Πώς προετοιμάζω τα παιδιά μου για την έξοδο από την καραντίνα;
Η κατάργηση των περιορισμών είναι πια γεγονός και σιγά σιγά λαμβάνονται μέτρα από τις αρχές για την επιστροφή στους ρυθμούς της καθημερινότητας. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης, αναμένεται να επαναλειτουργήσουν σταδιακά όλες οι δομές ανάμεσα στις οποίες είναι φυσικά και τα σχολεία. Προκειμένου να γίνει ομαλά η μετάβαση αυτή και να μην προκύψουν επιπλοκές θα είναι καλό να οι γονείς να είναι προετοιμασμένοι. Παρακάτω ακολουθούν κάποιοι τρόποι προσέγγισης προκειμένου οι γονείς να διευκολυνθούν σε αυτό το έργο.
Μιλήστε, μιλήστε, μιλήστε!
Καθώς οι ρυθμοί επανέρχονται και οι άνθρωποι επιστρέφουν σταδιακά στις εργασίες τους, αντλήστε αφορμή για να μιλήσετε με τα παιδιά σας για αυτό που συμβαίνει. Απαντήστε ειλικρινά και ανοιχτά εξηγώντας τους τις συνθήκες με τις οποίες όλοι καλούνται να συμμορφωθούν (για παράδειγμα χρήση μάσκας/αντισηπτικού, τήρηση αποστάσεων ασφαλείας) καθώς και τους λόγους που είναι απαραίτητο να τηρούνται τα μέτρα προφύλαξης.
Αν το παιδί σας δεν είναι ήδη εξοικειωμένο είναι μια καλή ευκαιρία να του δείξετε εσείς πώς παίρνουμε προφυλάξεις αποφεύγοντας όμως τη κινδυνολογία. Σε πληθυσμούς που έχουν μείνει σε καραντίνα για μεγάλα διαστήματα παρατηρείται συχνά αίσθημα δυσφορίας και άγχους ακόμη και με το πέρας της(Johal, 2019). Συζητείστε για φόβους ή τυχόν ανησυχίες που μπορεί να έχουν τα παιδιά σας για την ενδεχόμενη επιστροφή τους στο σχολείο ή την παραμονή επ’ αόριστον στο σπίτι.
Επιπλέον, η περίοδος αυτή καθώς σηματοδότησε απανωτές αλλαγές, επέφερε απώλειες που μπροστά στον κυκεώνα των γεγονότων παραγκωνίζονται και δεν αναγνωρίζονται. Πέρα από την ασφάλεια της καθημερινότητας πολλά παιδιά έχασαν την πολύ σημαντική για την ανάπτυξη τους επαφή με τους φίλους, την ενασχόληση τους με δραστηριότητες και χόμπι την επαφή με τους σημαντικούς άλλους (παππούδες & γιαγιάδες) τις αγκαλιές και τα φιλιά την έξοδο σε μαγαζιά, γήπεδα, παιδότοπους, σινεμά κλπ.
Είναι χρήσιμο να δίνεται λοιπόν χώρος και να αντιμετωπίζονται με αποδοχή αντιδράσεις σχετιζόμενες με το πένθος, όπως η ύπαρξη λύπης και στενοχώριας. (Mendoza,2020)
Διατηρήστε ένα πρόγραμμα /μια ρουτίνα
Ο κατ’ οίκον περιορισμός αλλά και ο απρόσμενος τρόπος που ήρθε στη ζωή μας την αποδιοργάνωσε είτε λίγο είτε πολύ με αποτέλεσμα να αλλάξει αρκετά η καθημερινότητα μας. Με τη διακοπή των σχολείων αλλά και των εξωσχολικών δραστηριοτήτων, τα παιδιά είχαν στη διάθεση τους άπλετο χρόνο και σε πολλά σπίτια οι ώρες ύπνου, φαγητού και παιχνιδιού άλλαξαν άρδην.
Πολλοί γονείς εκφράζουν ανησυχία για την ποσότητα του περνούν πλέον τα παιδιά τους μπροστά σε μια οθόνη. Αρχικά οι νέες συνθήκες (διαδικτυακά μαθήματα, βιντεοκλήσεις, απομακρυσμένες συνομιλίες) αύξησαν το χρόνο έκθεσης στην οθόνη. Επιπρόσθετα σε συνθήκες αβεβαιότητας παρατηρείται αυξημένη τάση να καταφεύγουμε σε συνθήκες που προσφέρουν διαφυγή από την πραγματικότητα και απόσπαση της προσοχής από τα τεκταινόμενα. (Kulman, 2020)
Προκειμένου να επαναφέρουμε τα παιδιά σταδιακά είναι χρήσιμο να αρχίσουν οι γονείς να θεσπίζουν ορισμένα όρια, αποδεχόμενοι τις νέες συνήθειες. Για παράδειγμα είναι χρήσιμο να οριοθετηθούν, σε συνεννόηση με το παιδί οι ώρες του ύπνου ώστε να αρχίζει το σώμα του να προσαρμόζεται. Αν είναι γνωστή η ημερομηνία έναρξης του σχολείου αρχίστε δυο εβδομάδες πριν την προετοιμασία του ύπνου ώστε όταν έρθει η ώρα το πρωινό ξύπνημα να είναι λίγο ευκολότερο. Για τα παιδιά που θα συνεχίσουν να παραμένουν στο σπίτι, είναι μια καλή αφορμή καθώς οι ρυθμοί επανέρχονται, να προσπαθήσει όλη η οικογένεια να θεσπίσει ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων με ισορροπία μεταξύ παιχνιδιού ύπνου και χρόνου έκθεσης στην οθόνη.
