Εισαγωγή
O Bohannon περιγράφει το διαζύγιο τόσο ως μια τραυματική προσωπική εμπειρία, όσο και ως κοινωνικό φαινόμενο. Ο συνήθης τρόπος αντιμετώπισης μιας τραυματικής εμπειρίας είναι, αρχικά, η άρνησή του και στη συνέχεια ακολουθεί η σταδιακή συνειδητοποίησή του, ώστε να μπορέσει το άτομο να το χειριστεί πιο εύκολα. Επιπλέον, είναι γεγονός ότι η κοινωνία δεν παρέχει υποστηρικτικά συστήματα ή άλλα εφόδια στα άτομα όσον αφορά διευκόλυνση της προσαρμογής στο διαζύγιο, κάτι που μεγιστοποιεί τα αισθήματα πόνου και σύγχυσης που προκαλούνται από τη διάλυση ενός γάμου (Kirk, 1998). Τα στάδια που περιγράφει ο Bohannon είναι έξι, τα οποία δεν εμφανίζονται, όμως, πάντοτε με την ίδια σειρά και την ίδια ένταση (Χατζηχρήστου, 1999 & Κατή, 2001).
- 1. Το συναισθηματικό διαζύγιο
Το στάδιο αυτό αρχίζει πριν το χωρισμό, όταν οι σύζυγοι συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο ότι ο γάμος τους δεν πηγαίνει καλά και οι ίδιοι είναι δυσαρεστημένοι από τη σχέση. Τα αρνητικά στοιχεία της σχέσης τους μεγιστοποιούνται με αποτέλεσμα να γίνονται έντονα επικριτικοί μεταξύ τους. Αν οι σύζυγοι στο στάδιο αυτό καταφέρουν να παρακάμψουν τα αρνητικά συναισθήματά τους, να παραδεχθούν τα σφάλματά τους και να προσπαθήσουν από κοινού να αλλάξουν καταστάσεις και συμπεριφορές, τότε είναι πιθανό να αποφευχθεί η οριστική ρήξη. Το ίδιο αποτελεσματική σε αυτή τη φάση είναι δυνατόν να αποδειχθεί και η αναζήτηση βοήθειας από ειδικό.
- 2. Το νομικό διαζύγιο
Κατά τη φάση αυτή, ο ένας από τους δύο συζύγους αναζητά τη βοήθεια δικηγόρου, ώστε να γίνει η αγωγή διαζυγίου.
- 3. Το οικονομικό διαζύγιο
Στο στάδιο αυτό γίνεται η διευθέτηση της κοινής περιουσίας των συζύγων και οι ρυθμίσεις που αφορούν τη διατροφή των ανήλικων παιδιών.
- 4. Το διαζύγιο από τον κοινό γονεϊκό ρόλο και το πρόβλημα της επιμέλειας των παιδιών
Σε αυτή τη φάση, που συνδέεται άμεσα με το οικονομικό και το νομικό διαζύγιο, διευθετούνται όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με την επιμέλεια των παιδιών και τα δικαιώματα επικοινωνίας του γονέα που δεν έχει την επιμέλεια. Ο όρος «κοινός γονεϊκός ρόλος» υποδηλώνει ότι, παρόλο που οι δύο σύζυγοι αποποιούνται το συζυγικό ρόλο, δε συμβαίνει το ίδιο και με το γονεϊκό ρόλο. Ο Bohannon θεωρεί ότι η διευθέτηση της επιμέλειας, στην καλύτερη των περιπτώσεων, βιώνεται από τα παιδιά ως αναστάτωση της ζωής τους και στη χειρότερη, ως μια πραγματικά εξουθενωτική διαδικασία.
- 5. Το διαζύγιο από την κοινότητα και το πρόβλημα της μοναξιάς
Το στάδιο αυτό συνδέεται με τις αλλαγές που επέρχονται στον κοινωνικό κύκλο των φίλων και των γνωστών, αφού οι κοινοί φίλοι του ζευγαριού συχνά παίρνουν το μέρος της μιας ή της άλλης πλευράς. Επιπλέον, καθώς ο φιλικός κύκλος απαρτιζόταν επίσης από ζευγάρια, πολλοί χωρισμένοι αισθάνονται παρείσακτοι σε ένα τέτοιο περιβάλλον και απομονώνονται για ένα διάστημα.
- 6. Το ψυχικό διαζύγιο
Πρόκειται για τον αποχωρισμό του εαυτού από την προσωπικότητα και την επιρροή του/της πρώην συζύγου. Ίσως είναι η πιο δύσκολη πλευρά της διαδικασίας του διαζυγίου, καθώς προϋποθέτει να μάθει κανείς να ζει χωρίς κάποιον στον οποίο να μπορεί να στηρίζεται. Από την άλλη πλευρά, όμως, θεωρείται επίσης ως μια «αυτόνομη ενήλικη ζωή», γεγονός το οποίο συνιστά τη θετική διάσταση αυτής της δύσκολης εμπειρίας.Βιβλιογραφικές Αναφορές
Κατή, A. (2001). Αντιλήψεις των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για τις Επιδράσεις του Διαζυγίου στα Παιδιά. Διπλωματική Εργασία. (Π.Μ.Σ. Σχολικής Ψυχολογίας).
Kirk, M. (1998). Διαζύγιο. Αθήνα: Εκδόσεις Άγκυρα.
Χατζηχρήστου, Χ. (1999). Ο Χωρισμός των γονέων, το Διαζύγιο και τα Παιδιά. Η προσαρμογή των παιδιών στη διπυρηνική οικογένεια και στο σχολείο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
