Εδώ και αρκετά χρόνια νιώθω ότι είμαι μόνη μου. Είχα σταματήσει για ένα διάστημα να το νιώθω επειδή είχα μια σοβαρή σχέση που τελικά με άφησε, αλλά θέλει να κάνουμε μόνο σεξ, ό,τι δηλαδή, ήθελαν όλοι οι άντρες που έχω γνωρίσει από εμένα και εγώ δέχομαι γιατί πιστεύω ότι αν το κάνω αυτό μπορεί να θέλουν να είναι μαζί μου. Είμαι 21 ετών και δεν έχω φίλους, ούτε οικογένεια, δηλαδή έχω την μητέρα μου και δύο αδερφές, αλλά είναι ο καθένας στον κόσμο του και αν τους πω το πρόβλημα μου δεν θα με ακούσουν. Δεν έχω όρεξη να δουλέψω. Το μόνο που κάνω όλη μέρα είναι να κοιτάω τον τοίχο και το κινητό μου και να κλαίω γιατί νιώθω ότι είμαι ένα σκουπίδι και δεν αξίζω να είμαι σε αυτό τον κόσμο. Θέλω να πεθάνω για να μην πονάω άλλο, αλλά φοβάμαι πως αν τα πω στην μητέρα μου αυτά, θα με περάσει για τρελή και θα μου πει ώρες δουλειά να ηρεμήσεις όπως και η αδερφή μου αλλά δεν καταλαβαίνουν ότι δεν μπορώ, δεν ξέρω γιατί δεν με θέλει κανείς και γιατί δεν έχω κάποιον άνθρωπο να μιλήσω να θέλει να είναι μαζί μου για αυτό που είμαι και να μην θέλει να με χρησιμοποιήσει, βλέπω άλλους που περνάνε καλά και τους ζηλεύω πολύ και λέω εγώ γιατί να μην έχω κάποιον; Όλοι με χρησιμοποιούν και μετά με αφήνουν και νιώθω ότι δεν αξίζω να μου φερθεί κάποιος καλά. Συγγνώμη αν σας κούρασα.
Από την: Σταματία
Αγαπημένη μου Σταματία,
Καταρχάς σε ευχαριστούμε πολύ που ανοίχτηκες και μοιράστηκες μαζί μας το ζήτημα που σε απασχολεί. Συχνά, θέματα ψυχικής υγείας θεωρούνται ταμπού και αποφεύγονται. Ωστόσο, εσύ έχεις κάνει ήδη το πρώτο γενναίο βήμα να μιλήσεις ανοιχτά για αυτά που σε προβληματίζουν. Κι αυτό είναι το πιο σημαντικό απ’ όλα.
Φαίνεται να νιώθεις μόνη. Αντιλαμβάνομαι πως αν και υπάρχουν άνθρωποι γύρω σου (οικογένεια, ερωτικοί σύντροφοι), η παρουσία τους φαίνεται να είναι περισσότερο δυσάρεστη παρά υποστηρικτική. Πράγματι, συχνά περιτριγυριζόμαστε από άτομα που φαίνεται να μην μας καταλαβαίνουν ή να μην διαθέτουν τον χρόνο και την διάθεση να ασχοληθούν μαζί μας. Αυτό, στην σημερινή κοινωνία, πιθανώς να συνδέεται με την πολυάσχολη ζωή του ανθρώπου, την πολύωρη εργασία, αλλά και την έμφαση στον εαυτό. Ωστόσο, δε σημαίνει πως δεν υπάρχουν άνθρωποι που νοιάζονται για άλλους ανθρώπους και μπορούν να νοιαστούν και για εσένα.
Διαπιστώνω, ακόμη, πως δεν υπάρχουν συντροφικές σχέσεις στην ζωή σου. Αντίθετα, το μόνο είδος που αναφέρεις πως υπάρχει είναι ερωτικές σχέσεις, οι οποίες αποσκοπούν στη σεξουαλική επαφή. Όντως, στην σημερινή κοινωνία και με την συχνή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ερωτικών γνωριμιών (πχ. Tinder) είναι σύνηθες φαινόμενο κάποιος να αποζητά μόνο την ερωτική ευχαρίστηση. Όμως, αυτό δεν αποκλείει τους ανθρώπους που επιδιώκουν την σύναψη μιας ολοκληρωμένης σχέσης. Σε αυτό το σημείο, οφείλω να σου πω πως παρατηρώ ένα παράδοξο: από τη μία φαίνεται να μην αποδέχεσαι αυτή τη συμπεριφορά «της χρήσης», γιατί σε κάνει να νιώθεις μόνη, απογοητευμένη και σε πληγώνει, αλλά από την άλλη φαίνεται να την αποδέχεσαι απόλυτα και να πιστεύεις ότι σου αξίζει ή ότι μια τέτοια μεταχείριση είναι προτιμότερη από την υποτιθέμενη παντελή έλλειψη ερωτικών σχέσεων και επαφών.
Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, θα ήθελα να κάνω λόγο για τον φαύλο κύκλο της «αυτοεκπληρούμενης προφητείας», ο οποίος πρεσβεύει το εξής: οι ισχυρές μας πεποιθήσεις (πχ. δεν αξίζω) μας κάνουν να συμπεριφερόμαστε στους ανθρώπους με τρόπο απόλυτα σύμφωνο με τις πεποιθήσεις μας. Συνεπώς, αυτή η πεποίθηση μας γίνεται αντιληπτή από τα άτομα με τα οποία συναναστρεφόμαστε, και αφού γίνει αντιληπτή, προκαλεί μία συμπεριφορά εκ μέρους, η οποία εντέλει επιβεβαιώνει τις αρχικές πεποιθήσεις μας. Για παράδειγμα, εάν εσύ πιστεύεις ότι αξίζεις μία τέτοια συμπεριφορά, ότι αξίζει, δηλαδή, κάποιος να «σε χρησιμοποιεί» μόνο για σεξουαλική επαφή και μεταλαμπαδεύεις στον νέο σου σύντροφο πως αυτό είναι κάτι που σου συμβαίνει συχνά και κάτι που «σου αξίζει σαν άτομο», είναι σαν να τον πείθεις για το ότι δεν μπορείς να προσφέρεις κάτι παραπάνω και κάτι βαθύτερο σε μία σχέση. Εκείνος, πράγματι, πείθεται για αυτό που του λες και συμπεριφέρεται ανάλογα. Συμπεριφέρεται, λοιπόν, σαν να σε έχει ως ένα μέσο για σεξουαλική επαφή, αυτό, δηλαδή, που εσύ ενδεχομένως και άθελά σου του έχεις υποδείξει. Έτσι, καταλήγεις να επιβεβαιώνεις τις προσδοκίες και τα συμπεράσματά, στα οποία έχεις ήδη καταλήξει. Επιβεβαιώνεις, δηλαδή, ότι πραγματικά κάποιος σε θέλει μόνο για σεξουαλική επαφή και αυτή η επιβεβαίωση, όπως είναι λογικό, διαιωνίζει τον φαύλο κύκλο της θλίψης και απογοήτευσης.
Ακόμη, οι νέοι ερωτικοί σύντροφοι μπορεί να τρομάζουν και να απογοητεύονται όταν έρχονται σε επαφή με άτομα τα οποία αγκιστρώνονται πάνω τους μόνο και μόνο για να μην νιώθουν μόνα και για να δώσουν νόημα στην ζωή τους. Όλοι επιθυμούμε να έχουμε γύρω μας άτομα που μας θέλουν πραγματικά στην ζωή τους, και δεν μας «χρησιμοποιούν» απλώς για να μην μείνουν μόνοι. Καταλαβαίνω, πόσο δύσκολο είναι να αλλάξεις την σκέψη για τον εαυτό, ειδικά μετά από τόσες επαναλαμβανόμενες εμπειρίες, οι οποίες, όπως σου εξήγησα, έφτασαν στο να επιβεβαιώνουν και να ισχυροποιούν συνεχώς την πεποίθηση σου. Όμως, σκέψου:
- Πόσο πολύ πιστεύεις πως δεν αξίζεις και πόσο πολύ νιώθεις ότι είσαι ένα «σκουπίδι»;
- Τι σημαίνει ότι κάποιος δεν αξίζει και ότι είναι «σκουπίδι»; Δεν αξίζει γενικά, σε τίποτα; Σε κανένα τομέα δεν μπορεί να προσφέρει ή να γνωρίζει κάτι; Δεν μπορείς να βρίσκεσαι, δηλαδή, σε μία σχέση στην οποία να υπάρχει συζήτηση και επικοινωνία; Τι μπορείς να κάνεις ώστε να το καταφέρεις;
- Ακόμη, κατά πόσο αυτό είναι αλήθεια; Είναι όντως ρεαλιστικό και αποδεδειγμένο ότι δεν αξίζεις; Ποιος το κρίνει αυτό;
- Σύμφωνα και με όσα ανέφερα προηγουμένως, για την αυτοεκπληρούμενη προφητεία, τι μπορεί να πετύχει η διατήρηση και μετάδοση μιας τέτοιας σκέψης; Ποια είναι τα μειονεκτήματα και ποια τα πλεονεκτήματα του να την διατηρείς; Σίγουρα, θα δεις πως τα μειονεκτήματα θα είναι περισσότερα.
- Συνεπώς, τι άλλο θα μπορούσε να συμβαίνει; Τι άλλο θα ήταν πιο λειτουργικό για τις μελλοντικές σου σχέσεις;
Σε κάποιο σημείο αναφέρεις πως η μητέρα σου θα σε περάσει για τρελή άμα της μιλήσεις για αυτά που σε προβληματίζουν, όπως και για την απογοήτευση σου από την ζωή. Πράγματι, υπάρχουν -ειδικά στον ελληνικό χώρο και σε μεγαλύτερες ηλιακές ομάδες- άνθρωποι που δεν έχουν εξοικειωθεί καθόλου με την έκφραση και αναγνώριση των συναισθημάτων. Έτσι, μπορεί πράγματι εύκολα να χαρακτηρίσουν ένα άνθρωπο που δεν φοβάται να μιλήσει για αυτά τα ζητήματα-ταμπού ως τρελό. Στην ψυχολογία, όμως, γνωρίζουμε πως δεν είναι τρελός κάποιος που αισθάνεται μόνος και μέσα από τις εμπειρίες έχει αποκομίσει το συμπέρασμα πως δεν αξίζει. Απεναντίας, φαίνεται πως είναι ένας άνθρωπος που αποδέχεται την πραγματικότητα και έχει το θάρρος να μιλήσει ανοιχτά για αυτήν, αλλά και πιθανότατα θέλει να προετοιμαστεί ώστε να την αντιμετωπίσει.
Συχνά, άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, όπως οι γονείς μας, έχουν συνδέσει στο μυαλό τους τα προβλήματα των ανθρώπων με την ψυχοπαθολογία και την τρέλα, ενώ μπορεί να φοβούνται να αντιμετωπίσουν αυτή την αλήθεια. Επομένως, ενδέχεται να μην είναι αυτοί οι κατάλληλοι άνθρωποι για να μιλήσουμε για αυτά τα ζητήματα. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως αυτοί οι άνθρωποι δεν νοιάζονται για εμάς και δεν μας αγαπούν. Αντίθετα, ίσως δεν έχουν τον τρόπο ή τις γνώσεις να μας ακούσουν και να μας καταλάβουν. Ακόμη, παρατηρώ πως υπάρχει ένα έλλειμμα και στις φιλικές σχέσεις. Πώς πιστεύεις ότι συνέβη αυτό; Και τι θα μπορούσες πιθανώς να κάνεις για να χτίσεις ή να επιστρέψεις σε παλαιότερες ενδεχομένως φιλίες; Θα μπορούσες πιθανώς να πλησιάσεις άτομα με τα οποία ήσουν πιο κοντά στο παρελθόν και να κανονίσετε κάποια έξοδο για να ξαναγνωριστείτε;
Η ύπαρξη μιας φιλίας συχνά βελτιώνει την ψυχική μας διάθεση. Υπάρχουν γύρω μας τόσο άνθρωποι οι οποίοι δεν είναι πρόθυμοι να ακούν τα προβλήματά μας, αλλά και άνθρωποι οι οποίοι είναι πρόθυμοι να μας ακούσουν, να μας συμβουλέψουν και να ασχοληθούν με το ζήτημα μας. Εδώ είναι πάρα πολύ χρήσιμος και ο ρόλος της ψυχοθεραπείας, η οποία μπορεί να σε βοηθήσει τόσο να συνειδητοποιήσεις κάποιες βασικές πτυχές του εαυτού σου, όσο και να ανακουφιστείς συναισθηματικά. Όταν συμβεί αυτό, θα είσαι έτοιμη να ξεκινήσεις και να συνάπτεις νέες σχέσεις, αφού, δηλαδή, πρώτα εσύ η ίδια επαναδιαμορφώσεις τα όρια και τη σχέση με τον εαυτό σου και νιώσεις πως αξίζεις. Διαφορετικά, θα είναι πολύ δύσκολο έως απίθανο να πείσεις τους άλλους να το κάνουν για εσένα.
