Η συναισθηματική νοημοσύνη ορίζεται ως η ικανότητα αναγνώρισης τόσο των δικών μας συναισθημάτων όσο και των άλλων και ταυτόχρονα η αποτελεσματική διαχείριση αυτών. Επίσης ο συναισθηματικά ευφυής άνθρωπος διαθέτει τις ικανότητες αυτοελέγχου, επιμονής και κινητοποίησης.
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι επίκτητη ιδιότητα που έχει όμως δυνατότητες ανάπτυξης. Μέχρι σήμερα, γίνεται λόγος για τη γνωστική/διανοητική νοημοσύνη ή αλλιώς IQ (Intelligence Quotient). Με αυτόν τον όρο, αναφερόμαστε στις γνωστικές ικανότητες ή ακαδημαϊκές γνώσεις κάποιου ατόμου. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη συναισθηματική και τη γνωστική νοημοσύνη. Ωστόσο, πρόκειται για αλληλένδετες ιδιότητες που αλληλοσυμπληρώνονται. Ο υψηλός δείκτης IQ οδηγεί σε ακαδημαϊκή επιτυχία, αλλά η σωστή διαχείρισή της απαιτεί υψηλό βαθμό EQ (Emotional Quotient).
Σύμφωνα με τον D. Goleman, Αμερικανό ψυχολόγο, «τα τέσσερα βασικότερα στοιχεία του συναισθηματικά ευφυή ανθρώπου είναι η αυτεπίγνωση, η αυτοδιαχείριση, η κοινωνική επίγνωση και η διαχείριση των σχέσεων». Η συναισθηματική νοημοσύνη, εκτός από τα θετικά αποτελέσματα στις κοινωνικές σχέσεις, συμβάλλει εξίσου θετικά στην επαγγελματική πορεία του ατόμου, καθορίζοντας τον τρόπο συνεργασίας και εργασιακής αποτελεσματικότητας.
Αρχικά, ο έλεγχος των συναισθημάτων είναι ένα χαρακτηριστικό στοιχείο συναισθηματικά ευφυούς ατόμου, καθώς συμβάλλει στη σωστή διαχείριση κάθε είδους κατάστασης που προκύπτει στη ζωή του. Επίσης, συναισθηματικά ευφυής είναι αυτός που βρίσκει κίνητρα για τον εαυτό του, έχει προσήλωση σε στόχους και επιχειρεί με αισθήματα αυτοκυριαρχίας και αποφασιστικότητας.
Ως ένα αξιόλογο προσόν του, θεωρείται η ενσυναίσθηση, η ικανότητα κατανόησης των συναισθημάτων των ανθρώπων γύρω του. Ακόμη, το άτομο με υψηλό βαθμό συναισθηματικής νοημοσύνης, διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις διαπροσωπικές, κοινωνικές και όλες τις σχέσεις της ζωής του, κατανοώντας το σκεπτικό και τις συμπεριφορές των συνανθρώπων του.
Διάβασε επίσης:
Η Συναισθηματική Νοημοσύνη στη ζωή κάθε παιδιού!
Στον εργασιακό χώρο, η επίδραση της συναισθηματικής νοημοσύνης αποδεικνύεται από την ικανότητα των ανώτερων ιεραρχικά ατόμων να διαχειρίζονται τις συμπεριφορές του προσωπικού που στελεχώνει τον οργανισμό. Απαιτείται ενσυναίσθηση και καλλιέργεια της νοημοσύνης των συναισθημάτων, ώστε να υπάρχει συνετή μεταχείριση των μεταξύ τους αλληλεπιδράσεων. Ο ικανός «καθοδηγητής», χαρακτηρίζεται από ευελιξία στις ηγετικές τάσεις, υπεύθυνη αξιολόγηση και καθοδήγηση της επιχείρησης προς την επιτυχία. Οι κυριότεροι τρόποι που η συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη στον εργασιακό χώρο είναι: η ανάπτυξη συλλογικής ευθύνης προς επίτευξη κοινού στόχου, η δημιουργία αισθημάτων ενθουσιασμού και ανάγκης για συνεργασία και φυσικά η ενίσχυση της ευελιξίας και προσαρμοστικότητας.
Από την άλλη, η έλλειψη του «E.Q.», επιδρά καταλυτικά στην επικοινωνία των ατόμων, οδηγεί σε επικίνδυνες και ανταγωνιστικές τάσεις, συμπεριφορές επίδειξης ισχύος και πολλές φορές αυτό συμβάλλει σε φαινόμενα ψυχολογικής και ηθικής βίας, ρατσιστικών και εκφοβιστικών συνθηκών. Είναι κοινό φαινόμενο στη σύγχρονη περίοδο, το πρόβλημα ψυχολογικής βίας στον εργασιακό χώρο, γνωστό ως «mobbing», το οποίο απορρέει εν μέρει από της έλλειψη συναισθηματικής ευφυΐας.
