Από τη Στατιστική επιστήμη είναι κοινώς αποδεκτό, ότι η τρίτη ηλικία έχει τις απαρχές της περί το 65ο έτος ζωής του ανθρώπου. Η τρίτη ηλικία αποτελεί κι αυτή ένα εξελικτικό στάδιο της ανθρώπινης ζωής που, ωστόσο είναι το πιο παραμελημένο απ’ όλα τα υπόλοιπα. Μια εξήγηση γι΄αυτό, αποτελεί και ο δυτικός τρόπος ζωής που θέλει τον άνθρωπο «πάντα» νέο, όμορφο, δραστήριο, παραγωγικό, χωρίς πολλές-πολλές υποκειμενικές ανάγκες κι απαιτήσεις.
Η τρίτη ηλικία, ωστόσο, έρχεται να επιβάλλει τα δικά της εντάλματα που δεν παίρνουν καμία αναβολή μπροστά σε κανενός είδους δυτικότροπα στερεότυπα. Σύμφωνα με την Βιολάκη- Παρασκευά, (2018) η μετάβαση σε αυτό το αναπτυξιακό στάδιο, (όπως αναφέρεται στην Παγοροπούλου, 2018) μειώνει τη δυνατότητα ανεξαρτησίας του ατόμου, δημιουργεί ανάγκες φροντίδας και οδηγεί σε μεγαλύτερη χρήση των υπηρεσιών. Ορισμένες ασθένειες εμφανίζονται κυρίως στους ηλικιωμένους, όπως είναι οι διάφορες μορφές άνοιας. Το 99% των ανοιών, δηλαδή της νόσου Alzheimer και των άλλων μορφών της, εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Η άνοια προσβάλλει το 5% περίπου του συνόλου των ηλικιωμένων και οι σημερινές θεραπευτικές δυνατότητες δεν είναι καθοριστικά αποτελεσματικές – παρά τις πρόσφατες ανανεωμένες προσεγγίσεις. Έτσι επηρεάζεται δυσμενώς η ζωή του πάσχοντος, όπως και η ζωή της οικογένειάς του.
Η Παγοροπούλου (2018) υποστηρίζει ότι η κατάθλιψη των ηλικιωμένων είναι μια από τις πιο παραμελημένες νόσους, ακόμα και στις προηγμένες χώρες . Είναι διαταραχή του συναισθήματος ή αλλιώς είναι μια ψυχική νόσος και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί φυσική διαδικασία της γήρανσης. Εκδηλώνεται με ελαφρά, ήπια ή σοβαρά– κλινικού τύπου συμπτώματα και παρά το γεγονός ότι πλήττει πολύ υψηλά ποσοστά του πληθυσμού των ηλικιωμένων, δεν αναγνωρίζεται ως ευδιάκριτη διαταραχή και δεν θεραπεύεται. (…) Από τους ηλικιωμένους που προσβάλλονται από τη νόσο, μόνο ένα 20%, δηλαδή οι δύο στους δέκα αναζητούν βοήθεια και λαμβάνουν την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Οι υπόλοιποι οκτώ στους δέκα παραμένουν αβοήθητοι, με σοβαρές έως καταστρεπτικές συνέπειες για την ψυχοσωματική τους υγεία (σελ. 15).
Μια μορφή συγκαλυμμένης γεροντικής κατάθλιψης είναι η καταθλιπτική ψευδοάνοια, η οποία ονομάζεται έτσι, καθώς ο ασθενής παρουσιάζει μια υποκειμενική αίσθηση απώλειας μνήμης, που στην ουσία δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια διαταραχή της συγκέντρωσης. Η ψευδοάνοια παρατηρείται συχνά σε ηλικιωμένους που έχουν προσβληθεί από σοβαρή κατάθλιψη. Η κλινική εικόνα του ατόμου που πάσχει από γεροντική κατάθλιψη είναι μια πιστή προσομοίωση της γεροντικής άνοιας, καθώς ο πάσχων χάνει σε μεγάλο βαθμό τα κίνητρά του για δράση, ώστε οι μνημονικές και οι άλλες νοητικές του λειτουργίες πέφτουν κατακόρυφα, ενώ παράλληλα χαρακτηρίζεται και από έλλειψη ενδιαφέροντος, [ακόμα και για δραστηριότητες που άλλοτε τον ευχαριστούσαν] (Παγοροπούλου, 2018) (σελ. 85).
Οι βασικές διαφορές που ξεχωρίζουν τη γνήσια άνοια από την ψευδοάνοια είναι τρεις· πρώτον οι ασθενείς με ψευδοάνοια είναι καλά προσανατολισμένοι στο χώρο και στο χρόνο (δηλαδή ξέρουν πού βρίσκονται, ξέρουν τί μέρα και τί ώρα είναι κ.λπ.), ενώ οι ασθενείς με άνοια δεν έχουν καμία σαφή γνώση του χωροχρόνου. Δεύτερον, οι ψευδοανοϊκοί ασθενείς έχουν καλύτερες επιδόσεις κατά τις μεσημεριανές ώρες, σε σχέση με τις πρωινές και τρίτον οι ψευδοανοϊκοί ασθενείς γνωρίζουν πότε δεν τα έχουν πάει καλά σε στις εξεταστικές δοκιμασίες που περνούν κατά τον ιατρικό έλεγχο, πράγμα που οι γνήσιοι ανοϊκοί ασθενείς αγνοούν τραγικά (Παγοροπούλου, 2018).
Η γεροντική κατάθλιψη είναι μια σοβαρή και δυνητικά αυτοκαταστροφική νόσος και ο ερχομός του γήρατος φέρνει μαζί του κι άλλους παράγοντες που προστίθενται στην αιτιοπαθογένεια της νόσου. Η σοβαρότητα των ασθενειών της τρίτης ηλικίας μας δείχνει τον δρόμο της επιτακτικότητας να ασχοληθούμε με το γήρας και την παθολογία του κι όχι να το παραμελούμε σα να μην υπάρχει. Το γήρας είναι κι αυτό, ένα αναπτυξιακό στάδιο από το οποίο περνά η ζωή του ανθρώπου και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται, είναι το κύκνειο άσμα της ζωής των ανθρώπων και όπως κάθε φινάλε, έτσι κι αυτό θα πρέπει να βιώνεται με τα μάτια «ορθάνοιχτα» και με τη μεγαλύτερη δυνατή χάρη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Παγοροπούλου, Α. (2018). Μύθοι και αλήθειες. Η γεροντική κατάθλιψη (σελ. 15-20). Αθήνα: Gutenberg.
Παγοροπούλου, Α. (2018). Διαφορική διάγνωση. Η γεροντική κατάθλιψη (σελ. 73-88). Αθήνα: Gutenberg.
