαίνουν σε καταναγκαστικές πράξεις. Οι καταναγκασμοί τους δίνουν  τον έλεγχο που θέλουν να έχουν. Αν χάσουν τον έλεγχο θεωρούν ότι θα βλάψουν αυτούς, τους γύρω τους ή ότι κάτι θα συμβεί.

Τι συναίσθημα βιώνουν τα άτομα με ΙΔΨ εκτός από τον φόβο; Ενοχές. Μπορεί να έχουν την ιδεοληψία «εάν δεν κατατάξω όλες τις κορνίζες με την σειρά στον τοίχο, τότε θα πάθει κάτι κακό ο φίλος μου», να ακολουθεί η σκέψη «είμαι κακός, κάποιος θα πάθει κάτι κακό εξαιτίας μου γιατί δεν κατέταξα συμμετρικά τις κορνίζες» και άρα να βαίνουν στην πράξη, δηλ. να τοποθετούν τις κορνίζες συμμετρικά. Τα άτομα αυτά βασανίζονται με τις ενοχές τους. Βιώνουν ενοχές για τις σκέψεις που κάνουν και για τις πράξεις που πρέπει ή δεν πρέπει να κάνουν.

Ποιες θεραπευτικές παρεμβάσεις μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα με ΙΔΨ;

Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική θεραπεία θεωρείται κατάλληλη για την μείωση του άγχους και των ενοχικών σκέψεων, εφόσον σχετίζεται με τον κύκλο σκέψη-συναίσθημα-συμπεριφορά (π.χ. είμαι στον καναπέ και σκέφτομαι μήπως χάσω τον έλεγχο και βλάψω τον εαυτό μου- νιώθω φόβο- επομένως πάω και κρύβω όλα τα μαχαίρια).

Η Σταδιακή Έκθεση στον φόβο (Exposure Response Prevention) ίσως αποτελεί την 1ης γραμμής θεραπεία για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Με βάση την παρέμβαση αυτή το άτομο δεν προβαίνει σε καταναγκασμούς, αλλά κάθεται και βιώνει τον φόβο του. Πρόκειται δηλαδή για μια αντίσταση του ατόμου να μην απαντά με καταναγκασμό στην ιδεοληψία.

Επιπλέον, η φαρμακευτική αγωγή (αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά) φαίνεται ότι συμβάλλει στην μείωση των συμπτωμάτων, ενώ παράλληλα επιβεβαιώνει και το νευρο-βιολογικό υπόστρωμα της νόσου.

Τέλος, σημαντικά εργαλεία αποτελούν η απόσπαση της προσοχής, η οποία συμβάλλει θετικά στην διαχείριση του άγχους και η περιβαλλοντική υποστήριξη, η οποία χαρακτηρίζεται από αποδοχή του ατόμου και ενσυναίσθηση.

Bιβλιογραφία:

Kring, A.M., Davison, G.C., Neale, J.M. & Johnson, S.L. (2010). Ψυχοπαθολογία. Μτφρ. Θ. Καραμπά. Αυδή Ε., Ρούσση Π. (επιμ.). Αθήνα: GUTENBERG.

 

ΚοινοποίησηFacebookLinkedIn
Συμμετοχή στη συζήτηση

Archives

Categories

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com