Ο Carl Rogers γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου το 1902 στο Σικάγο. Αμερικανός ψυχολόγος που επηρέασε βαθύτατα την Eπιστήμη της Ψυχολογίας, ήταν ανάμεσα στους ιδρυτές της ανθρωπιστικής ψυχολογίας και της προσωποκεντρικής προσέγγισης στην ψυχολογία. Απεβίωσε στις 4 Φεβρουαρίου του 1987. Ολοκληρωμένος άνθρωπος είναι ένας άνθρωπος που μπορεί να είναι όλο και περισσότερο οι δυνατότητες του.
Κεντρικό στοιχείο της θεωρίας της προσωπικότητας του Rogers είναι η έννοια του εαυτού ή της αυτο-έννοιας. Η θεωρία της προσωπικότητας του Rogers εστιάζει στην έννοια του εαυτού ή της αυτο-έννοιας, η οποία ορίζεται υπό την ευρεία έννοια ως την τάση του ατόμου να ενεργεί με τρόπους που πραγματώνει τον εαυτό του, οδηγεί στη διαφοροποίησή του και αποκτά μια ομάδα εμπειριών, μέσω των οποίων αποκτά διακριτά χαρακτηριστικά, τα οποία συμβάλουν στη συνειδητοποίηση τους ως προσωπικές εμπειρίες, το άθροισμα των οποίων καθιερώνει τον εαυτό του ως έννοια (MacLeod, 2014). Επίσης, όσον αφορά την έρευνα του Rogers για την έννοια του εαυτού, την όρισε «ως το οργανωμένο, συνεπές σύνολο αντιλήψεων και πεποιθήσεων για ενός ατόμου τον εαυτό του» (Ahmad & Tekke, 2015). Ο Rogers χρησιμοποιεί την έννοια του εαυτού υπό την ανθρωπιστική της σημασία για το ποιοι πραγματικά είμαστε ως άτομα, δηλαδή ο εαυτός είναι η εσωτερική μας προσωπικότητα, και μπορεί να παρομοιαστεί με την ψυχή κατά τον Freud. Ακόμη, ο εαυτός επηρεάζεται από τις εμπειρίες που έχει ένα άτομο στη ζωή του και από τις ερμηνείες αυτών των εμπειριών. Δύο πρωταρχικές πηγές που επηρεάζουν την αυτο-έννοια μας είναι οι παιδικές εμπειρίες των ανθρώπων και η αξιολόγηση που δεχόμαστε από τους άλλους (McLeod, 2014).
Σύμφωνα με τον Rogers οι άνθρωποι επιθυμούν να αισθανθούν, να βιώσουν και να συμπεριφερθούν με τρόπους που είναι σύμφωνοι με την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους και σύμφωνα με το πώς αυτοί οι τρόποι αντικατοπτρίζουν το πώς θα θέλαμε να είμαστε, δηλαδή σύμφωνοι με τον ιδανικό εαυτό. Όσο πιο κοντά είναι η εικόνα του εαυτού κάποιου με τον ιδανικό εαυτό, τόσο υψηλότερη είναι η αίσθηση της αυτοεκτίμησής που έχουν. Η προσέγγιση του Rogers δηλώνει ότι ο εαυτός αποτελείται από έννοιες μοναδικές για το άτομο και διακρίνει τρεις διαστάσεις του (Ahmad & Tekke, 2015).
Η έννοια του εαυτού είναι μια πρωταρχική ιδέα που έχει το άτομο για το ποιος είναι σωματικά, συναισθηματικά, κοινωνικά πνευματικά και σε ό,τι αφορά σε άλλες πτυχές που συνθέτουν ποιος είναι το άτομο. O Carl Rogers διατυπώνει ότι η έννοια του εαυτού αποτελείται από τρία διαφορετικά στοιχεία:
1.Την άποψη που έχει κάποιος για τον εαυτό του (Eικόνα του Eαυτού, Aυτοεικόνα) Self Image.
2.Πόση αξία δίνει στον εαυτό του (Aυτοεκτίμηση ή Aυτοπεποίθηση) Self Esteem ή Self-Worth.
3.Αυτό που θα ήθελε να ήταν πραγματικά (Iδανικός Eαυτός) Ideal Self.
