Τι είναι η Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης (RAD) ?
Η Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης ή αλλιώς Διαταραχή Δεσμού (Reactive Attachment Disorder), είναι μία σπάνια, αλλά σοβαρή διαταραχή, κατά την οποία το βρέφος ή το μικρό παιδί δεν καταφέρνει να αναπτύξει υγιείς συναισθηματικούς δεσμούς με τους γονείς ή τα άτομα που το φροντίζουν. Τα συμπτώματα αυτής της διαταραχής μπορεί να εμφανίσουν και υγιή παιδιά ή και παιδιά που κατατάσσονται στο φάσμα του αυτισμού, κάτι το οποίο καθιστά πιο δύσκολη τη διάγνωση.
Τα παιδιά με RAD συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα στη διαχείριση των συναισθημάτων τους. Παλεύουν να συνδεθούν ουσιαστικά με άλλους ανθρώπους, ενώ σπάνια αναζητούν ή δείχνουν σημάδια άνεσης και μπορεί να φαίνονται σχεδόν φοβισμένα, ακόμη και σε καταστάσεις όπου οι τρέχουσες γονικές μορφές φαίνονται αρκετά στοργικές. Αυτά τα παιδιά είναι συχνά ευερέθιστα ή λυπημένα και μπορεί να αναφέρουν ότι αισθάνονται ανασφαλή ή / και μόνα. Επίσης δεν αναζητούν παρηγοριά όταν βιώνουν στρες, δεν ανακουφίζονται όταν τους προσφέρεται η υποστήριξη, έχουν ελάχιστες κοινωνικές και συναισθηματικές αντιδράσεις, μπορεί να παρουσιάζουν ανεξήγητη υπερδιέγερση ή θλίψη, έχουν περιορισμένο ρεπερτόριο θετικών συναισθηματικών εκφράσεων και έχουν έλλειψη βασικής συναισθηματικής και κοινωνικής φροντίδας.
Τι ΔΕΝ είναι η Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης?
Ο ειδικός ψυχικής υγείας θα πρέπει να είναι σίγουρος πριν καταλήξει στη διάγνωση και ότι τα προβλήματα συμπεριφοράς του παιδιού δεν οφείλονται σε κάποια άλλη συμπεριφορική ή ψυχική κατάσταση. Τα συμπτώματα της RAD μπορεί μερικές φορές να μοιάζουν με:
- διαταραχή ελλειματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD)
- κοινωνική φοβία
- αγχώδης διαταραχή
- διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
- διαταραχή του αυτισμού ή του φάσματος του αυτισμού
Ποια είναι τα σημάδια πως κάποιος πάσχει από Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης?
Η RAD είναι πιο συχνή σε παιδιά μεταξύ 9 μηνών και 5 ετών που έχουν υποστεί σωματική ή συναισθηματική παραμέληση ή κακοποίηση. Αν και δεν είναι τόσο συνηθισμένο, τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν επίσης να έχουν RAD, δεδομένου ότι μερικές φορές μπορεί να διαγνωστεί εσφαλμένα ως απόρροια άλλων συμπεριφορικών ή συναισθηματικών δυσκολιών. Τα παιδιά ενδέχεται να είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν RAD εάν:
- Είχαν πολλούς διαφορετικούς φροντιστές ή αν πέρασαν χρόνο σε κάποιο ίδρυμα
- Απομακρύνθηκαν από τους κύριους φροντιστές, αφού είχαν σχηματίσει έναν υγιή δεσμό
- Είχαν πολλές τραυματικές απώλειες νωρίς στη ζωή τους
Τι βιώνει/αισθάνεται κάποιος που έχει Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης?
Τα συμπτώματα της Διαταραχής Αντιδραστικής Προσκόλλησης ποικίλλουν από παιδί σε παιδί. Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά που μπορεί να εμφανίζουν κοινά σημεία όπως:
- Αποτυχία να δείξουν ένα αναμενόμενο εύρος συναισθημάτων όταν αλληλεπιδρούν με άλλους.
- Αποτυχία να δείξουν «συναισθήματα συνείδησης» όπως τύψεις, ενοχές ή λύπη
- Αποφυγή επαφής με τα μάτια και φυσική επαφή, ειδικά με τους φροντιστές
- Έκφραση θυμού, δυστυχίας, λύπης, ανυπακοής (πέρα από το «συνηθισμένο» για την ηλικία και την κατάσταση του παιδιού βαθμό)
Όταν τα παιδιά με RAD μεγαλώνουν, τα συμπτώματά τους συνήθως εμπίπτουν σε ένα από τα δύο γενικά πρότυπα:
- Ανεσταλμένα συμπτώματα RAD. Τα παιδιά γνωρίζουν τι συμβαίνει γύρω τους, αλλά δεν ανταποκρίνονται συνήθως στα εξωτερικά ερεθίσματα. Αποσύρονται, δεν ανταποκρίνονται συναισθηματικά και μπορεί να μην δείχνουν ή να αναζητούν στοργή από φροντιστές ή άλλους.
- Διεσταλμένα συμπτώματα RAD. Τα παιδιά μπορεί να είναι υπερβολικά φιλικά προς τους ξένους και στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτά τα παιδιά συμπεριφέρονται πιο ανώριμα για την ηλικία τους και μπορεί να αναζητήσουν στοργή από άλλους με ανασφαλή τρόπο.
Πώς μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου?
Η θεραπεία για τη Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης επικεντρώνεται στην αποκατάσταση και τη δημιουργία συναισθηματικά υγιών οικογενειακών δεσμών. Στόχος είναι να ενισχύσει τις σχέσεις μεταξύ των παιδιών και των γονέων/φροντιστών τους με έναν τρόπο που μπορεί αργότερα να βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει και άλλες υγιείς σχέσεις
Τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς επωφελούνται από προσαρμοσμένα προγράμματα θεραπείας. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:
- Ψυχοθεραπεία / Συμβουλευτική. Ένας ειδικός ψυχικής υγείας συνεργάζεται με το παιδί και τους γονείς με διάφορους τρόπους, μερικές φορές μόνο με το παιδί ή μόνο με τους γονείς/φροντιστές και μερικές φορές σε συνδυασμό, για να χτίσει δεξιότητες και να μειώσει τα προβληματικά πρότυπα συμπεριφοράς.
- Οικογενειακή θεραπεία. Αυτή η θεραπεία περιλαμβάνει συνεργασία με τους κύριους φροντιστές και το παιδί για την ανάπτυξη τρόπων αλληλεπίδρασης με υγιείς τρόπους.
- Παρέμβαση κοινωνικών δεξιοτήτων. Αυτή η θεραπεία διδάσκει στο παιδί πώς να αλληλεπιδρά πιο κατάλληλα με άλλα παρόμοια παιδιά σε τυπικά κοινωνικά περιβάλλοντα. Οι γονείς συνήθως συμμετέχουν επίσης για να βοηθήσουν το παιδί να χρησιμοποιήσει τις δεξιότητες που μαθαίνει.
Πώς μπορώ να βοηθήσω έναν δικό μου άνθρωπο που πάσχει από τη Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης?
Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της Διαταραχής Αντιδραστικής Προσκόλλησης είναι να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά δημιουργούν υγιείς δεσμούς με τους γονείς τους και / ή άλλους κύριους φροντιστές Οι υγιείς δεσμοί σχηματίζονται όταν:
- Προωθείται η οικογενειακή σύνδεση μέσω ασφαλών και συνεπών σχέσεων
- Υποστηρίζονται τα παιδιά, ώστε να αισθάνονται ασφαλή και αγαπημένα
