Ο σύγχρονος άνθρωπος καλείτε να έρθει αντιμέτωπος με πολλές καταστάσεις και ρόλους που πρέπει να διαχειριστεί. Σε ένα κόσμο που συνεχώς αλλάζει, αναζητούμε απεγνωσμένα μια ‘’σανίδα’’ σωτηρίας που θα μας βοηθήσει να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Όπως είναι γνωστό αρκετές είναι οι φορές που όλα όσα συμβαίνουν στην καθημερινότητα μας έχουν μεγάλο και πολλές φορές σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχοσυναισθηματική υγεία μας.
Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες άρχιζαν να διερευνούν τις επιδράσεις που μπορεί να έχει η αυτοσυμπόνια (self-compassion) στην ψυχική υγεία του ατόμου και την ποιότητα ζωής του. Μάλιστα αρκετές μελέτες επιβεβαίωσαν τα οφέλη της αυτοσυμπόνιας στις ζωές των επαγγελματιών υγείας και φροντιστών ατόμων με κάποιας μορφής αναπηρία.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΥΤΟΣΥΜΠΟΝΙΑ?
Με τον όρο αυτοσυμπόνια εννοούμε την στάση που έχει το άτομο απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό. Τα χαρακτηριστικά της αυτοσυμπόνιας είναι :
- Αυτοεκτίμηση και ευγένεια έναντι της αυτοκριτικής
- Αντίληψη μιας κοινής ανθρώπινης μοίρας έναντι της απομόνωσης
- Ευαισθησία και κατανόηση της υπερεμπλοκής ή της αποφυγής έναντι της στοχοποίησης του εαυτού (Sorenson,2015)
Αυτά τα τρία χαρακτηριστικά λειτουργούν μαζί και συνθέτουν ένα διαφορετικό τρόπο σκέψεις απέναντι στον κόσμο και στον ίδιο μας τον εαυτό.
ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΕΥΓΕΝΕΙΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΣ
Κάθε φορά που το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με μια αποτυχία, μια δυσκολία στην ζωή του ή πολλές φορές με μία δική του ανεπάρκεια μέσα στην καθημερινότητα, το άτομο δεν ‘’τιμωρεί’’ τον εαυτό του. Δεν ασκεί αρνητική κριτική για το πώς έδρασε ή για το ποιός είναι αλλά αναγνωρίζει το δικαίωμα του να μην είναι ‘’τέλειος’’, να κάνει λάθη και να μαθαίνει από αυτά(Neff,2007). Συχνά το άτομο παρηγορεί και αντιμετωπίζει με ευγένεια και στωικότητα τον εαυτό του καθησυχάζοντας τον ότι οι δυσκολίες είναι μέσα στην ζωή(Neff,2011).
ΚΟΙΝΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΜΟΙΡΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗΣ
Το άτομο που κάθε φορά μπορεί να αντιμετωπίζει τις θετικές ή και αρνητικές εμπειρίες της ζωής του, τις δέχεται όχι ως κάτι προσωπικό και ατομικό αλλά σαν κάτι που συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους επάνω στη γη. Η αποδοχή της κοινής ανθρώπινης μοίρας αποτελεί το βασικότερο χαρακτηριστικό της αυτοσυμπόνιας και εμπεριέχει την βαθιά πεποίθηση ότι όλοι οι άνθρωποι επάνω στην γη βιώνουν κακές, οδυνηρές στιγμές και κάνουν λάθη(Neff,2009). Υπάρχει η συνειδητοποίηση του ατόμου ότι έχει κάποιο κοινό με τους άλλους ανθρώπους και κάποια μορφή συγγένειας(Kirkpatric,2005).
ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΕΜΠΛΟΚΗΣ Η ΤΗΣ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ
Πρόκειται για το τρίτο και τελευταίο χαρακτηριστικό της αυτοσυμπόνιας το οποίο έχει να κάνει με την κατανόηση και αποδοχή κάποιων αγχωτικών και επώδυνων συναισθημάτων. Τα συναισθήματα και οι σκέψεις του ατόμου δεν αντιμετωπίζονται αρνητικά αλλά με κατανόηση και αποδοχή. Δεν προσπαθεί να τα αλλάξει, δεν λειτουργεί υπερβολικά και με προκατάληψη σε αυτές τις σκέψεις. Όντες ευγενικοί με τους εαυτούς τους αποφεύγουν να καταστείλουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους και τα βιώνουν χωρίς να τα «φιλτράρουν». Αφού είναι σε θέση να γνωρίζουν ότι αυτό που βιώνουν και σκέφτονται είναι κάτι ανθρώπινο που το βιώνει ο οποιοσδήποτε άνθρωπος σε αυτό τον κόσμο, έτσι δεν λειτουργούν με υπερβολές και υπερεμπλοκή (Neff et all,2005).
Η ΑΥΤΟΣΥΜΠΟΝΙΑ ΩΣ ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ?
