Στο σημερινό άρθρο θα αναλύσω μια διαταραχή , που αν και αρκετά συχνή, σπάνια εντοπίζεται και διαγιγνώσκεται στον κοινωνικό μας περίγυρο. Πρόκειται για την διαταραχή παρασυσσώρευσης ή αλλιώς, το λεγόμενο “hoarding”. Το συγκεκριμένο σύνδρομο σχετίζεται με μια επίμονη δυσκολία του ατόμου να αποχωριστεί ή να πετάξει κάποια από τα αντικείμενά του, καθώς θεωρεί ότι έχει την ανάγκη να τα αποθηκεύσει. Μάλιστα, είναι τόσο μεγάλη αυτή του ή ανάγκη για αποθήκευση, που συνήθως βιώνει έντονο άγχος και μόνο στη σκέψη να τα αποχωριστεί.
Λόγω της εκτεταμένης συλλογής αντικειμένων, συχνά ο χώρος του σπιτιού του ατόμου είναι πολύ περιορισμένος, ενώ η διαταραχή αυτή μπορεί να επιδεικνύεται ακόμη και στον εργασιακό χώρο, δημιουργώντας ποικίλα επαγγελματικά προβλήματα. Τις περισσότερες φορές τα ίδια τα αντικείμενα δεν έχουν καμία ιδιαίτερη αξία κι όμως αν ρωτήσεις ένα άτομο με αυτή τη διαταραχή για ποιον λόγο δεν τα αποχωρίζεται θα σου πει: “Είναι πολύ σημαντικά για μένα, έχουν συναισθηματική αξία, δεν μπορώ να τα πετάξω. Σίγουρα θα μου χρειαστούν στο μέλλον.” Πολλές φορές ακόμη, αισθάνονται και ασφάλεια όταν περιτριγυρίζονται από τα αντικείμενά τους. Έτσι, δεν είναι σπάνιο κάθε γωνιά του σπιτιού, οι ντουλάπες, τα ράφια, τα έπιπλα και, γενικότερα, όλα τα δωμάτια, να είναι γεμάτα με πράγματα που περιορίζουν κατά πολύ τον χώρο.
Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, ο επιπολασμός της διαταραχής αυτής υπολογίζεται περίπου στο 2 έως 6% του πληθυσμού, ενώ είναι πιο συχνή στους άνδρες, απ’ ότι στις γυναίκες. Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται, συνήθως, στην εφηβεία και στην πρώιμη ενήλικη ζωή, ενώ η διαταραχή καθαυτή είναι 3 φορές συχνότερη σε μεγαλύτερους σε ηλικία ενήλικες (55-95 χρονών). Τα αίτια της διαταραχής δεν έχουν διαπιστωθεί επακριβώς ακόμα. Ωστόσο, τόσο γενετικοί, όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι σε θέση να πυροδοτήσουν την διαταραχή.
Η διαταραχή παρασυσσώρευσης δύναται να προκαλέσει πολλά προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις του ατόμου και στο εργασιακό του περιβάλλον, καθιστώντας το δυσλειτουργικό σε κάποιο βαθμό. Στην πιο σοβαρή μορφή της διαταραχής αυτής, το άτομο μπορεί να εκδηλώσει και σημαντικές ανησυχίες σχετικά με τη ζωή και την ασφάλειά του, όπως φόβο για παραπατήματα στον δρόμο ή ακόμη και πυρκαγιές. Λόγω των φόβων αυτών, τις περισσότερες φορές κλείνεται στον εαυτό του και απομονώνεται, όντας απρόθυμο να επικοινωνήσει με την οικογένεια και τους φίλους του, ακόμη και να φροντίσει τον ίδιο του το εαυτό.
Χρειάζεται να τονίσουμε ότι δεν έχει διαταραχή παρασυσσώρευσης, κάθε άτομο που εμφανίζει μια τάση να συγκεντρώνει αρκετά πράγματα στον χώρο του. Για να συνιστά μια τέτοια συμπεριφορά διαταραχή θα πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια σύμφωνα με το DSM-V, να γίνει κλινική αξιολόγηση και κυρίως να καθιστά το άτομο πλήρως δυσλειτουργικό στην καθημερινότητά του.
Η θεραπεία για ένα άτομο με hoarding είναι ιδιαίτερα απαιτητική, κυρίως διότι το ίδιο δεν αντιλαμβάνεται το πρόβλημά του. Παρ’όλα αυτά, λόγω του κινδύνου που διακατέχει το άτομο, τόσο στην προσωπική, όσο και στην κοινωνική του ζωή , είναι εξαιρετικά σημαντικό, τα οικεία του πρόσωπα να απευθυνθούν άμεσα σε κάποιον ειδικό, όταν αντιληφθούν ότι το αγαπημένο τους πρόσωπο ενδεχομένως να εμφανίζει κάποιες συμπεριφορές που προσιδιάζουν στην συγκεκριμένη διαταραχή. Κι αυτό διότι, η διαταραχή αυτή εμφανίζει συχνά συνοσηρότητα με άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές ή χρήση ουσιών. Έτσι, λοιπόν, η φαρμακευτική αγωγή, σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία μπορούν να βοηθήσουν σε σημαντικό βαθμό το άτομο να κατανοήσει το πρόβλημά του, καθώς και τον τρόπο που μπορεί να αλλάξει την συμπεριφορά του, ώστε να ζήσει μια ζωή με περισσότερη ασφάλεια και λειτουργικότητα. Τότε, θα είναι σε θέση να απολαμβάνει στο έπακρο τις σχέσεις του με τους γύρω του, αλλά και τις στιγμές με τον εαυτό του.
Bibliography:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hoarding-disorder/symptoms-causes/syc-20356056
https://www.psychiatry.org/patients-families/hoarding-disorder/what-is-hoarding-disorder DSM-V
Photos:
Hoarding Cartoon – Bing images
