Διαταραχή ή Κρίση Πανικού
Επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού, εφίδρωση, τρέμουλο, αίσθημα ασφυξίας, αίσθημα πνιγμού, πόνος ή δυσφορία στον θώρακα, ναυτία, τάση για λιποθυμία… Αν αυτά τα συμπτώματα σου θυμίζουν κάτι από τα βιώματά σου, τότε σίγουρα έχεις βιώσει,- κρίση πανικού.
Ο όρος «πανικός» προέρχεται από την ελληνική μυθολογία και τον θεό Πάνα. Ο Πάνας είχε πόδια τράγου, κέρατα και εμφανιζόταν γυμνός. Όταν περνούσαν ταξιδιώτες από κοντά του, εκείνος φώναζε και τους προκαλούσε έντονο φόβο, δηλαδή «πανικό», λόγω της τρομακτικής του εμφάνισης (Comer, 2002).
Το άτομο που πάσχει από διαταραχή πανικού προσβάλλεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού, δηλαδή από διακριτά επεισόδια, κατά τη διάρκεια των οποίων κατακλύζεται από έντονο άγχος που φτάνει σε επίπεδα τρόμου. Καθώς η κρίση πανικού εμφανίζεται ξαφνικά και αιφνιδιάζει- οι πάσχοντες συχνά ισχυρίζονται ότι οι επιθέσεις πανικού προέρχονται «από το πουθενά» (Χριστοπούλου, 2008).
Κι εγώ προσθέτω, μα αν είναι δυνατόν, τέτοιος σωματικός και ψυχοδιανοητικός κλονισμός να προέρχεται «από το πουθενά»;!
Που έγκειται όμως το ψυχοδιανοητικό στοιχείο στη διαταραχή πανικού; Ο πάσχων μπορεί να φοβάται ότι θα χάσει τον έλεγχο του εαυτού του και θα τρελαθεί. Μπορεί να έχει παραισθήσεις (μούδιασμα ή μυρμηγκιάσματα), ρίγη ή αίσθημα ζέστης (ΑΡΑ, 2000). Ακόμη, μπορεί να έχει μια αίσθηση αποπραγματοποίησης, σαν τα πράγματα γύρω του να μην είναι αληθινά, ή μια αίσθηση αποπροσωποποίησης, σαν να αποσπάται δηλαδή από τον εαυτό του και να τον παρατηρεί απ’ έξω (Fleet et al., 1996). Τέλος, ο πάσχον φοβάται ότι θα πεθάνει ή ότι αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα οργανικής αιτιολογίας, όπως καρδιακή προσβολή. Αυτού του είδους το βίωμα είναι η αιτία που τα άτομα με διαταραχή πανικού επισκέπτονται, επτά φορές πιο συχνά τους παθολόγους, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό (Carr, 1998).
Η κρίση πανικού κορυφώνεται μέσα σε δέκα λεπτά και μετά το πέρας της, το άτομο αισθάνεται έντονη κόπωση και παράλληλα αρχίζει να φοβάται για την πιθανή επίθεση από επερχόμενες κρίσεις. Αυτή συνήθως συνυπάρχει με την αγοραφοβία- αν το άτομο φοβάται ότι θα δεχθεί επίθεση πανικού, όταν βρίσκεται έξω από το σπίτι του. Η διαταραχή αυτή προσβάλλει συχνότερα τις γυναίκες και συσχετίζεται με σωματικές παθήσεις, όπως ο υπερθυρεοειδισμός και η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας (που είναι μία από τις τέσσερεις βαλβίδες της καρδιάς).
Τέλος, οι παράγοντες που προδιαθέτουν το άτομο να αναπτύξει τη διαταραχή, έχει βρεθεί ότι είναι η γονεϊκή αδιαφορία, η κακοποίηση και η ανασφαλής προσκόλληση κατά την παιδική ηλικία. Η διαταραχή του άγχους αποχωρισμού και η υπερ-αγχώδης διαταραχή της παιδικής ηλικίας αποτελούν επίσης παράγοντες επικινδυνότητας (Χριστοπούλου, 2008).
Βιβλιογραφία
APA (American Psychiatric Association) (2000). DSM-IV Text Revision. Washington, DC: Author.
Carr, R. E. (1998). Panic disorder and asthma: Causes, effects and research implications. Journal of Psychosomatic Research,44, 43-52.
Comer, R. (2002). Fundamentals of abnormal psychology (3rd edition). New York: Worth Press.
Fleet, R. P., Dupuis, G., Marchand, A., Burelle, D., Arsrnault, A., & Beitman, B. D. (1996). Panic disorder in emergency department chest pain patients: Prevalence, comorbidity, suicidal ideation, and physician recognition. American Journal of Medicine, 101, 371-380.
Χριστοπούλου, Α. (2008). Αγχώδεις διαταραχές. Στην Ε. Τερζίογλου (Επιμ.), Εισαγωγή Στην ψυχοπαθολογία του ενήλικα (σελ. 127-164). Αθήνα: Τόπος.
