Πως δημιουργώ μία υγιή σχέση με το παιδί μου;
Κανένας γονέας δεν έρχεται στον κόσμο αυτό με εγχειρίδιο χρήσεως. Ο ρόλος του διαρκώς εξελίσσεται και ειδικά με το πέρασμα των χρόνων. Η εποχή που έζησαν αυτοί με την εποχή που φέρνουν στο κόσμο τα παιδιά τους είναι τελείως διαφορετική από όλες τις απόψεις.
Όμως, πως μαθαίνει ένας γονέας να αναπτύσσει σχέσεις με το παιδί του; Πότε θεωρείται καλός και πότε κακός; Θα μπορούσαμε να δώσουμε πολλές κατευθυντήριες γραμμές αλλά και πάλι είναι υποκειμενικός ο ρόλος του.
Τα πρότυπα γονιών που έχει δει ο νέος γονέας στην ζωή του, είναι οι γονείς του. Εκείνοι αποτελούν ένα μεγάλο μέρος της ζωής του και οι κύριοι παράγοντες που διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα του και την προσωπικότητά του. Και όπως είναι φυσικό και επόμενο, «φέρουν» πολλές αντιλήψεις και ιδεολογίες που έχουν διδαχθεί από εκείνους, που θεωρούν σταθερές αξίες και μια πραγματικότητα που είναι αδιαμφισβήτητη. Πιστεύουν πως το γεγονός ότι οι αξίες αυτές τους μεγάλωσαν, θα μπορέσουν αν μεγαλώσουν κάλλιστα και τα παιδιά τους.
Τι γίνεται όμως όταν «κινείται» ο κόσμος γύρω τους, όταν αλλάζουν οι εποχές και οι αξίες; Όπως είναι αναμενόμενο, υπάρχει μία σύγχυση ανάμεσα στις γενιές των γονιών και των παιδιών, γεγονός που φέρει και τις ανάλογες συγκρούσεις.
Πως μπορεί να επιτευχθεί μία καλή σχέση γονιού – παιδιού, συνυφασμένη με την εποχή που βρίσκονται και οι 2;
1. Καλλιέργεια μία υγιούς ατμόσφαιρας:
Ας θεωρήσουμε ότι μία μέρα ο πατέρας γυρνάει στο σπίτι φορτισμένος με τα προβλήματα της δουλειάς. Ας φανταστούμε και την μητέρα αγχωμένη και εξουθενωμένη από τις δικές της δουλειές. Ας μπούμε τώρα στην θέση του μικρού παιδιού που βλέπει τους 2 του γονείς να συγκρούονται ο ένας με τον άλλον για το δικό του πρόβλημα και άγχος. Σίγουρα η ατμόσφαιρα φαντάζει «αποπνικτική»
Ας το δούμε τώρα από άλλη οπτική γωνία. Εκείνης του αυστηρού γονέα που απαιτεί το παιδί του να είναι τέλειο σε όλα. Του γονέα που δεν αφήνει περιθώριο λάθους στο παιδί του. Το παιδί προσπαθεί με τα μαθήματά του και την επίδοσή του να καταφέρει να ευχαριστήσει τους γονείς του και εκείνοι πάντα θέλουν αυτό το «κάτι παραπάνω», χωρίς να συνεργάζεται μαζί του έτσι ώστε να του επεξηγήσει τα λάθη του και να βρουν μαζί την πηγή του προβλήματος. Το πιέζει μονίμως και το συγκρίνει με άλλους συμμαθητές του λέγοντας συχνά την φράση: «γιατί ο Γιάννης να έχει υψηλότερη βαθμολογία στο διαγώνισμα και εσύ χαμηλότερο;»
Το παιδί, υστερεί ως προς το πνεύμα της συνεργασίας και της κατανόησης και δυστυχώς πλεονεκτεί ως προς την ανταγωνιστικότητα.
Για να καλλιεργηθεί αυτή η υγιής ατμόσφαιρα χρειάζεται ο γονέας να μάθει να δέχεται το παιδί ως ισότιμο, ως ένα άνθρωπο με τις ανάλογες αδυναμίες αλλά και τις σωστές πράξεις. Να το ακούει και να το ενθαρρύνει με τα ανάλογα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα που του αναλογούν. Να του καλλιεργεί την υπευθυνότητα και να του θέτει όρια με δημοκρατικό τρόπο.
Ας το δούμε βηματικά:
- Δεχτείτε το παιδί όπως είναι: χωρίς αυτό να σημαίνει πως αποδέχεστε όλη την συμπεριφορά του. Μην ξεχνάτε πως μπορείτε να απορρίπτετε συμπεριφορές και τρόπους χωρίς να απορρίπτεται το παιδί σαν άνθρωπο. Ο τόνος της φωνής και οι κινήσεις σας είναι ικανές να δείξουν στο παιδί ότι το εκτιμάτε ακόμα και αν δεν εγκρίνετε κάποια πράξη του.
