Εσύ μπορείς να ανακαλέσεις μια εμπειρία από την βρεφική σου ηλικία;
Όσο παράξενο και αν ακούγεται, όλοι έχουμε βιώσει ένα είδος αμνησίας. Αν προσπαθήσετε να ανακαλέσετε ένα γεγονός από την βρεφική έως την πρώιμη παιδική σας ηλικία, θα συνειδητοποιήσετε πως είναι αδύνατον. Μην αγχώνεστε, όμως, καθώς αυτό είναι ένα καθολικό φαινόμενο, που πιθανότατα να έχετε ακούσει, η βρεφονηπιακή αμνησία. Η βρεφική και η παιδική ηλικία είναι μία πολύ σημαντική ηλικία για τον άνθρωπο, καθώς κατά την διάρκειά της μαθαίνει να περπατά, να μιλάει και να τρώει, δεξιότητες απαραίτητες για την ζωή. Δυστυχώς, κανένας δεν θυμάται πώς απέκτησε αυτές τις δεξιότητες τις οποίες εκτελεί τόσο αβίαστα όσο καμία άλλη στην καθημερινότητά του. Ας πάμε, λοιπόν, να δούμε για ποιους λόγους, ο εγκέφαλος των ενηλίκων δεν μπορεί να ”ανασύρει” από την μακρόχρονη μνήμη αυτές τις αναμνήσεις.
Αρχική αιτία εμφάνισης αυτής της αμνησίας αποτελεί η έλλειψη λόγου κατ’ αυτή την περίοδο του ανθρώπου. Πιο συγκεκριμένα, τα νήπια, πόσο μάλλον τα βρέφη, δεν έχουν αναπτύξει το σύστημα της γλώσσας, το οποίο είναι απαραίτητο για την δημιουργία και αποθήκευση μιας μνήμης. Η αποθήκευση μιας ανάμνησης στην μακροχρόνια μνήμη πολλές φορές ενεργοποιεί τα μέρη του εγκεφάλου που ευθύνονται για την παραγωγή λόγου και η ανάκληση μιας μνήμης απαιτεί και εκφορά λόγου προφορικά αλλά και εσωτερική αναπαράσταση- μονόλογο, δεξιότητες που δεν έχουν ακόμη τα παιδιά μικρής ηλικίας.
Από την άλλη, η δημιουργία αναμνήσεων, πολλές φορές προϋποθέτει εμπειρία, η οποία επίσης λείπει από τα βρέφη, τα οποία μόλις ξεκίνησαν να εξερευνούν τον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, τείνουμε να συνδέουμε τις εμπειρίες μας με το παρελθόν και να τις ανακαλούμε για να προβλέψουμε το μέλλον και έτσι είναι πιο εύκολο να τις αποθηκεύσουμε στην μακροχρόνια μνήμη. Τα βρέφη ακόμη δεν έχουν εμπειρίες ή αν έχουν, σίγουρα δεν μπορούν να τις συγκρατήσουν.
Τρίτη απόλυτα λογική εξήγηση για την εμφάνιση της βρεφονηπιακής αμνησίας, αποτελεί η ελλιπής ανάπτυξη των συστημάτων μνήμης. Όλοι οι άνθρωποι έχουν διάφορα συστήματα μνήμης, όπως την αυτοβιογραφική, την μνήμη επεισοδίων, την συναισθηματική μνήμη. Η μνήμη επεισοδίων στα βρέφη και στα νήπια, δεν έχει ωριμάσει επαρκώς και σε συνδυασμό με την έλλειψη λόγου και εμπειριών, αποτέλεσμα είναι να χάνονται όλες οι πρώιμες εμπειρίες.
Ένας τελευταίος πιθανός λόγος διαγραφής των παιδικών μνημών αποτελεί η ”απόσβεση” από τον εγκέφαλο των παλιών αναμνήσεων. Είμαι σίγουρη πως πολύ συχνά, κάνετε μία ανασκόπηση των φωτογραφιών σας στο κινητό σας, ώστε να σβήσετε παλιές φωτογραφίες για να υπάρχει χώρος να αποθηκεύσετε νέες. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργεί και ο εγκέφαλος. Κατά την ανάπτυξη του εγκεφάλου, ο ιππόκαμπος σχηματίζει νέες συνδέσεις και επομένως νέες μνήμες. Αυτό, όμως, ίσως έχει ως αποτέλεσμα την διατάραξη λειτουργίας των δικτύων που είχαν ήδη αποθηκευμένες πληροφορίες. Όταν σταματά η νευρογένεση στον ιππόκαμπο, οι μνήμες αρχίζουν να παγιώνονται.
Συμπερασματικά, μην στενοχωριέστε εάν δεν μπορείτε να θυμηθείτε πότε περπατήσατε πρώτη φορά ή το πρώτο δώρο που πήρατε. Όλες αυτές οι αναμνήσεις είναι σημαντικές για κάθε άνθρωπο, όμως δεν είναι δυνατόν να διατηρηθούν σε τόσο πρώιμο στάδιο της ανάπτυξης. Από την άλλη, εάν είστε πεπεισμένοι πως θυμάστε κάποια γεγονότα πριν την ηλικία των 5 ετών, τότε μάλλον έχετε πέσει στην παγίδα της ψευδής μνήμης, όπου οι γύρω σας σας έχουν περιγράψει μια ανάμνηση, ώστε να νομίζετε πως την θυμάστε στην πραγματικότητα, όμως κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
“ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ” BRYAN KOLB, IAN Q. WHISHAW ΕΚΔΟΣΕΙΣ GUTENBERG