Η επίτευξη υψηλού δείκτη νοημοσύνης σημαίνει και γενικότερη επιτυχία σε όλους τους τομείς της ζωής. Η ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης ξεκινά από μικρή ηλικία και ο κοινωνικός περίγυρος συμβάλλει σημαντικά στην εξέλιξή μας. Παρόλα αυτά, κατά τη διάρκεια της ζωής, είναι εφικτό να καλλιεργηθεί και να εξελιχθεί ο βαθμός νοημοσύνης κάθε ανθρώπου ακολουθώντας και υιοθετώντας κάποιες αρχές αυτο-βελτίωσης και αυτοελέγχου. Η αισιόδοξη οπτική ζωής και η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, επιδρούν στο βαθμό της συναισθηματικής μας εξέλιξης.
Η λειτουργική ιεράρχηση πραγματικών στόχων και αναγκών, συμβάλλουν ώστε να επιτευχθούν ευκολότερα και πιο άμεσα. Επίσης, η συνειδητοποίηση του κινδύνου και του ρίσκου και η αντιμετώπισή του χωρίς αποφυγή, είναι απόδειξη ωριμότητας και υψηλής νοημοσύνης. Οι ηγετικές ικανότητες ή οι ικανότητες έμπνευσης και πειθούς, αν καλλιεργηθούν σταδιακά, οδηγούν σε μια επιτυχημένη πορεία.
Αυτό συμβάλλει και στη συγκρότηση υγιών σχέσεων μεταξύ μιας ομάδας ανθρώπων και στην αντιμετώπιση κακοποιητικών στάσεων και ρατσιστικών φαινομένων. Εξίσου βασικό βήμα προς την υψηλή νοημοσύνη, είναι η αποτελεσματική διαχείριση διαφωνιών και συγκρούσεων, μέσω επικοινωνιακών δεξιοτήτων αλληλοκατανόησης και αλληλοσεβασμού. Η ενσυναίσθηση, είναι από τα πιο απαραίτητα συστατικά, τόσο στις διαπροσωπικές σχέσεις όσο και στις επαγγελματικές και αναμφίβολα διευκολύνει την καθημερινή μας εξέλιξη.
Εν κατακλείδι, η ατομική προσπάθεια και επιμόρφωση για βελτίωση παράλληλα με την εξέλιξη του συναισθηματικού κόσμου με αυτοέλεγχο και αυτορρύθμιση, μπορούν να προσφέρουν έναν υψηλό βαθμό ευφυΐας. Είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο, αλλά σίγουρα το κάθε άτομο μπορεί να αποκτήσει με το σωστό τρόπο. Αυτό θα συντελέσει και σε επαγγελματική, κοινωνική και προσωπική επιτυχία των ανθρώπων. Είναι σημαντική η παροχή προγραμμάτων εκπαίδευσης στον εργασιακό χώρο, καθώς επίσης και της συμπερίληψης της Συναισθηματικής νοημοσύνης στα προγράμματα αυτά, ώστε όλοι να είναι όλοι εν δυνάμει ικανοί να διαχειριστούν μελλοντικά ηγετικές θέσεις. Η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και διαχείριση των συναισθημάτων στον κοινωνικό και επαγγελματικό χώρο, μπορούν να αποφέρουν αξιόλογα αποτελέσματα τόσο στη λειτουργία της επιχείρησης όσο και στη συγκρότηση υγιών κοινωνικών σχέσεων.
Τέλος, είναι αναμφισβήτητο γεγονός, πως η συναισθηματική νοημοσύνη θα συμβάλλει στην καταπολέμηση επιθετικών και βίαιων συμπεριφορών, στην αντιμετώπιση ψυχολογικού στίγματος και στη διατήρηση της ισορροπημένης ψυχικής υγείας.
Βιβλιογραφία
Τσετσώνη, Μ. Ε. Β. (2003). Συναισθηματική νοημοσύνη: η συμβολή μιας γνωστής-άγνωστης στην κοινωνία και τον κόσμο των επιχειρήσεων (Master’s thesis).
Λιάκου, Ε. Γ. (2008). Ηγεσία και συναισθηματική νοημοσύνη (Master’s thesis).
Δρένος, Δ. (2018). Η Συναισθηματική Νοημοσύνη Στο Χώρο Εργασίας.
Η φωτογραφία ανακτήθηκε από pixabay.com & freepik.com
Αντιγόνη Κολιού
