Τι είναι η διπολική διαταραχή;
Η διπολική διαταραχή είναι μια δια βίου ασθένεια με μια πορεία που είναι συνήθως χρόνια ή επαναλαμβανόμενη (Grohol, 2016).Η σοβαρότητα των επιπλοκών εξαιτίας της διαταραχής είναι ανάλογη με τον αριθμό των επεισοδίων, ιδιαίτερα των καταθλιπτικών επεισοδίων. Τα επεισόδια μεταβολών της διάθεσης μπορεί να συμβούν είτε σπάνια είτε πολλές φορές το χρόνο. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι θα βιώσουν κάποια συναισθηματικά συμπτώματα μεταξύ των επεισοδίων, μερικοί μπορεί να μην βιώσουν κανένα. Αυτές οι μεταβολές της διάθεσης μπορούν να επηρεάσουν τον ύπνο, την ενέργεια, τη δραστηριότητα, την κρίση, τη συμπεριφορά και την ικανότητα του ατόμου να σκέφτεται καθαρά. (American Psychiatric Association, 2013).
Τι δεν είναι η διπολική διαταραχή;
Η κύρια διαφορά μεταξύ της διπολικής διαταραχής και της μείζονος κλινικής κατάθλιψης είναι η παρουσία μανιακών επεισοδίων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μόνο η κατάθλιψη δεν είναι αρκετή για τη διάγνωση ενός ατόμου με διπολική διαταραχή. Τα υψηλά και χαμηλά επίπεδα της διπολικής διαταραχής είναι πολύ διαφορετικά από τις συνήθεις μεταβολές της διάθεσης. Τα άτομα με διπολική διαταραχή αντιμετωπίζουν ακραίες αλλαγές στην ενέργεια, τη δραστηριότητα και τον ύπνο που δεν είναι τυπικά γι ‘αυτούς.
Οι μεταβολές της διάθεσης συμβαίνουν για πολλούς διαφορετικούς λόγους, όπως ο καιρός, ο έμμηνος κύκλος, τα κοινά φάρμακα, η χρήση ουσιών , ορμονικές διαταραχές, αυτοάνοσες ασθένειες και νευρολογικά προβλήματα. Για παράδειγμα, οι μεταβολές της διάθεσης συμβαίνουν και σε άλλες διαταραχές, όπως η διαταραχή υπερκινητικότητας και ορισμένες διαταραχές προσωπικότητας.
Ποια είναι τα διαφορετικά είδη της διπολικής διαταραχής;
Διπολική διαταραχή Ι (μανία ή μικτό επεισόδιο)
Αυτή είναι η κλασική μανιοκαταθλιπτική μορφή της διαταραχής, η οποία χαρακτηρίζεται από τουλάχιστον ένα επεισόδιο μανίας ή ένα μεικτό επεισόδιο. Συνήθως, αλλά όχι πάντα η διπολική διαταραχή Ι περιλαμβάνει επίσης τουλάχιστον ένα επεισόδιο κατάθλιψης. (World Health Organization, 2018).
Διπολική διαταραχή ΙΙ (υπομανία και κατάθλιψη)
Στη διπολική διαταραχή ΙΙ, δεν εμφανίζονται πλήρη μανιακά επεισόδια. Αντ ‘αυτού, η διαταραχή περιλαμβάνει επεισόδια υπομανίας και κατάθλιψη. . (World Health Organization, 2018).
Κυκλοθυμία (υπομανία και ήπια κατάθλιψη)
Η κυκλοθυμία είναι μια ηπιότερη μορφή διπολικής διαταραχής που διακρίνονται κυκλικές διακυμάνσεις της διάθεσης. Ωστόσο, τα συμπτώματα είναι λιγότερο σοβαρά από την πλήρη μανία ή την κατάθλιψη.. (World Health Organization, 2018).
Ποια είναι τα Συμπτώματα της διπολικής διαταραχής;
Υπάρχουν διάφοροι τύποι διπολικών και σχετικών διαταραχών. Μπορεί να περιλαμβάνουν μανία ή υπομανία και κατάθλιψη. Η διπολική διαταραχή χαρακτηρίζεται από ακραίες διακυμάνσεις της διάθεσης. Αυτά μπορεί να κυμαίνονται από την μανία έως την κατάθλιψη. Τα επεισόδια μανίας και κατάθλιψης συχνά διαρκούν αρκετές εβδομάδες ή μήνες. (American Psychiatric Association, 2013).
