Τι είναι η διαταραχή διαγωγής;
Η διαταραχή διαγωγής αποτελεί μια συμπεριφορική διαταραχή κατά την οποία το παιδί παραβιάζει τους κοινωνικούς κανόνες και τα δικαιώματα των άλλων. Τα προβλήματα συμπεριφοράς των παιδιών με διαταραχή διαγωγής εμφανίζονται κατά την παιδική ηλικία (πριν από τα 10 έτη) ή την εφηβεία (μετά τα 10 έτη). Η διαταραχή αυτή συνδέεται με βίαιες, καταστροφικές και ανάρμοστες συμπεριφορές με αποτέλεσμα τα παιδιά να προκαλούν προβλήματα τόσο στον ίδιο τους τον εαυτό όσο και στους γύρω τους χωρίς να αισθάνονται ενοχές. Η συχνότητα εμφάνισης της διαταραχής αυτής είναι 1,5% έως 3,5%.
Συμπτωματολογία
Τα συμπτώματα των παιδιών με διαταραχή διαγωγής ομαδοποιούνται σε τέσσερις κατηγορίες :
1. Επιθετικότητα σε ανθρώπους και ζώα
Το παιδί μπορεί :
-Να απειλεί και να εκφοβίζει τους άλλους.
-Να ασκεί βία σε ανθρώπους.
-Να ασκεί βία σε ζώα.
-Να κάνει χρήση όπλου.
-Να εξαναγκάζει κάποιον σε σεξουαλική δραστηριότητα .
-Να επιτεθεί σε κάποιον για να κλέψει.
-Να προκαλεί τσακωμούς και εντάσεις.
2. Πρόκληση ζημιών
-Να καταστρέφει την ξένη περιουσία.
-Να βάζει φωτιά προκειμένου να προκαλέσει ζημιά.
3.Τάση για εξαπάτηση και κλοπή
-Να προβαίνει σε κλοπές αντικειμένων αξίας/μικροαντικειμένων και σε ληστείες.
-Να λέει συχνά ψέματα με σκοπό να εξασφαλίσει κάτι που θέλει.
-Να κάνει διάρρηξη σε σπίτι , σε οποιοδήποτε κτήριο ή σε αυτοκίνητο.
4. Παραβάσεις κανόνων
-Να διανυκτερεύει εκτός σπιτιού και να εξαφανίζεται για πολλές ώρες.
-Να απουσιάζει από το σχολείο χωρίς αιτιολογία.
-Να μένει έξω την νύχτα χωρίς την άδεια των γονιών του.
Διάγνωση
Για να γίνει η διάγνωση της διαταραχής διαγωγής χρειάζεται να παρουσιάζονται τουλάχιστον 3 από τα 15 συμπτώματα τους τελευταίους 12 μήνες και τουλάχιστον 1 σύμπτωμα τους τελευταίους 6 μήνες. Ακόμη χρειάζεται να παρατηρούνται σε διαφορετικά πλαίσια και σχέσεις καθώς και να έχουν γίνει αντιληπτά από σημαντικά πρόσωπα στην ζωή του παιδιού για μεγάλο χρονικό διάστημα ( πχ από γονείς, άλλα μέλη της οικογένειας, δασκάλους και φίλους). Η διάγνωση της νόσου είναι συχνότερη στα αγόρια από ότι στα κορίτσια.
Χαρακτηριστικά των παιδιών με διαταραχή διαγωγής
Eπιπλέον χαρακτηριστικά των παιδιών με την διαταραχή αυτή είναι η απουσία μεταμέλειας και τύψεων για τις πράξεις που διαπράττουν καθώς δεν αισθάνονται άσχημα γι΄αυτές. Ακόμη χαρακτηρίζονται από έλλειψη ενσυναίσθησης καθώς δεν ενδιαφέρονται για την συναισθηματική κατάσταση των γύρω τους ενώ και τα ίδια αποφεύγουν να εκφράζονται συναισθηματικά. Θεωρούν πως στην ζωή μπορούν να κερδίσουν μόνο με την βία και τον τσαμπουκά και ότι αυτός που δεν υπακούει στους κανόνες θα είναι τελικά ο ευνοημένος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τιμωρία και η συνέπειες της δεν έχουν καμία επίδραση επάνω τους και ότι τα παιδιά αυτά περιγράφονται ως δυναμικά και γεμάτα αυτοπεποίθηση αλλά στην ουσία διακατέχονται από μεγάλο βαθμό ανασφάλειας.
Θεραπεία
Πολλά παιδιά με διαταραχή διαγωγής θεωρούν ότι δεν χρειάζονται θεραπεία αποδίδοντας τα αίτια της συμπεριφοράς τους στον χαρακτήρα τους. Ωστόσο για την αντιμετώπιση της διαταραχής είναι ύψιστης σημασίας η παρέμβαση ειδικού ψυχικής υγείας. Η ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει την ατομική θεραπεία του παιδιού η οποία βοηθά στην εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων, την εκμάθηση δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων, την εκμάθηση στρατηγικών διαχείρισης θυμού κ.α. Επίσης περιλαμβάνει την οικογενειακή θεραπεία η οποία βοηθά στην εκπαίδευση των γονέων ώστε να διαχειριστούν την ανεπιθύμητη συμπεριφορά του παιδιού χωρίς εντάσεις, καβγάδες και στοχοποίηση αλλά και την βελτίωση της δυσλειτουργικής επικοινωνίας ανάμεσα τους. Αξίζει να επισημάνουμε ότι η φαρμακευτική αγωγή σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα χρήσιμη.
Βιβλιογραφία
Κιούρια, Ι. (2017). Διαταραχή Διαγωγής: Τι είναι και πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί; https://www.psycholozin.gr/arthrografia/psychologia-paidiou-oikogeneias/diataraxh-diagwghs-ti-einai-kai-pws-mporoume-na-bohthisoume-to-paidi.html.
Psychology Now Team (2018). Η Διαταραχή Διαγωγής και η Διαταραχή Εναντιωματικής Προκλητικής Διαταραχής. https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxikis-ygeias/psyxikes-diataraxes/diataraxes-symperiforas/6193-i-diataraxi-diagogis-kai-i-diataraxi-enantiomatikis-proklitikis-diataraxis.html.
Wilmshurst, L. (2011). Εξελικτική ψυχοπαθολογία, Εκδόσεις Gutenberg.
