Αρκετοί από μας διαθέτουμε μια εσωτερική φωνή που δίνει ερμηνείες για διάφορες καταστάσεις που βιώνουμε στη ζωή μας. Κάποιες φορές η φωνή αυτή είναι ιδιαίτερα βοηθητική καθώς μας συμβάλλει στο να αποφύγουμε κάποιον κίνδυνο ή πιθανά λάθη, ενώ άλλες φορές μπορεί να μας βλάψει αφού γίνεται ιδιαίτερα κριτική και μας κάνει να αμφιβάλλουμε για μας.
Παρακάτω θα αναφερθούν ορισμένα σημάδια που δείχνουν, ότι η εσωτερική μας φωνή μπορεί πολλές φορές να μας στρέψει ενάντια στον ίδιο μας τον εαυτό.
1) Tο άτομο δεν είναι ποτέ ευχαριστημένο με αυτά που πετυχαίνει.
Έχεις συχνά μια τάση για τελειομανία και θέτεις μη ρεαλιστικούς στόχους. Έτσι, ακόμα κι αν προσπαθείς πολύ σκληρά για κάτι, όταν το πετυχαίνεις δεν αισθάνεσαι ικανοποίηση και δεν επιβραβεύεις τον εαυτό σου για το κατόρθωμά σου. Αντιθέτως, έχεις πάντα μια τάση να εκμηδενίζεις την σημασία όσων κάνεις και να μειώνεις τη δουλειά σου.
2) Στέκεσαι πολύ στα λάθη σου.
Όλοι σκέφτονται τα λάθη τους, όμως όταν υπάρχει μεγάλη αυτοκριτική, τείνεις να εμμένεις σε αυτά για πολύ καιρό απ’ τη στιγμή που συμβαίνουν. Έτσι, δεν βλέπεις συχνά την μεγάλη εικόνα, και επικεντρώνεσαι σε λεπτομέρειες που ρίχνουν την αυτοεκτίμησή σου.
3) Συγκρίνεις συχνά τον εαυτό σου με τους άλλους.
Όταν υπάρχει μεγάλη αυτοκριτική, συχνά συγκρίνεις την δουλειά σου με τα επιτεύγματα των άλλων, καθώς αυτό καθορίζει την αξία σου σύμφωνα με τον τρόπο σκέψης σου. Έτσι, δεν έχεις κάποιο εσωτερικό κίνητρο για να πετύχεις κάποιον στόχο σου, αλλά σκοπός σου είναι πάντα η δουλειά σου να είναι καλύτερη συγκριτικά με την δουλειά των άλλων. Μια τέτοια συμπεριφορά, όμως, σε απομακρύνει από το να εξελίσσεσαι συνεχώς αξιολογώντας την προσωπική σου πρόοδο. Αντιθέτως, πάντα λαμβάνεις ικανοποίηση μόνο όταν οι ικανότητες σου ξεπερνούν τις επιτυχίες των άλλων.
4) Κατηγορείς τον εαυτό σου για οτιδήποτε αρνητικό συμβαίνει γύρω σου.
Ξοδεύεις πολύ χρόνο στο να αναλύεις καταστάσεις και να παρατηρείς πώς οι δικές σου συμπεριφορές οδήγησαν σε αρνητικά γεγονότα. Με άλλα λόγια, επικεντρώνεσαι στα μειονεκτήματά σου και στο ρόλο που αυτά έπαιξαν στην εξέλιξη ορισμένων καταστάσεων. Έτσι, μεγεθύνεις την αρνητική επιρροή της συμπεριφοράς σου σε γεγονότα, ακόμα κι αν αυτή δεν υπήρξε καθοριστική.
5) Δεν προσπαθείς αρκετά για πράγματα ή και καθόλου, καθώς συχνά σκέφτεσαι “ποιο το νόημα;”.