Κατάθλιψη
Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου κατάθλιψης, τα συμπτώματά μπορεί να περιλαμβάνουν:
Αίσθημα λύπης, απελπισίας ή ευερεθιστότητας τις περισσότερες φορές ,έλλειψη ενέργειας, δυσκολία συγκέντρωσης ,απώλεια ενδιαφέροντος για καθημερινές δραστηριότητες ,συναισθήματα της κενότητας ή αχρηστίας ,αισθήματα ενοχής και απελπισίας, αισθήματα απαισιοδοξίας ψευδαισθήσεις, ελλειψη ορεξης, δυσκολία στον ύπνο και αυτοκτονικές σκέψεις.. (World Health Organization, 2018).
Μανία
Η μανιακή φάση της διπολικής διαταραχής μπορεί να περιλαμβάνει:
Το άτομο αισθάνεται πολύ χαρούμενο, ενθουσιασμένο, το άτομο μιλάει πολύ γρήγορα, αισθάνεται γεμάτο ενέργεια ,αισθάνεται αυτονομία, αισθάνεται γεμάτο νέες ιδέες και με σημαντικά σχέδια ,αποσπάται εύκολα, ευερεθιστότητα, ψευδαισθήσεις , δεν αισθάνεται σαν να κοιμάται ,δεν τρώει ,κάνει πράγματα που έχουν συχνά καταστροφικές συνέπειες, παίρνει αποφάσεις ή λέει πράγματα που είναι εκτός χαρακτήρα του ατόμου , τα οποία οι άλλοι βλέπουν ως επικίνδυνα ή επιβλαβή. (Maddux, Winstead, 2016)
Μεταξύ επεισοδίων κατάθλιψης και μανίας, μπορεί μερικές φορές υπάρξουν περίοδοι που το άτομο έχει μια “κανονική” διάθεση.
Τα μοτίβα δεν είναι πάντα τα ίδια.
‘Ενα άτομο με διπολική διαταραχή ταλαντεύεται επανειλημμένα από την μια φάση στην άλλη, χωρίς να έχει μια “κανονική” διάθεση ενδιάμεσα.
Ένα άτομο με διπολική διαταραχή εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης και μανίας μαζί (π.χ υπερκινητικότητα με καταθλιπτική διάθεση).
Τι βιώνει κάποιος που πάσχει απο διπολική διαταραχή;
Ένα άτομο με διπολική διαταραχή μπορεί να μην γνωρίζει ότι βρίσκεται στη μανιακή φάση. Αφού τελειώσει το επεισόδιο, ενδέχεται να συγκλονιστεί από την συμπεριφορά του αλλά εκείνη τη στιγμή, το άτομο μπορεί να πιστεύει ότι οι άλλοι είναι αρνητικοί ή δεν είναι βοηθητικοί. (Grohol, 2016). Μερικοί άνθρωποι με διπολική διαταραχή έχουν συχνότερα και σοβαρότερα επεισόδια από άλλους. Η ακραία φύση της διαταραχής σημαίνει ότι η διαμονή σε μια δουλειά μπορεί να είναι δύσκολη και ότι οι σχέσεις μπορεί να καταστούν τεταμένες ανά πάσα στιγμή. Κατά τη διάρκεια επεισοδίων μανίας και κατάθλιψης,το άτομο με διπολική διαταραχή μπορεί να νιώσει αισθήσεις, όπως το να βλέπει, να ακούει ή να μυρίζει πράγματα που δεν υπάρχουν εκεί (ψευδαισθήσεις). Μπορεί επίσης να πιστεύει πράγματα που φαίνονται παράλογα σε άλλους ανθρώπους (παραληρητικές ιδέες). Αυτοί οι τύποι συμπτωμάτων είναι γνωστοί ως ψυχωσικό επεισόδιο. (Zigmond,, Rowland, Coyle, 2014)
Υπάρχει επίσης αυξημένος κίνδυνος αυτοκτονίας.
