Το TikTok είναι μια δωρεάν εφαρμογή για κινητά, που επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργούν σύντομα βίντεο. Το TikTok εκτιμάται ότι έχει ένα δισεκατομμύριο μηνιαίους ενεργούς χρήστες, οι οποίοι αποτελούνται κυρίως από νεανικό κοινό (Gilmore et al, 2022). Όταν το TikTok ήταν κυρίως γεμάτο με χορογραφίες, αποτελούσε ένα μέσο διασκέδασης για τους νέους. Όμως, τώρα, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, εξαιτίας ενός κατακλυσμού βίντεο στην πλατφόρμα που έχουν φτιάξει νέοι άνθρωποι, οι οποίοι κάνουν αυτοδιάγνωση των δικών τους συναισθηματικών και ψυχολογικών προβλημάτων.
Μία πολύ σημαντική παράμετρος ήταν η πανδημία. Το 2020, η πανδημία προκάλεσε μια αλλαγή στην κοινωνική ζωή των ανθρώπων, λόγω της κοινωνικής απόστασης, η οποία οδήγησε στην απομόνωση και τη μοναξιά. Κατά συνέπεια, πολλοί έφηβοι και ενήλικες υπέφεραν από κατάθλιψη και άγχος. Ταυτόχρονα, υπήρξε κρίση διαθεσιμότητας και μεγάλες περίοδοι αναμονής για ψυχοθεραπεία. Μάλιστα, από την έναρξη της πανδημίας, έχει αναφερθεί παγκοσμίως ότι οι λίστες αναμονής είναι τόσο μεγάλες, που αποτελούν εμπόδια για τη θεραπεία, με αποτέλεσμα την αισθητή αναποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας (Punton et al., 2022).
Αυτά τα βίντεο συχνά αντιδρούν στις αρνητικές συνέπειες του προβλήματος ψυχικής υγείας, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο λανθασμένης διάγνωσης και την τάση παθολογικοποίησης των φυσιολογικών εμπειριών που μπορεί να έχει κάποιος άνθρωπος, όπως για παράδειγμα οι ξαφνικές μεταβολές των συναισθημάτων στην εφηβεία. Μερικές φορές, αμφισβητούν την εγκυρότητα σοβαρών ψυχικών ασθενειών, θέτοντας το ερώτημα αν διαταραχές όπως η οριακή διαταραχή προσωπικότητας ή η ΔΕΠΥ υπάρχουν πραγματικά. Ενώ άλλοι χρήστες, συμβαίνει πολύ συχνά να αναφέρουν ότι έχουν μία ψυχική διαταραχή και να μιλούν εκτεταμένα για αυτή, για την οποία όμως, δεν έχουν λάβει επίσημη διάγνωση από κάποιον ειδικό (Gilmore et al, 2022).
Η διάγνωση μιας ψυχικής ασθένειας είναι στην πραγματικότητα αρκετά περίπλοκη και υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί παράγοντες που την επηρεάζουν. Οι άνθρωποι -ιδιαίτερα οι νέοι- βλέποντας τα συγκεκριμένα βίντεο, μπορεί να πιστέψουν ότι πάσχουν από κάτι που δεν τους αφορά πραγματικά, και μια τέτοια παρερμηνεία θα μπορούσε να εξαπλώσει περαιτέρω ψεύδη (Alper et al, 2023). Για παράδειγμα, θα μπορούσε κάποιος να πιστέψει, ότι κάνοντας αποκλειστικά βαθιές αναπνοές θα μπορέσει να θεραπεύσει τις κρίσεις πανικού ή ότι ορισμένα ζώδια είναι επιρρεπή στα ψυχωσικά επεισόδια, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Υπάρχει ο κίνδυνος να υποβαθμιστούν αυτά που μπορεί να είναι πραγματικά σημαντικά συμπτώματα ή να μετατραπεί κάτι πολύ σοβαρό σε αστείο και να φανεί ότι δεν πρόκειται για πραγματική ανησυχία.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ευρεία χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, μπορεί να προσφέρει προοπτικές για τη μείωση των αδιάγνωστων ψυχικών ασθενειών, καθώς μέσα από αυτές δίνεται περισσότερη ορατότητα και ενημέρωση, όμως είναι πολύ σημαντικό ο καθένας από εμάς, όταν παρουσιάζει συμπτώματα, να απευθύνεται πάντα σε ειδικούς ψυχικής υγείας και όχι να βασίζεται σε πορίσματα, τα οποία προέρχονται από μη αξιόπιστες διαδικτυακές πηγές (Brown, 2023).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
- Alper, M., Rauchberg, J. S., Simpson, E., Guberman, J., &Feinberg, S. (2023). TikTok as algorithmically mediated biographical illumination: Autism, self-discovery, and platformed diagnosis on #autisktok. New Media & Society, 0(0). https://doi.org/10.1177/14614448231193091
- Brown, K. (2023). TikTok’s ‘Undiagnosis’ Trend Spreads Misleading Mental Health Advice. https://www.psychiatrist.com/news/tiktoks-undiagnosis-trend-spreads-misleading-mental-health-advice/
- Gilmore, R., Beezhold, J., Selwyn, V., Howard, R., Bartolome, I., & Henderson, N. (2022). Is TikTok increasing the number of self-diagnoses of ADHD in young people? European Psychiatry, 65(S1), S571–S571. doi:10.1192/j.eurpsy.2022.1463
- Punton, G., Dodd, A., & McNeill, A. (2022). ‘You’re on the waiting list’: An interpretive phenomenological analysis of young adults’ experiences of waiting lists within mental health services in the UK. PLOS ONE, 17(3) https://doi.org/10.1371/journal.pone.0265542
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη
