“Καλησπέρα σας, είμαι ο James , ειμαι 31 ετών , εχω μια σχεση 1.5 χρονου οπου εχουμε βιωσει πολλα καλα και παρα πολλα κακά πραγματα. Μπηκα στη σχεση αυτη ακριβώς μετα απο μια μεγάλη σχεση πολλων χρονων που είχα χωρις δευτερη σκεψη. Η νέα μου σχεση μου εδωσε παρα πολλες εμπειρίες, ζωντανια και πραγματα που ποτε δεν μπορουσα να καλυψω απο την προηγουμενη. Παρατησα φιλους οικογενεια , τα παντα για να ζω το “ονειρο” μαζι της. Τον τελευταιο ομως καιρο βιώνω πολυ ασχημα πραγματα, στα ορια της παρανοιας, τσακωμους, καθολου σεβασμος προς το προσωπο μου, συνεχόμενα πανω-κατω απο την πλευρα της κοπελας μου που με εχουν σκοτωσει. Εχουμε χωρισει και ξανασμιξει μαζι πανω απο 10 φορες. Δεν ξερω τι αλλο να κανω πια, ποναω και βασανιζομαι σχεδον καθημερινα, δεν μπορω να συζητησω μαζι της τα προβληματα μου η αυτα που θελω εγω για τη σχεση αυτη γιατι αμεσως θυμωνει και αποφευγει την κουβεντα και την κλεινει. Κανω εδω και ενα χρόνο ψυχοθεραπεια αλλα οχι με συνέπεια. Πηγαινω οποτε μπορω και αυτο μπορει να ειναι και μια φορα το μηνα μαξιμουμ γιατι δεν μπορω να το στηριξω με τιποτα οικονομικα. Νιωθω να βουλιαζω , εχω χασει τον εαυτο μου….. “
Από τον/την: James
Αγαπητέ James, σε ευχαριστούμε για το μοίρασμα σου. Ήσουν περιγραφικός και αντιλαμβάνομαι το αδιέξοδο που βιώνεις. Θα προσπαθήσω να φωτίσω κάποιες πλευρές με βάση τα λεγόμενα σου.
Αρχικά είναι απαραίτητο, όταν κλείνει ένα κεφάλαιο στη ζωή μας όπως μια σχέση χρόνων , να αναλογιστούμε:
-τι πήγε καλά;
-Τι δεν πήγε καλά;
-Τι δεν λειτούργησε;
-Πως θα ήθελα να είναι η σχέση για εμένα;
-Πως φαντάζομαι την ιδανική σύντροφο;
-Τι σημαίνει για εμένα αγάπη; Και με ποιες συμπεριφορές την συνδέω;
-Πως δηλαδή εκφράζεται; Και όλα αυτά προκειμένου να έρθω σε επαφή με τα θέλω και τις ανάγκες μου, προκειμένου να συνδεθώ αρχικά με εμένα-τον εαυτό- και στην πορεία με έναν άλλον άνθρωπο.
Όσο αφορά την νέα σχέση που βρίσκεσαι, φυσικά και «δεν χρειάζεται» να παρατήσεις τις κοινωνικές σου σχέσεις προκειμένου να έχεις σχέση και να την απολαμβάνεις. Άλλο κομμάτι οι κοινωνικές μου επαφές και άλλο κομμάτι η ερωτική μου σχέση. Ίσα ίσα με το να παραιτείσαι από τα κομμάτια της ζωής σου εγκαταλείπεις τον εαυτό και ορίζεις ως μοναδική πηγή χαράς έναν άλλον άνθρωπο. Θα ήθελα να αναρωτηθείς λοιπόν, πόσο λειτουργικό τελικά είναι κάτι τέτοιο; Τι κερδίζεις και τι χάνεις σταδιακά;
Μοιάζει σαν να υπάρχει ένα μοτίβο σε αυτή τη σχέση το οποίο επαναλαμβάνεται. Αναρωτιέμαι αν είναι πράγματι έτσι και τι αίσθηση έχει για σένα αυτό. Ο τσακωμός είναι ένα σύμπτωμα και είναι σημαντικό σας να βρείτε ποια είναι η αιτία που σας οδήγησε σε αυτό. Αν δεν βρείτε την αιτία, τότε η ένταση θα επανέλθει.
Θα ήθελα να σκεφτείς:
–Πως και οι δύο συμφωνήσατε να ξαναπροσπαθήσετε, χωρίς όμως να ψάξετε το θέμα πιο βαθιά και να βρείτε μια λύση στο πρόβλημα;
-Τι θα ήταν διαφορετικό αυτή την φορά;
– Έχει αλλάξει πραγματικά η κατάσταση –το άτομο από την προηγούμενη φορά;
-Ποιες είναι οι ενδείξεις πως τα πράγματα είναι διαφορετικά;
-Ταιριάζετε πραγματικά ή απλώς έχετε εμμονή να κάνετε τη σχέση να λειτουργήσει;
-Αν τελικά τίποτα δεν έχει αλλάξει πόσο πρόθυμος είσαι να επαναλαμβάνεις την εμπειρία της προηγούμενης φοράς;
Σε πολλές περιπτώσεις, οι ερωτικές σχέσεις εξελίσσονται με αυτόν τον τρόπο, πράγμα που μελετήθηκε ιδιαίτερα στην ψυχολογία και μια από τις θεωρίες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη μελέτη των σχέσεων είναι αυτή του John Bowlby που συνεχίστηκε έπειτα από τη Mary Ainsworth. Με λίγα λόγια ο τρόπος που σχετιζόμαστε είναι πολλές φορές αυτόματος και έχει τις ρίζες του στο παρελθόν. Ωστόσο αυτό μπορεί να αλλάξει αν μάθουμε να εστιάζουμε στο τώρα.
Σύμφωνα με την θεωρία αυτή υπάρχουν τέσσερα είδη σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ ενός παιδιού και του προσώπου που το φροντίζει, που φαίνεται να παίζουν καθοριστικό ρόλο στον τρόπο που αργότερα θα σχετιστεί το παιδί ως ενήλικας με τον ή την ερωτική του σύντροφο. Μια ασφαλής ή ανασφαλής προσκόλληση δημιουργεί κάποια ‘εσωτερικά μοντέλα εργασίας’ τα οποία επηρεάζουν το πώς βλέπει το άτομο τον εαυτό του ως βρέφος αλλά και αργότερα ως ενήλικας.
-Έτσι τα παιδιά με ασφαλή προσκόλληση φαίνεται να αναπτύσσουν έναν ισχυρό και συναισθηματικά σημαντικό δεσμό με το πρόσωπο που τα φροντίζει και ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους. Νιώθουν χαρά και ικανοποίηση, συναισθήματα που αναπτύσσονται όχι μόνο στο βρέφος αλλά και στη μητέρα. Η μητέρα γίνεται αντιληπτή ως ένα άτομο αξιόπιστο, υποστηρικτικό και ευαίσθητο, έτοιμο να ανταποκριθεί κατάλληλα στις ανάγκες του. Το βρέφος αισθάνεται ασφάλεια και σιγουριά να εξερευνήσει το περιβάλλον. Ο εαυτός του γίνεται αντιληπτός ως άξιος αγάπης και υποστήριξης και το ίδιο αποκτά εμπιστοσύνη στις ικανότητες του. Οι άλλοι θεωρούνται εξίσου ως άξιοι εμπιστοσύνης και ανταποδοτικοί. Ένα παιδί με ασφαλή προσκόλληση είναι πιθανό να αναπτύξει ευκολότερα την ανθεκτικότητα, την ανεξαρτησία, τον έλεγχο των συναισθημάτων του, την ενσυναίσθηση, τις κοινωνικές του δεξιότητες, τα θετικά του συναισθήματα και αυτοεκτίμηση.
-Από την άλλη μεριά, τα βρέφη που έρχονται σε επαφή με μια μητέρα που δεν ανταποκρίνεται κατάλληλα στις ανάγκες τους αναπτύσσουν έναν ανασφαλή δεσμό προσκόλλησης, ο οποίος διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: απορριπτικό/αποφευκτικό δεσμό και τον αγχώδη/αμφιθυμικό δεσμό. Στην πρώτη περίπτωση η μητέρα είναι συχνά απορριπτική, δεν ανταποκρίνεται άμεσα και συνήθως είναι επικριτική και αντιδρά με θυμό ή τιμωρία όταν το παιδί εκφράζει έντονα συναισθήματα. Το παιδί βιώνει συχνά την απόρριψη και αναπτύσσει άγχος και φόβο για πιθανή απόρριψη στο μέλλον. Έτσι προσπαθεί να μην δείχνει αρνητικά συναισθήματα και τροποποιεί την συμπεριφορά του με σκοπό να είναι αγαπητό από τους άλλους. Αποφεύγει ωστόσο την δημιουργία πολύ στενών επαφών και γίνεται υπερβολικά αυτό-εξαρτώμενο και ανεξάρτητο. Μπροστά στη μητέρα μπορεί να μην εκδηλώνει τα όποια δυσάρεστα συναισθήματα του με σκοπό να κερδίσει την προσοχή της ώστε να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του.
-Στην δεύτερη περίπτωση, τα παιδιά με αγχώδη/αμφιθυμικό τύπο προσκόλλησης συχνά έχουν μια μητέρα που δεν είναι σταθερά διαθέσιμη και δεν είναι ευαίσθητη απέναντι στις ανάγκες τους. Τείνει να αγνοεί τα σήματα του βρέφους για προσοχή και γενικά είναι απρόβλεπτη στην ανταπόκρισή της. Σε ακραίες περιπτώσεις, οι φόβοι και οι ανησυχίες του παιδιού αγνοούνται πλήρως και το παιδί νιώθει συναισθηματικά εγκαταλελειμμένο. Το βρέφος νιώθει ότι συνήθως δε μπορεί να προβλέψει τον τρόπο που θα ανταποκριθεί η μητέρα στις ανάγκες του. Το παιδί με αυτού του είδους προσκόλληση εμφανίζει αδυναμία ελέγχου της παρορμητικότητας του, αρνητικά συναισθήματα, αντικοινωνική και επιθετική συμπεριφορά ενώ οι κοινωνικές του δεξιότητες και η αυτονομία του είναι χαμηλές. Αντί να προσαρμόζει την συμπεριφορά του έτσι ώστε να ευχαριστεί την μητέρα συχνά εμφανίζεται επιθετικό και πιέζει ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες του.
Τέλος υπάρχουν και τα βρέφη που αναπτύσσουν αποδιοργανωμένο τύπο προσκόλλησης. Σε αυτή την περίπτωση τα παιδιά έχουν φροντιστές τελείως απρόβλεπτους που παρέχουν κακής ποιότητας φροντίδα. Συνήθως πρόκειται για περιβάλλοντα όπου οι γονείς είναι είτε χρήστες ουσιών, είτε με ψυχιατρικές διαταραχές είτε βίαιοι και κακοποιητικοί. Σε αυτή την περίπτωση ο γονέας γίνεται ταυτόχρονα πηγή παρηγοριάς και φόβου και το παιδί δε μπορεί καθόλου να προβλέψει την συμπεριφορά του. Έτσι βρίσκεται συνεχώς σε κατάσταση επαγρύπνησης και άγχους μη γνωρίζοντας πότε θα βιώσει τον επόμενο κίνδυνο. Ο φόβος είναι πολύ δυνατός και συχνά τα παιδιά αυτά αναζητούν παρηγοριά και ασφάλεια σε αγνώστους, ενώ δεν επιδιώκουν να απομακρυνθούν και να εξερευνήσουν το περιβάλλον. Ο εαυτός τους γίνεται αντιληπτός ως μη αξιόλογος και αναξιαγάπητος αλλά και ικανός να προκαλέσει θυμό και βία στους άλλους. Οι άλλοι θεωρούνται τρομακτικοί, επικίνδυνοι και απρόβλεπτοι. Τα παιδιά με ανασφαλή προσκόλληση και των δύο τύπων θεωρούν τους εαυτούς τους ως μη αξιόλογους και ανάξιους αγάπης, δεν έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητες τους ενώ οι άλλοι προσλαμβάνονται ως απορριπτικοί, μη προβλέψιμοι και ίσως τιμωρητικοί.