Αυτο-εικόνα
Η αυτό-εικόνα αποτελεί διάσταση του εαυτού και περιλαμβάνει την εικόνα που έχει το άτομο για τον εαυτό του, το οποίο είναι σημαντικό για την καλή ψυχολογική υγεία. Η αυτο-εικόνα περιλαμβάνει την επίδραση της εικόνας του σώματός του ατόμου στην εσωτερική προσωπικότητα. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει απόψεις περί καλού ή κακού εαυτού, όμορφου ή άσχημου. Η αυτο-εικόνα επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο σκέφτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται στον κόσμο (Ahmad & Tekke, 2015). Η αυτο-εικόνα ή πως κάποιος αντιλαμβάνεται τον εαυτό του αφορά στην εικόνα του ατόμου, η οποία είναι ένα μείγμα διαφορετικών χαρακτηριστικών, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών χαρακτηριστικών, των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και των κοινωνικών ρόλων. Η αυτό-εικόνα δεν συμπίπτει απαραίτητα με την πραγματικότητα. Μερικοί άνθρωποι για παράδειγμα μπορεί να έχουν μεγάλη εικόνα για τον εαυτό τους, ενώ άλλοι μπορεί να αντιλαμβάνονται ή να υπερβάλλουν με τις ατέλειες που οι άλλοι δε βλέπουν.
Αυτοεκτίμηση
Η αυτοεκτίμηση του ατόμου αποτελεί διάσταση του εαυτού και περιλαμβάνει την εντύπωση που έχει το άτομο για τον εαυτό του. Ο Rogers υποστήριξε ότι τα συναισθήματα της αυτοεκτίμησης αναπτύσσονται στην πρώιμη παιδική ηλικία και διαμορφώνονται από την αλληλεπίδραση του παιδιού με τη μητέρα και τον πατέρα του. Η αυτοεκτίμηση αναφέρεται στους παράγοντες, οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν την αυτοεκτίμηση, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο το άτομο συγκρίνει τον εαυτό του με τους άλλους και τον τρόπο με τον οποίο οι άλλοι ανταποκρίνονται σε αυτό. Όταν οι άνθρωποι ανταποκρίνονται θετικά στη συμπεριφορά στη συμπεριφορά του ατόμου, τότε είναι πιο πιθανό να αναπτύξει θετική αυτοεκτίμηση. Όταν συγκρίνει τον εαυτό του με τους άλλους και τον αντιλαμβάνεται ελλιπής, τότε μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην αυτοεκτίμηση του.
Ιδανικός εαυτός
Ο ιδανικός εαυτός αντιπροσωπεύει τις προσπάθειές του ατόμου να επιτύχει τους στόχους ή τα ιδανικά του. Με άλλα λόγια, είναι οι δυναμικές φιλοδοξίες και οι στόχοι που έχει θέσει ένας άνθρωπος για τον εαυτό του. Επίσης, ο ιδανικός εαυτός επιδέχεται μεταβολές με την πάροδο των χρόνων, καθώς διαφορετικός είναι ο ιδανικός εαυτός μας στην παιδική ηλικία, διαφορετικός στην εφηβεία και ίσως άλλος κατά την ενηλικίωση (Macleod, 2014). Ο ιδανικός εαυτός είναι το πως θέλει κάποιος να είναι Σε πολλές περιπτώσεις, ο τρόπος που βλέπει τον εαυτό του και πως θα ήθελε να τον δει, δεν ταιριάζουν.
Ο ιδανικός εαυτός, επομένως, είναι η αυτοαντίληψη που το άτομο θα ήθελε να κατέχει πάρα πολύ. Περιλαμβάνει τις αντιλήψεις και τα νοήματα που σχετίζονται δυνάμει με τον εαυτό και που το άτομο τους αποδίδει μεγάλη αξία. Ο Rogers, λοιπόν αναγνωρίζει πως οι απόψεις μας για τον εαυτό μας περιέχουν δύο ευδιάκριτα χαρακτηριστικά: τον εαυτό που πιστεύουμε ότι είμαστε τώρα και τον εαυτό που θέλουμε ιδανικά να αποκτήσουμε στο μέλλον (Cervone & Pervin, 2013).
Πηγές:
- Ahmad, N. & Tekke, M. (2015). Rediscovering Rogers’s Self Theory and Personality. Journal of Educational, Health and Community Psychology, https://www.researchgate.net/publication/286456614
- McLeod, S. A. (2014, Febuary 05). Carl rogers. Simply Psychology. https://www.simplypsychology.org/carl-rogers.html
- Cervone, D., Pervin, L.A. (2013). Θεωρίες Προσωπικότητας. Έρευνα και Εφαρμογές. Αθήνα: Εκδόσεις Gutemberg. https://issuu.com/gutenbergbooks/docs/pervin_theories_prosopikotitas