- Σεβαστείτε το παιδί: Ο σεβασμός είναι απαραίτητος στις συναναστροφές μας με άλλους ανθρώπους. Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι δεν σέβονται τα παιδιά τους και τα αντιμετωπίζουν συχνά υποτιμητικά τιμωρώντας τα και φωνάζοντας, βασισμένοι κυρίως στην ηλικία τους και δικαιολογώντας το σαν: «Είμαι μεγαλύτερή σου και μαμά θα κάνεις ότι σου λέω εγώ.» Μην ξεχνάτε: «Μιλάμε ΜΕ τα παιδιά μας, αντί να μιλάμε ΠΡΟΣ τα παιδιά μας»
- Ακούστε, κατανοείστε και καταλάβετε: Παρατηρείται συχνά πως ένα παιδί «κλείνεται» στο καβούκι του, όταν εκείνο επιχειρεί να μιλήσει για το πρόβλημά του και βρίσκει «τοίχο» από την πλευρά των γονιών. Δηλαδή, δεν ενδιαφέρονται ή του φωνάζουν. Με αυτό τον τρόπο παύει να υπάρχει η επικοινωνία και δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί πλέον το παιδί δεν μοιράζεται τις ανησυχίες του μαζί τους. Για να βοηθήσετε το παιδί σας και να του κρατήσετε ανοιχτό τον δρόμο της επικοινωνίας, θα ήταν σωστότερο να του δείξετε πως κατανοείτε και αποδέχεστε την στάση του και τα συναισθήματά του. Έτσι, το παιδί νιώθει απαλλαγμένο από απειλές και απόρριψη συζητώντας πλέον πιο ανοιχτά για τους προβληματισμούς του.
2. Ενθάρρυνση της ανεξαρτησίας:
Συνήθως σε αυτό το κομμάτι δυσκολεύονται περισσότερο οι υπερπροστατευτικοί γονείς. Όταν ένας γονέας παρεμποδίζει την ανεξαρτησία του παιδιού τους ουσιαστικά, του στερεί την ασφάλεια και την αυτοπεποίθηση. Το παιδί όσο βρίσκεται σε μικρή ηλικία αγνοεί το γεγονός ότι μεγαλώνοντας θα φτάσει η στιγμή που δεν θα έχει πλέον του γονείς του δίπλα του και θα πρέπει να σταθεί στα πόδια του. Έχοντας εμπιστοσύνη στο παιδί σας, το ενθαρρύνετε δίνοντας του να καταλάβει πως ξέρετε τις ικανότητές του και γνωρίζετε πως έχει τις δυνατότητες να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες που τυχόν του εμφανιστούν στην ζωή του. Πρέπει να γνωρίζει πως μπορεί σε σημαντικές αποφάσεις που θα καλείται να πάρει, θα έχει τους γονείς του δίπλα που θα το συμβουλέψουν χωρίς να αποφασίσουν εκείνοι στην θέση του.
3. Αποφυγή του οίκτου:
Ο οίκτος αναμφίβολα οδηγεί στην καλλιέργεια της αδυναμίας. Όταν νιώθουμε οίκτο για ένα παιδί, αυτομάτως το θέτουμε στην θέση του «αδύναμου». Έτσι, το παιδί πλέον δεν διαθέτει το θάρρος για αντιμετώπιση των προβλημάτων του και πολλές φορές το ίδιο το παιδί καταλήγει να αποφεύγει να αντιμετωπίσει τις υποχρεώσεις του και βασισμένο στον οίκτο των γονιών του. Στον χείριστο βαθμό, το παιδί καταλήγει να «ενεργοποιεί» τον οίκτο των άλλων προς το πρόσωπό του, σκεπτόμενο πως με αυτό τον τρόπο θα καταφέρει να βάλει τους άλλους να του λύσουν τα προβλήματα.
Αντίθετα, με τον οίκτο, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του, δείχνοντάς του πως καταλαβαίνετε την απογοήτευσή του και προσπαθήστε να το συμβουλεύσετε. Το παιδί πρέπει να κατανοήσει πως η ζωή αποτελείται και από καλές και από δύσκολες στιγμές που θα χρήζουν αντιμετώπισης.
Εν κατακλείδι…
Το παιδί και αυτό με την σειρά του θα πάρει τις αρχές και τις αξίες που θα του δώσετε εσείς. Για αυτό είναι σημαντικό να έχει όλες τις απαραίτητες αρετές για να πορεύεται με αυτές, αλλά πάνω από όλα να ξέρει πως αυτές οι αρετές το βοήθησαν να γίνει ένας ευτυχισμένος και γεμάτος άνθρωπος που απολαμβάνει την ζωή και αυτά που του προσφέρονται…
Dinkmeyer, D. C., Don C. Dinkmeyer, J., & McKay, G. D. (1982). Raising a responsible child: Practical steps to successful family relationships. Touchstone.