Γενικά πιστεύεις ότι η ζωή και όσα συμβαίνουν είναι απλά εναντίον σου και πως όσο κι αν προσπαθήσεις, τα πράγματα θα συμβούν με έναν τρόπο που θα σε επηρεάσει αρνητικά. Νιώθεις δηλαδή πως ελκύεις τα αρνητικά γεγονότα, κι έτσι δεν θέλεις καν να προσπαθήσεις για οτιδήποτε όμορφο. Μπορεί λοιπόν πολλές φορές να υπάρχει η ατυχία, όμως είναι και ότι εσύ την ελκύεις και την προκαλείς με τον τρόπο που σκέφτεσαι.
6) Το άτομο δεν είναι ποτέ απόλυτα ικανοποιημένο με την εμφάνισή του.
Μπορεί να εύχεσαι να είχες άλλα εξωτερικά χαρακτηριστικά, ή τρόπο ομιλίας, όμως αυτά τα συναισθήματα επηρεάζουν την αυτοπεποίθησή σου ανάμεσα στους άλλους. Έτσι, οι σχέσεις σου μπορεί να επηρεαστούν αν προβάλλεις αυτές τις σκέψεις και τα συναισθήματα στους άλλους γύρω σου. Η προβολή είναι μια ασυνείδητη διαδικασία όπου κάποιος αποδίδει τις δικές του σκέψεις και συναισθήματα σε κάποιον άλλον. Αν λοιπόν σκέφτεσαι ότι δεν αρέσεις στους άλλους, ίσως πιστέψεις όντως ότι οι άλλοι δεν σε συμπαθούν απλά και μόνο επειδή εσύ έχεις αυτή την σκέψη, και υποθέτεις πως την έχουν και οι γύρω σου.
7) Έχεις ενοχές για πολλά πράγματα ακόμη κι αν αυτά ανήκουν στο παρελθόν.
Και αυτό διαφέρει απ’ την αυτοκριτική που οδηγεί στην τελειομανία και αναφέρθηκε παραπάνω, καθώς σε αυτή την περίπτωση δεν συγχωρείς τον εαυτό σου για πράγματα που έκανες ή είπες είτε είχαν αρνητική κατάληξη, είτε όχι. Για παράδειγμα, ένα άτομο που σε μικρότερη ηλικία λόγω μιας διαμάχης αποφάσισε να σταματήσει να έχει επαφές με ένα κοντινό του πρόσωπο, μπορεί σε μεγαλύτερη ηλικία όπου θα έχει την ανάγκη να συνομιλήσει με το πρόσωπο αυτό, να μετανιώσει για την απόφαση του παρελθόντος και να κατηγορήσει τον εαυτό του για την τωρινή κατάληξη της σχέσης του μαζί του.
Καταλήγοντας, καταλαβαίνουμε ότι η εσωτερική μας φωνή μπορεί πολλές φορές να γίνει αρκετά κριτική και καθόλου λειτουργική στην διαχείριση γεγονότων της ζωής μας. Έρευνες, μάλιστα, δείχνουν ότι η εσωτερική αυτοκριτική μπορεί να οδηγήσει σε στρες, κατάθλιψη, διαταραχές πρόσληψης τροφής, ακόμη και σε αυτοκτονία. Γι’ αυτό κρίνεται εξαιρετικά σημαντικό να απευθυνόμαστε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας όταν αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τις σκέψεις ή/και τα συναισθήματά μας.
Αυτό που πρέπει να αντιληφθούμε, είναι πως οφείλουμε να δείχνουμε ενσυναίσθηση, κατανόηση και σεβασμό πρωτίστως στον ίδιο μας τον εαυτό, καθώς μόνο έτσι θα καταφέρουμε να βρούμε πραγματικά την εσωτερική μας γαλήνη και ευτυχία. Ας μην ξεχνάμε, μόνο εάν αγαπήσουμε τον εαυτό μας πρώτα, θα μπορέσουμε να προσφέρουμε αγάπη σε καθετί γύρω μας.
Βιβλιογραφία:
Parker, 2020. Facing Your Inner Critic. Psychology Today
Scott, 2022. The Toxic Effects of Negative Self-Talk. Very Well Mind