Τέλος, με κινητοποίησε αρκετά η φράση στην οποία αναφέρεις πως δεν έχεις κανέναν και θέλεις να πεθάνεις. Είναι λογικό να υπάρχουν στιγμές που κλαίμε και νιώθουμε πως κανείς δεν μας καταλαβαίνει και πως είναι προτιμότερο να μην ζούμε από το να αντιμετωπίζουμε συνεχώς δυσκολίες και απογοητεύσεις από την ζωή. Είναι όντως ένας τρόπος σκέψης που φαίνεται να βγάζει κάποιο νόημα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να διερευνήσουμε πολύ περισσότερο αυτή την σκέψη. Είναι, λοιπόν, χρήσιμο, να σκεφτείς τα παρακάτω ερωτήματα:
- Σκέψου πόσο πολύ το πιστεύεις αυτό, ότι θες να πεθάνεις.
- Σκέψου αν τα γεγονότα στην ζωή σου είναι μη αναστρέψιμα και συνιστούν επαρκείς λόγους για να το πιστεύεις αυτό; Είσαι μόλις 21 χρονών. Είναι, λοιπόν, βέβαιο, πως η ζωή σου θα συνεχιστεί με αυτόν τον τρόπο για πάντα και πως εσύ δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να το αποτρέψεις αυτό;
- Υπάρχει περίπτωση τα πράγματα να αλλάξουν, και άρα να βελτιωθεί η ζωή σου; Άλλωστε κάπως έτσι δεν είναι η ζωή, με ακραία χαρούμενες, ακραία δυσάρεστες και ενδιάμεσες στιγμές;
Μήπως υπάρχουν, λοιπόν, και άλλες λύσεις που πιθανώς δεν έχουμε σκεφτεί; Νιώθω, χωρίς να γνωρίζω πολλά πράγματα για εσένα, πως πιστεύεις σε αυτό, στο ότι μπορείς να αναλάβεις ευθύνες και να κάνεις τα πράγματα να αλλάξουν. Αυτό φαίνεται πρώτα από όλα από το γεγονός ότι μίλησες για αυτό που σε απασχολεί, άλλα και από το ότι έχεις στο μυαλό σου πρότυπα στα οποία θα ήθελες να μοιάσεις. Άρα, διαπιστώνω, πως, όσο δύσκολο κι αν πιστεύεις ότι είναι, ελπίζεις στο ότι μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα, στο ότι μπορείς να μιλήσεις σε κάποιον ειδικό, στο ότι μπορείς να πλησιάσεις φίλους, αλλά και να δείξεις αυτοπεποίθηση σε όλες τις καινούργιες μορφές των σχέσεων σου. Εδώ, είναι μια καλή ιδέα να κάνεις μια πρόβα και να σκεφτείς: Πώς θα μπορούσες να μιλήσεις στα νέα άτομα που πλησιάζεις; Αυτό, θα ενισχύσει το θάρρος, την ετοιμότητα και την αυτοπεποίθηση σου και θα αυξήσει την πιθανότητα να πετύχεις αυτό που θέλεις. Ακόμη, η εμπλοκή σου με μια εργασία, όσο δύσκολη κι αν φαντάζει τώρα, μπορεί να αποβεί πολύ ωφέλιμη, καθώς έχει αποδειχθεί από έρευνες πως η εργασία ενισχύει το αίσθημα αποκόμισης κέρδους, χρησιμότητας, αλλά και ευημερίας στους ανθρώπους, καθώς νιώθουν πως είναι χρήσιμοι και έχουν να προσφέρουν κάτι στην κοινωνία. Ακόμη, η εργασία μας λειτουργεί πολλές φορές σαν ένας τόπος χαλάρωσης, φυγής και ξεγνοιασιάς από τα προσωπικά μας προβλήματα και απογοητεύσεις.
Ελπίζω να σε βοήθησα, έστω και λίγο, με αυτά που σου είπα. Πιστεύω στη δύναμη και τη θέληση σου να αλλάξεις τα πράγματα και να σκεφτείς, να τεκμηριώσεις και να αμφισβητήσεις τα συμπεράσματα στα οποία έχεις καταλήξει, καθώς μόνο με αυτό τον τρόπο μπορείς να ελέγξεις την εγκυρότητα και ρεαλιστικότατα τους. Για ό,τι άλλο χρειαστείς, θα είμαστε στην διάθεση σου!