H έννοια της αυτοσυμπόνια δεν πρόκειται για μια συνειδητή επιλογή όσο για μια στάση ζωής απέναντι στον ίδιο μας ο εαυτό. Ο αυτοσυμπονετικός άνθρωπος μέσω την ευγένειας και της υπομονής του προσπαθεί να βοηθήσει τον εαυτό του να αλλάξει κάποιες συμπεριφορές που δεν τον εκφράζουν πια( Neff,2003). Πολλές φορές όταν στην καθημερινότητα του συναντάει συμπεριφορές ανθρώπων που μπορεί να τον φέρνουν αντιμέτωπο με κάποια αδυναμία, ατέλεια του ή και να τον πληγώνουν, απευθύνεται με στοργικό και ενθαρρυντικό τρόπο στον εαυτό του με σκοπό την αυτοβελτίωση και εξέλιξη του(Neff,2009).
ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΣΥΜΠΟΝΙΑΣ
Έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες σχετικές με την αυτοσυμπόνια και τα οφέλη που μπορεί να έχει στον άνθρωπο. Ωστόσο θεωρείται κάτι αρκετά καινούργιο στον επιστημονικό κλάδο. Ορισμένοι έχουν αναφερθεί στο γεγονός ότι με την αυτοσυμπόνια το άτομο βοηθιέται ώστε να κατανοήσει τις αυτοκριτικές του τάσεις, να αντιληφθούν καλύτερα το προβλήματα επικοινωνίας που μπορεί να έχουν με τους γύρω τους και να αποδεχτούν συναισθήματα τους με σαφήνεια και γαλήνη( Neff,2003).
Κάποιοι άλλοι έχουν παρατηρήσει ότι οι άνθρωποι με ισχυρή αυτοκριτική, απομόνωση και ισχυρή αυτοδυναμία είναι περισσότερο πιθανό να είναι μόνοι τους σε αντίθεση με εκείνους που έχουν αυτοσυμπόνια.(Αυτοεκτίμηση, αντίληψη μιας κοινής ανθρώπινης μοίρας, ευαισθησία και κατανόηση της υπερεμπλοκής ή της αποφυγής( Akin,2010)
Έχει βρεθεί μετά από μελέτες ότι η αυτοσυμπόνια βοηθάει στην προστασία της αυτοεκτίμησης ενός ατόμου και στην αποφυγή άγχους. Επίσης έχουν καταγραφεί στα άτομα με αυτοσυμπόνια σημαντικές βελτιώσεις σε πολλούς δείκτες της ψυχικής τους υγείας(Neff,2007).
Άλλη μελέτη παρατήρησε ότι τα άτομα με υψηλά επίπεδα αυτοσυμπόνιας εμφάνιζαν κατά την διάρκεια των εξετάσεων λιγότερο άγχος μετά την αποπεράτωση του έργου ίσως επειδή αναγνώριζαν και αποδεχόντουσαν τις αδυναμίες και τις ατέλειες τους. Γνώριζαν και αντιμετώπιζαν την συγκεκριμένη εξέταση ως κάτι το ανθρώπινο και μη απειλητικό για εκείνους. Τέλος παρατηρείται ότι τα άτομα με αυτοσυμπόνια δεν χρησιμοποιούν μοναδικές αντωνυμίες πρώτου προσώπου « εγώ» αντίθετα χρησιμοποιούν κυρίως λέξεις όπως το «εμείς» για αναφορές στους φίλους, την οικογένεια και τους άλλους ανθρώπους(Neff,2009).
Η αυτοσυμπόνια είναι το μέσο για να σταματήσουμε τον εσωτερικό πόλεμο που βομβαρδίζει την ψυχική μας γη καθημερινά. Ας ενημερωθούμε για αυτήν και ας την κάνουμε δώρο στον εαυτό μας. Ένα δώρο στον εαυτό μας για τον εαυτό μας…
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Akin aakin@sakarya.edu.tr A. Self-compassion and Loneliness. Int Online J Educ Sci. 2010;2(3):702-718. http://libproxy.albany.edu/login?url=http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=eue&AN=57085901&site=eds-live&scope=site.
Kirkpatrick, K. L. (2005). Enhancing self-compassion using a Gestalt two-chair intervention,Unpublished doctoral dissertation, University of Texas at Austin.
Neff, K. D. (2009). Self-compassion. In M. R. Leary & R. H. Hoyle (Eds.). Handbook of individual differences in social behavior (pp. 561-573). Guilford Press.
Neff, K. D., Hsieh, Y., & Dejitterat, K. (2005). Self-compassion, achievement goals, and coping with academic failure. Self and Identity, 4,
Neff KD, Kirkpatrick KL, Rude SS. Self-compassion and adaptive psychological functioning. J Res Pers. 2007;41(1):139-154. doi:10.1016/j.jrp.2006.03.004
Neff. Self compassion conceptualisation. Rev Mal Respir. 2003;21(2 PART 1):343-344. doi:10.1080/15298860390129863