Πως μπορεί να βοηθηθεί ένα άτομο που πάσχει από διπολική διαταραχή;
Η διπολική διαταραχή απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία. Δεδομένου ότι η διπολική διαταραχή είναι μια χρόνια, υποτροπιάζουσα ασθένεια, είναι σημαντικό το άτομο να συνεχίζει τη θεραπεία ακόμα και όταν αισθάνεται καλύτερα. Οι περισσότεροι άνθρωποι με διπολική διαταραχή χρειάζονται φάρμακα για να αποτρέψουν νέα επεισόδια και να παραμείνουν χωρίς συμπτώματα. (Bascomay,2015)
Η φαρμακευτική αγωγή μόνο δεν είναι συνήθως αρκετή για να ελέγξει πλήρως τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής. Η πιο αποτελεσματική στρατηγική θεραπείας για τη διπολική διαταραχή περιλαμβάνει ενα συνδυασμό φαρμάκων, θεραπείας, αλλαγών στον τρόπο ζωής και κοινωνικής υποστήριξης. Παρόλο που η διπολική διαταραχή είναι μια δια βίου κατάσταση στις περισσότερες περιπτώσεις,αντιμετωπίζεται.Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του κινδύνου αυτοκτονίας, ενισχύεται εάν οι ασθενείς και οι ειδικοί ψυχικής υγείας (ψυχίατροι, ψυχοθεραπευτές κτλ)βρίσκονται σε πλήρη συνεργασία, εμποδίζοντας την εμφάνιση νέων επεισοδίων. (Grohol, 2016).
Πως μπορώ να βοηθήσω κάποιον με διπολική διαταραχή;
Το νοιάξιμο για κάποιον με διπολική διαταραχή μπορεί να είναι πολύ σκληρή, είτε είστε σύντροφος, γονέας, παιδί ή φίλος κάποιου που πάσχει από αυτή την διαταραχή.
Είναι δύσκολο να επιτευχθεί η ισορροπία μέσα σε αυτή την σχέση. Θέλετε να είστε υποστηρικτικοί και συναισθητικοί, επειδή γνωρίζετε ότι το άτομο με διπολική διαταραχή δεν είναι υπεύθυνο για την συμπεριφορά τους. Η συμπεριφορά τους μπορεί να σας επηρεάσει και πρέπει να φροντίσετε τον εαυτό σας και τις ανάγκες σας, όχι μόνο τις δικές τους.
Η υπομονή, η αγάπη και η κατανόησή σας μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία του αγαπημένου σας προσώπου.
Μπορείτε επίσης να υποστηρίξετε το αγαπημένο σας πρόσωπο με:
- Μάθηση για τη διπολική διαταραχή.
- Ενθάρρυνση του ατόμου για βοήθεια.
- Η κατανόηση.
- Υπομονή.
- Αποδεχτείτε τα όρια του αγαπημένου σας προσώπου
- Αποδεχτείτε τα όριά σας
- Μειώστε το άγχος
- Επικοινωνήστε ανοιχτά
- Μην λαμβάνετε τα διπολικά συμπτώματα προσωπικά.
- Ετοιμαστείτε για καταστροφικές συμπεριφορές.
- Μάθετε τι πρέπει να κάνετε σε μια κρίση.
Η υποστήριξή σας μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στην επιτυχία της θεραπείας τους! (Grohol, 2016)
Βιβλιογραφία:
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington.
Bascomay, M (2015) The Bipolar Workbook, Second Edition: Tools for Controlling Your Mood Swings,Guilford Publications
Grohol, J. (2016). Madness: A Bipolar Life. Psych Central.
Grohol, J. (2016). New Hope For People With Bipolar Disorder. Psych Central.
Maddux, J , Winstead, B (2016) Psychopathology: Foundations for a Contemporary Understanding 4th Edition, Routledge
World Health Organization. (2018). International classification of diseases for mortality and morbidity statistics (11th Revision)
Zigmond, M., Rowland, L. Coyle, J. , (2014) Neurobiology of Brain Disorders, Academic Press
