Όταν υπάρχει ένα παιδί στην οικογένεια, είναι δεδομένο πως θα απολαμβάνει όλη την προσοχή των γονιών του. Τί γίνεται όμως όταν έρχεται να προστεθεί στην οικογένεια και ένα δεύτερο παιδί; Πόσο χρόνο χρειάζεται οι γονείς να αφιερώνουν στο μικρότερο και απόλυτα εξαρτημένο από αυτούς μωρό και πόσος χρόνος θα τους απομένει για να διαθέσουν στο μεγαλύτερο παιδί; Πώς εισπράττει το μεγαλύτερο παιδί το μοίρασμα του χρόνου από τους γονείς και πώς νιώθει απέναντί τους; Τί συναισθήματα έχει για το μικρότερο αδερφάκι του και πώς τα εκδηλώνει, αν τα εκδηλώνει; Όλα αυτά είναι ερωτήματα απόλυτα φυσιολογικά αναφέρει η αναπτυξιολόγος Κωνσταντίνα Γκόλτσιου και χρειάζονται απάντηση, προκειμένου να έχει το μεγαλύτερο παιδί μία ισορροπημένη ψυχική υγεία και να συνυπάρχουν όλα τα μέλη της οικογένειας αρμονικά.
Είναι επόμενο με τη γέννηση του δεύτερου παιδιού να μετατοπίζεται το ενδιαφέρον των γονιών σε αυτό, αλλά σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να παραγκωνίζουν το μεγαλύτερο παιδί. Απεναντίας, μπορεί το μεγαλύτερο παιδί να συμμετέχει στη φροντίδα του μωρού, εισπράττοντας έτσι πως οι γονείς του δεν το βάζουν στο περιθώριο. Ταυτόχρονα, αρχίζει να καλλιεργείται το «δέσιμο» ανάμεσα στα αδέρφια, συναίσθημα που θα τα συντροφεύει καθώς θα μεγαλώνουν. Αν εμείς οι ίδιοι φοβόμαστε πως το μεγάλο παιδί μπορεί άθελά του να προξενήσει κακό στο μικρότερο και το εμποδίσουμε να το πλησιάζει, τότε θα έχουμε τα αντίθετα αποτελέσματα. Η μία εκδοχή θα είναι, συνειδητά το μεγάλο παιδί να βλάψει το μικρό για να μας τραβήξει την προσοχή και η άλλη εκδοχή θα είναι το μεγάλο παιδί να κλείνεται στον εαυτό του και να απομονώνεται σταδιακά από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
Ο ψυχολόγος–ψυχοθεραπευτής Μιχάλης Πατεράκης, αναφέρει πως υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες το μεγάλο παιδί μπορεί τα αρνητικά συναισθήματά του να τα στρέψει κατά του εαυτού του και να εκδηλώσει νυχτερινή ενούρηση, απώλεια όρεξης, ακόμη και μελαγχολία. Το μεγαλύτερο παιδί, ίσως να εκδηλώνει υπερβολική προστασία για το μικρότερο, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να κρύψει το μίσος που αισθάνεται για αυτό. Διότι δεν είναι εύκολο να αποδεχτείς πως ενώ οι γονείς σου ασχολούνταν μόνο με εσένα, τώρα ο χρόνος τους, το ενδιαφέρον τους και η φροντίδα τους θα πρέπει να μοιραστεί. Ολέθριο λάθος από μέρους των γονιών, θα είναι το να αναγκάζουν το μεγάλο παιδί να «αγαπήσει» το μικρό. Η αγάπη αναπτύσσεται σταδιακά με την επαφή και την τριβή, με το μοίρασμα και όχι με το να δίνεις απλά εντολή «πρέπει να αγαπάμε το μωρό».
Η ζήλια είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό και υγιές συναίσθημα και το παιδί αισθάνεται πως το μικρότερο αδερφάκι του, του στερεί τους γονείς του. Είναι πραγματικό δύσκολο να αποδεχτεί ότι δεν είναι πλέον «το κέντρο του κόσμου», και σε αυτήν την κατάσταση οι γονείς θα πρέπει να παίξουν καθοριστικό ρόλο. Η σχολική ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Μαρία Παπαμαλίκου, μας εξηγεί πως είναι απαραίτητο οι γονείς να περνούν καθημερινά λίγο χρόνο με το μεγάλο παιδί, κάνοντας μαζί μία δραστηριότητα, είτε ακόμα και απλά συζητώντας για κάτι που το ενδιαφέρει ή το απασχολεί.
Καλό θα είναι οι γονείς να αρχίσουν να προετοιμάζουν το μεγάλο παιδί για τον ερχομό του μικρότερου, από την εγκυμοσύνη ακόμα. Να γίνει βιωματικός ο ερχομός του μωρού, για το μεγάλο παιδί, ώστε να έχει το χρόνο να το φανταστεί, να εκφράσει απορίες και να επιλυθούν. Να υπάρχει μία ομαλή εξέλιξη στην ένταξη του νέου μέλους στην οικογένεια, από την αρχή της δημιουργίας του. Η παιδίατρος Παναγιώτα Χαϊκάλη, τονίζει πως οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν ότι και το μεγαλύτερο παιδί υπήρξε μωρό κάποτε και ήρθε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο να προστεθεί στη ζωή της μαμάς και του μπαμπά. Η σύμβουλος ψυχικής υγείας Έλενα Κοντογιάννη μας θυμίζει ότι είναι σημαντικό να αποδεχόμαστε το συναίσθημα της ζήλιας, προσπαθώντας να βοηθήσουμε το μεγαλύτερο παιδί και να μην επεμβαίνουμε με το παραμικρό στις συγκρούσεις των αδελφών μεταξύ τους.
Βιβλιογραφία
- Γκόλτσιου, Κ. (2024). Δυσκολίες συμπεριφοράς ψυχολογικά προβλήματα: Αδελφική αντιζηλία. https://www.gkoltsiou.gr/el/article_groups/7/articles/197
- Κοντογιάννη, Ε. (2024). Παιδική αδελφική ζήλια: Καλλιεργώντας υγιείς σχέσεις μεταξύ των παιδιών. Παιδικη αδελφική ζήλια: Καλλιεργώντας υγιείς σχέσεις μεταξύ των παιδιών – roē (roecenter.com)
- Όμιλος Ιατρικού Αθηνών (χ.χ.). Ζήλια ανάμεσα στα αδέλφια. Ανακτήθηκε 18 Ιουνίου 2024 από https://www.iatriko.gr/el/content/zilia-anamesa-sta-adelfia?cl=609
- Παπαμαλίκου, Μ. (2018, Οκτώβριος 16). Αδελφική ζήλια και γονική διαχείριση. LimnosReport. https://www.limnosreport.gr/limnos/136254/maria-mamalikoy-adelfiki-zilia-kaigoniki-diacheirisi/
- Πατεράκης, Μ. (2023). Ζήλεια Ανάμεσα Σε Αδέρφια Μίσος Φθόνος. Ζήλεια Ανάμεσα Σε Αδέρφια Μισος Φθονος (mixalispaterakis.gr)
Αρχισυνταξία: Δράνη Φωτεινή – Δέσποινα, Ψυχολόγος BSc, MScc
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη
