Ο όρος φετιχισμός χρησιμοποιήθηκε για το χαρακτηρισμό ειδικών σεξουαλικών συμπεριφορών από τους Binet (1887) και Krafft-Ebing (1886/1965). Είναι ουσιαστικά ο ερεθισμός και η σεξουαλική ικανοποίηση από ένα αντικείμενο (παραδείγματος χάριν μπορεί να αρκεστεί στα τακούνια αλλά ενδεχομένως να φτάσει και ως το να την οργασμική ολοκλήρωση από ένα εσώρουχο ή ρούχο χωρίς ανθρώπινη παρουσία).
Όμως αρχικά, φετιχισμός ονομάζεται η τάση “θεοποίησης” ορισμένων αντικειμένων, και η απόδοση υπερφυσικών δυνάμεων σε αυτά. Με μια απρόσιτης αλλά επιβαλλόμενης στον άνθρωπο φετιχιστική διαδικασία. Στις πρωτόγονες θρησκείες το φετίχ αποτελούσε ένα αντικείμενο λατρείας.
Αυτό σημαίνει ότι ο όρος φετιχισμός δεν εμπίπτει μόνο σε αντικείμενα αλλά θα αναφερθώ σε ένα παράδειγμα του διάσημου Σλοβένου φιλοσόφου, κριτικού θεωρητικού και καθηγητή πανεπιστημίου Σλάβοϊ Ζίζεκ.
Ο Ζίζεκ αναφέρεται σε έναν φίλο του που όντας πολύ ερωτευμένος και αγαπώντας μια γυναίκα τη ζήτησε σε γάμο. Αυτή τρέφοντας τα ίδια συναισθήματα για εκείνον δέχτηκε και έγινε η τελετή.
Μετά από λίγο καιρό, και ενώ τα ερωτικά συναισθήματα και τα συναισθήματα αγάπης μεγάλωναν μεταξύ τους, η γυναίκα διαγνωστικέ με καρκίνο και σε δύο μήνες πέθανε.
Ο άντρας έμεινε μόνος του. Οι φίλοι του προβληματίζονταν γιατί τον έβλεπαν πολύ ήρεμο να συζητάει για το θέμα της γυναίκας του. Ήταν τόσο ήρεμος που φαινόταν να μην νοιαζόταν.
Τότε οι φίλοι του παρατήρησαν ότι όταν μιλούσε γαλήνια για τον θάνατο της γυναίκας του είχε την αγκαλιά του και χάιδευε το αγαπημένο της χάμστερ.
Μήπως αυτό το χάμστερ έχει μετουσιώσει την γυναίκα του στα μάτια εκείνου του άντρα; “Μήπως έχει μετατραπεί σε φετίχ με θεϊκές δυνάμεις;” Αναρωτιόταν ο φιλόσοφος.
Η απάντηση του δόθηκε όταν μετά από κάποια χρόνια το χάμστερ πέθανε. Ο πρώην σύζυγος έκανε σχεδόν κάθε μέρα απόπειρα ανθρωποκτονίας και τελικά νοσηλεύτηκε. Αυτό επιβεβαιώνει την θεωρία του Ζιζέκ ότι το χάμστερ είχε γίνει ένα φετίχ στα μάτια του άτυχου άνδρα και είχε μετουσιώσει την αδικοχαμένη γυναίκα του.
Παρόλα αυτά, η σκέψη δεν σταματά εκεί αλλά ο διανοητής προχωρά και κηρύττει ότι ίσως και αυτός ο Western Buddhism έχει μετατραπεί σε φετίχ για την ψυχολογία. Οι ψυχολόγοι, μέσα σε αυτούς και εγώ (https://www.youtube.com/watch?v=yzjaf9anwPo&t=6s) χρησιμοποιούμε βουδιστικές τακτικές (αναπνοές, χαλάρωση των μυών του σώματος, διαλογισμό, meditation κ.α.) για να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα. ‘Έτσι, χάνεται ο βασικός και θεμελιώδης ψυχολογικός χαρακτήρας (όπως τον είχε αναφέρει αρχικά ο διάσημος Φρόιντ).
Για να γίνω πιο συγκεκριμένη, μήπως τελικά και αυτές οι πρακτικές είναι ένα φετίχ για την ψυχολογία και τους ψυχολόγους; Μήπως είναι “θεοποίηση” και η απόδοση υπερφυσικών δυνάμεων σε κάτι έξω της ψυχολογίας; Εκεί που ενώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν κατά κύριο λόγο ψυχολογικές – ψυχιατρικές τεχνικές χρησιμοποιείται ο δυτικόμορφος βουδισμός και οι πρακτικές του;
Αφήνω την ερώτηση ανοιχτή προς σκέψη και ζήτηση.
Μείνετε ασφαλείς