Φαντάσου λοιπόν, τη σχέση σαν ένα τοίχο που χτίζεις μαζί με την σύντροφό σου. Βάζεις εσύ ένα τούβλο και έπειτα θα ξεκουραστείς, θα κάτσεις να χαλαρώσεις, στη συνέχεια βάζει και ο άλλος ένα τούβλο-έτσι χτίζετε μαζί. Τι γίνεται όμως όταν χτίζουμε μόνο εμείς; Νιώθουμε μόνοι, κουρασμένοι και προφανώς πεινασμένοι.
Θα σου πρότεινα :
-Να φροντίσεις ακόμη περισσότερο τον εαυτό σου αυτήν την περίοδο, με όποιον τρόπο νιώθεις ότι σε ικανοποιεί, να εστιάσεις σε εσένα. Η Ψυχοθεραπεία είναι μια μορφή φροντίδας όμως απαιτεί δέσμευση κάτι που μπορείς να συζητήσεις με τον/την θεραπευτή/τρια σου.
-Απαραίτητο κομμάτι η οριοθέτηση, ποια είναι τα όρια μου; Για να τα ανακαλύψω χρειάζεται να απαντήσω στην ερώτηση «τι έχω ανάγκη?» μήπως τα όριά μου είναι διάτρητα; «Τα διάτρητα όρια είναι αδύναμα ή ανεπαρκώς εκφρασμένα και δεν είναι σκόπιμα επιβλαβή. Έχουν ως συνέπεια να αισθάνεστε εξαντλημένοι, να νιώθετε ότι έχετε αναλάβει πολλές υποχρεώσεις και οδηγούν σε κατάθλιψη, σε άγχος και σε σχέσεις με προβληματική δυναμική».
-Η πραγματική αγάπη δε σχετίζεται με την ανάγκη για έλεγχο του συντρόφου και δεν είναι κτητική. Η αγάπη είναι σεβασμός και μοίρασμα. Μοίρασμα εμπειριών, όμορφων και δύσκολων στιγμών. Όταν αγαπάς κάποιον πραγματικά εκτιμάς όλα του τα χαρακτηριστικά, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα γιατί αποτελούν κομμάτια του εαυτού του. Για να μπορέσεις να νιώσεις πραγματική αγάπη για κάποιον άλλο άνθρωπο σημαίνει ότι πρώτα πρέπει να έχεις μάθει να αγαπάς τον ίδιο σου τον εαυτό, δηλαδή τα δικά σου μοναδικά χαρακτηριστικά και τις δικές σου ξεχωριστές ιδιότητες. Αν δεν έχεις κάνει αυτό, τότε δε θα μπορέσεις να εκτιμήσεις και να αποδεχτείς τα χαρακτηριστικά ενός άλλου ανθρώπου.
Να θυμάσαι: Αν έχω ανάγκη να με αγαπάς και να με νοιάζεσαι για να αισθάνομαι καλά με έμενα μιλάμε για συν-εξάρτηση, επομένως κάποια κομμάτια μου αναζητούν επιβεβαίωση και αγάπη που δεν έχω πάρει και δεν έχω μάθει να δίνω στον εαυτό! Το υγιές είναι να έχω ανάγκη να με αγαπάς και να με νοιάζεσαι για να είμαι κοντά σου!
Κλείνοντας: «Αν δεθείτε ο ένας με τον άλλο σύντροφο, ακόμη κι αν το κάνετε από «αγάπη», όχι μόνο θα σέρνεστε στη ζωή σας, αλλά επιπλέον, αργά ή γρήγορα, θα αρχίσετε να πληγώνετε ο ένας τον άλλον. Αν θέλετε η αγάπη σας να κρατήσει για πάντα, να πετάτε μαζί, αλλά ποτέ δεμένοι»! Χόρχε Μπουκάι
*Η στήλη Ψtalk έχει περισσότερο συμβουλευτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστά την Ψυχοθεραπεία ή οποιονδήποτε άλλο τρόπο παρέμβασης.
Στείλε και εσύ τον δικό σου προβληματισμό ανώνυμα πατώντας στο κουμπί της αρχικής και λάβε απάντηση από ειδικό ψυχικής υγείας.