Διατηρείστε μια θετική στάση αναγνώρισης και αποδοχής
Αναφερθείτε στις θετικές πλευρές της επιστροφής στο σχολείο.Τα παιδιά θα δούνε τους φίλους και συμμαθητές τους μετά από πολύ καιρό καθώς και αγαπημένους δασκάλους/ες.Ταυτόχρονα η τυχόν παράταση της φοίτησης τους γίνεται ώστε να είναι σε θέση να συμβαδίσουν με τη ύλη και να μπορούν να μεταβούν με ενδεχόμενη λιγότερη δυσκολία στην επόμενη τάξη τον Σεπτέμβριο. Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης εξηγείστε στα παιδιά ότι δε διακινδυνεύουν εφόσον φροντίζουν να τηρούν τα απαραίτητα μέτρα. Να είστε έτοιμοι να επαναλάβετε αρκετές φορές εφόσον τα παιδιά έχουν απορίες. Προσπαθήστε να διατηρείτε το λόγο σας απλό με μικρές προτάσεις ειδικά όταν απευθύνεστε σε παιδιά μικρότερης ηλικίας.
Ακόμη όμως και για εκείνα τα παιδιά που η επιστροφή τους στο σχολείο θα αργήσει είναι σημαντικό να διατηρηθεί μια αισιόδοξη οπτική της πραγματικότητας. Οι περιορισμοί και τα μέτρα πρόληψης εμποδίζουν το αίσθημα της ξεγνοιασιάς που πιθανόν να συνόδευε την αποχή από το σχολείο. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό οι γονείς να διατηρούν μια στάση αποδοχής και κατανόησης απέναντι στις όποιες συμπεριφορές των παιδιών τους.(Chansky, 2020) Η πανδημία αποτελεί τραυματικό γεγονός και είναι καλό να έχουμε στο νου ότι ίσως χρειαστεί καιρό για να επανέλθουμε στους ρυθμούς σε πρακτικό αλλά και ψυχολογικό επίπεδο.
Επιλογικά, αναμφισβήτητα οι απανωτές αλλαγές σε πολλούς τομείς του σύγχρονου τρόπου ζωής έχουν βραχύχρονες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Καθώς ο κόσμος περνά στο δεύτερο στάδιο της πανδημίας, αυτό της επανόδου, ίσως κάποιοι βρεθούν αντιμέτωποι με τον απόηχο του εγκλεισμού τη στιγμή που απαιτείται η εκ νέου ενεργοποίηση τους. Συμπτώματα όπως συναισθηματική σύγχυση, άγχος, αίσθημα ανίας, ανεπάρκειας, φόβου, θυμού αλλά και η παρουσία μετατραυματικού στρες έχει βρεθεί ότι είναι οι πιο συχνές ψυχολογικές επιπτώσεις του εγκλεισμού μετά από μια πανδημία (Brooks et al.,2020)
Προκειμένου να είστε σε θέση να ανταποκριθείτε στις ανάγκες της οικογένειας σας είναι αναγκαίο να φροντίσετε τον εαυτό σας. Επικοινωνήστε και συμβουλευτείτε ένα ειδικό ψυχικής υγείας προκειμένου να λάβετε στήριξη και περαιτέρω πληροφόρηση για εσάς και τους οικείους σας.
Βιβλιογραφία
Brooks, S., Webster R., Smith L., Woodland L., Wessely S., Greenberg N.,(2020) The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence, The Lancet 395, 14-20, https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30460-8
Center for disaster and control prevention, 2019, Helping children cope with emergencies, National Center on Birth Defects and Developmental Disabilities, Centers for Disease Control and Prevention https://www.cdc.gov/childrenindisasters/helping-children-cope.html
Chansky, W.W., (2020). The Pandemic Rages On: Why Haven’t We Canceled Grades Yet? The emotional cost of evaluating academic performance in a crisis is too great. Psychology Today.www.psychologytoday.com
Holinger, H., (2020). Handling your child’s distress. Psychology Today. www.psychologytoday.com
Kuhlman, R., (2020). Is too much screen time here to stay? Psychology Today. www.psychologytoday.com
Mendoza, M., (2020). Mourning the little things, Psychology Τoday. www.psychologytoday.com
Orlov, M., (2020). Pandemic emotions stage 2. Psychology Τoday. www.psychologytoday.com
Thomson, L., Rasmunsen, S.,(2020). What Does the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Mean for Families?.Jama Pediatrics.
